HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE OPERASYONEL PLANLAMA

Uçak bakım maliyeti, direkt işletme maliyetleri içinde genel olarak %18-23 oranında bir yer tutmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Havacılık ve mühendislik alanında tasarımı yapılan sistemler belli bir güvenilirlik seviyesinde imal edilmektedir. Güvenilirliği etkileyen başlıca değişkenler, kullanılan teknoloji, hammadde, işgücü yeteneği, mühendislik bilgisi ve proje bütçesi şeklinde sıralanabilir. Doğa da sistemler bazı çevresel etkiler de gözetildiğinde bozulmakta, yani güvenilirlikleri zamana bağlı olarak azalmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Özel detaylı kontrol; gövdenin belirli bir bölümünün tahribatsız muayene usulleri ve özel söküm yöntemleriyle dikkatli bir şekilde kontrol edilmesidir. Detaylı kontrol; belirli bir parçanın ya da bir bütünün ayrıntılı ve dikkatli bir biçimde gözle kontrol edilmesidir. Genel göz kontrolü; gövde iç ve dış yüzeylerinin herhangi bir hasara karşı gözle kontrol edilmesidir. İşlevsel kontroller; bir komponentin, belirlenmiş sınırlar içinde belli standartlara göre
işlevini tam yerine getirip getirmediğinin kontrol edilmesidir. Operasyonel kontroller; arızaları bulmayı
amaçlayan ve bir komponentin tasarımı sırasında belirlenmiş işlevini yerine getiripgetirmediğini araştıran işlemdir. Doğru cevap A'dır.

A kodlu kontrol; uçağın görsel olarak incelenmesini, iniş takımları, motorlar ve kontrol yüzeyleri gibi bütün önemli sistemlerin ve uçağın asgari ekipman listesindeki koşulları taşıyıp taşımadığının kontrolünü içermektedir. İstisna durumlar olmadıkça, uçakların kullanım oranlarını yüksek tutabilmek için bakım ve onarım işleri gece gerçekleştirilmektedir. En küçük programlı bakımdır. Doğru cevap A'dır.

Uçuş mürettebatı, uçak havalimanına iniş yapmadan önce uçaktaki arıza uyarılarını ve gösterge bilgilerini, arıza raporlama el kitabına göre hat bakım merkezindeki teknik ekibe iletmektedir. Böylece hat bakım ekibi, arızanın giderilmesi için neler yapılmasına karar vermekte ve uçağın en kısa sürede uçuşa hazır hâle getirilebilmesi için planlama yapmaktadır. Doğru cevap E'dir.

C kodlu kontrol genel olarak yılda bir defa (daha yeni model uçaklarda 12 ile 18 ay arasında), havayolu işletmesinin uçuş programına göre planlanmaktadır. C kodlu kontrol, A kodlu kontrole göre çok daha detaylı ve daha fazla zaman alan bir bakım işlemidir. Vardiyalı ve özel beceri gerektiren işgücü sayısı, işgünün kullanılabilirliği ve ihtiyaç duyulan yedek parçanın depoda bulunmasına bağlı olarak bu süre değişmektedir. C kodlu kontrol işleri üç kategoriden oluşmaktadır: rutin işler, değişken
işler ve rutin olmayan işlerdir. Doğru cevap C'dir.

Üretim planlama ve kontrol bölümü, yakın (1-2 yıl), orta (5-10 yıl) ve uzun (10 yıl sonrası) vadede işletme bünyesinde yapılması beklenen bakım işleri için gereken iş gücünü ve gerekli durumlarda işgücünün eğitimini, parça tedarikini planlamaktadır. Doğru cevap E'dir.

Servis bülteni, genellikle bir sistemin modifikasyonu ile ilgilidir. Servis mektubu, ekipman modifikasyonu olmaksızın bakım işlerini geliştirmek için bilgi sağlamaktadır. Bakım ipuçları, bakım ekibinin işlerine yardımcı olmak veya koşulları geliştirmek için öneriler sunmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Uçak planlanmasında kullanılan dökümanlardan bazı dokümanlar, kontrollü olarak adlandırılırken, bazıları da kontrolsüz doküman olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Temel asgari ekipman listesi, uçak üreticisi tarafından tanımlanmakta ve havacılık otoritesi tarafından onaylanmaktadır. Temel asgari ekipman listesi, uçağın uçuşa başlamadan önce hangi çalışmayan veya fonksiyonu azalan ekipmanlar ile uçabileceğini tanımlamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Havayolu işletmelerinin, yakıt maliyeti ve havalimanı meydan kiraları gibi işletme maliyetlerini doğrudan kontrol etmesi mümkün değildir. İşletme maliyetleri arasında kontrol edilebilen maliyet olarak, uçak bakım maliyetleri yer almaktadır. Doğru cevap C'dir.

Bir uçağın kullanım süresi içindeki bakım maliyeti, ilk alış maliyetinin 1,5-2 katı arasında değişmektedir. Airbus A380’nin bugünkü satış fiyatının 446 milyon dolar olduğu düşünüldüğünde,  25 yıllık kullanım ömrü olan uçağın bakım maliyetini ilk alış fiyatının 1,5 katı civarında tutabilen işletme, uçağın kullanım ömrü içerisinde 223 milyon dolarlık bir tasarruf sağlayabilir. Doğru cevap C'dir.

Planlı bir aralıkla yapılan bakım, programlı bakım olarak adlandırılmaktadır. Programlı bakım bir arıza önleyici bakımdır. Bu tür bakımlarda parçalar arızalanmadan önce değiştirilir, yağ değişimi ve gerekli ayarlamalar yapılır. Programlı bakımın amacı yaşlanma, aşınma, korozyon, yorulma vb. olayların etkilerini tamamen yok etmek veya en aza indirmektir. Programlı bakımda, kontroller ve parça değişimleri belirli zaman aralıklarında yapılır, parça veya sistemlerin ortalama arızalanma süreleri tespit edilebildiğinden, kontrol için uygun zaman aralığı önceden tahmin edilebilir. Doğru cevap E'dir.

Bir havayolu işletmesinde en büyük maliyeti, işletmenin öz varlığı olan uçaklar oluşturmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Uçuşların gecikmesine ve/veya iptal edilmesine neden olan ve havayolu işletmelerinin kontrolü dışında olan faktörler meteorolojik şartlar, havalimanı kapasite sorunları, yer hizmetlerinden kaynaklanan sorunlar ve hava trafik faaliyetlerinden kaynaklanan sorunlar olarak sıralanabilir. Doğru cevap E'dir.

İşlevsel kontroller; bir komponentin, belirlenmiş sınırlar içinde belli standartlara göre işlevini tam yerine getirip getirmediğinin kontrol edilmesidir. Bu işlemin amacı, ilgili komponentin işlevsel performansını kontrol ederek arıza veya hasarın ortaya çıkarılmasıdır. Doğru cevap B'dir.

B kodlu kontrol; her 300-600 uçuş saati arasında gerçekleştirilir. B kontrolü, uçağın bakım hangarında 10-15 saat kalmasını gerektirir. Bakım süreci, dar gövdeli uçaklarda 100 adam-saat, geniş gövdeli uçaklarda 200-300 adam-saat gerektirir. Doğru cevpa B'dir.

Uçak bakım el kitabı, uçağın bakımı, sistemlerin çalışması ve uçakta yer alan donanımlar ile ilgili olarak ihtiyaç duyulabilecek temel bilgileri içermektedir. Her bir sistemin ve alt sistemin nasıl çalıştığını ve bunların çeşitli temel bakım işlerini açıklanmaktadır. Hatta değiştirilebilir ünitelerin sökülmesi ve takılması gibi servis işleri, sistem ve donanımlar üzerinde gerçekleştirilen fonksiyonel test, operasyonel test gibi çeşitli testler, ayarlamalar, çeşitli akışkanların ilave edilmesi ve diğer işlemler örnek verilebilir. Doğru cevap A'dır.

Şekilli parça kataloğu, uçak gövde üreticisi tarafından hazırlanmakta ve uçak modelinde kullanılan bütün parçaların yerleşim diyagramlarını ve
listesini içermektedir. Şekilli parça kataloğu, tüm sistemleri parçaları ile birlikte içermektedir. Bu katalog, genellikle havayolunun sahip olduğu uçağın yapısına göre özel olarak hazırlanmamıştır. Bununla birlikte, parçaların örneğin motor, uçak gövdesinin modeli gibi bilgileri göstermektedir. Ayrıca, parça numaraları, satıcıları, parçaların nasıl değiştirildiği ve belli servis bültenleri ile kullanılıp kullanılamayacağını hakkında bilgi vermektedir. Doğru cevap A'dır.

Üretim planlama, gelecekteki üretim faaliyetleri ve süreçlerinin miktar, düzey ve sınırlarını belirleyen işlevlerdir. Temel amacı, mamulleri zaman, kalite ve bütçe hedeflerine uygun olarak müşterilere ulaştırmak veya talebe göre stoklara aktarımını sağlamaktır. Üretim sürecindeki dört temel üretim faktörü olan malzeme, yöntem, makine ve işgücü planlaması söz
konusudur. Doğru cevap E'dir.