HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE OPERASYONEL PLANLAMA

Yürütme

Planlama

Amaç belirleme

Operasyonel kararlar

Planlama - plan

Gelecekte  olumsuz durumların çıkmasına engel olmak

Amaçlar ulaşılamaz olmalı fakat işletmeyi zorlamamalıdır.

Vizyon

Politika

Tek kullanımlık

Yöneticilerin yönetirken yaptıkları işler benzerliklerine ve bir sıralamaya göre bir araya getirildiklerinde yönetimin işlevleri ortaya çıkar. Bunlar; planlama, örgütleme, yöneltme, koordine etme ve kontroldür. Doğru cevap C'dir.

Yöneltme işlevi, işleri yapacak çalışanları eyleme geçirme çabalarından oluşur. Bunun için yöneticilerin çalışanlara liderlik yapması, onları motive etmesi ve kuşkusuz tüm bunları başarmak için çalışanlarla aralarında etkili bir iletişim kurmaları gerekir. Doğru cevap C'dir.

Koordinasyon, insanların çabalarının birleştirilmesi, zaman bakımından ayarlanması, faaliyetlerin ortak amaca ulaşmak için düzenlenmesi ve birbirlerini desteklemelerinin sağlanmasıdır (Pazarcık, 2018:136). Doğru cevap D'dir.

Planlama, işletmenin amaçlarının belirlenmesi ve bu amaçlara ulaşabilmek için gerekli yol ve araçların tespit edilmesini kapsar. Yatırım ve işletim maliyetleri ile emniyet ve güvenlik risklerinin yüksek olduğu havayolu işletmelerinin amaçsız kalmasını düşünmek mümkün değildir. Kaldı ki genel olarak örgütlerin ya da işletmeler gibi iş örgütlerinin örgüt olabilmesi için amaçlara sahip olması zorunludur. Yoksa örgütten söz edilemez. Doğru cevap A'dır.

Operasyonel kararlar, üretim faaliyetlerindeki süreçlerde kaynak verimliliğini artırmaya yönelik amaçlara odaklanır. Doğru cevap E'dir.

Alt kademe kararları, belirsizliğin hakim olmadığı, kısa vadeli sorunları çözmek için işlevsel bölümün üretim süreçlerine yönelik olan ve genellikle programlanabilen kararlardan oluşur. Örneğin Afrika’dan İstanbul’a doğru havalanmak üzere olan ve İstanbul’da farklı uçuşlar için bağlantı yapacak yolcuların olduğu bir uçağın geciktiğini varsayalım. Yolcular İstanbul’daki uçuşlarını büyük olasılıkla kaçıracaklardır. Bu bir sorundur. İstanbul’daki uçuşlar bekletilsin mi yoksa uçağı kaçıracak yolcular bir sonraki uçuşlara mı aktarılsın? İstanbul’daki uçuşlar bilerek geciktirilirse uçakların ve uçuş personelinin verimliliği, bu uçuşun yolcularının memnuniyeti düşecek, maliyetler artacaktır. Öte yandan Afrika’daki uçuşun yolcuları İstanbul’da bağlantılı uçuşlarını kaçırırlarsa yolcuların ağırlanması durumu maliyetleri artıracaktır. Geciken uçuştaki uçak bir sonraki uçuşuna da gecikmeli başlayacaktır. Onun yerine yeni bir uçak mı atanmalıdır yoksa gecikmeler sineye çekilip sonraki uçuşlar aynı uçakla fakat gecikmeli mi yapılmalıdır? Bu gibi durumlarda bilgisayar sistemleri pek çok değişkeni (maliyet, zamanındaki kalkış performansı, uçak ve işgören verimliliği, müşteri memnuniyeti gibi) dikkate alan algoritmaları çalıştırıp en kıvamlı (optimum) kararı verebilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Karar alma ve planlamanın en önemli özellikleri geleceğe dönük süreçler olmalarıdır. Yönetimin kontrol işlevi geçmişe, örgütleme, yöneltme ve koordinasyon işlevi daha çok bugüne, planlama ise geleceğe bakmayı ifade eder. Kısacası planlama, geleceğe dönük bir düşünme, değerleme, araştırma ve inceleme işidir (Koçel, 2018:175-176). Geleceğe dönük planlar yapılırken kuşkusuz cevap aranacak temel sorulardan biri gelecekte ne olacağıdır. Gelecekteki olaylar ya da değişkenlerin alacağı değerler başarıyla tahmin edilirse işletmenin bu durumlar karşısında amaçlarına ulaşabilmek için ne yapması gerektiğini bugünden araştırıp hazırlıklı olması başarıyı artıracaktır. Fakat geleceği tam olarak doğru bir şekilde tahmin etmek mümkün değildir. Çünkü gelecek belirsizdir. Örneğin günümüzde havayolu taşımacılığı sektörünün çevresi son derece karmaşık ve dinamik unsurların etkisi altındadır. Bu durum belirsizliği daha fazla artırmaktadır. Karmaşık ve dinamik bir çevrede yüksek belirsizlik düzeyi planlama sürecini hataya açık bir hale getirmekte ve bu nedenle riskler yaratmaktadır. Öte yandan planlamanın tam olarak geleceği tahmin işi olmadığına dikkat etmekte fayda vardır. Tahmin, gelecekte ne olacağını kestirme işi iken planlama gelecekte olması beklenen durum karşısında işletmenin ne yapacağına ilişkin kararlar alma sürecidir. Tahmin “ne olacak?”, planlama ise “ne yapılacak?” sorularına cevap arar. Fakat tahmin işi başarılıysa kuşkusuz ne yapılacağı (plan) daha başarılı bir şekilde tespit edilebilir. Bu özellik, planlama sürecinde bilimsel tahmin yöntemleri ve karar destek sistemlerini önemli hâle getirmektedir. Planlamanın gelecekle ilgili olması belirsizliği, varsayımları, tahmin gerekliliğini ve riski gündeme taşımaktadır. Doğru cevap B'dir.

Planlamanın temel amaçları işletmenin amaçsız kalmasını engellemek, işletmenin misyonu ve vizyonu doğrultusunda doğru amaçlar edinmesini sağlamak, amaçlara kıt olduğu bilinen kaynakları etkili ve verimli bir şekilde kullanarak ulaşmak,  gelecekte ortaya çıkacak olumsuz durumların yarattığı güçlüklere karşı hazırlıklı olmak, gelecekte ortaya çıkacak durumların fırsatlarından yararlanmaya hazırlıklı olmak. Doğru cevap E'dir.

Tek kullanımlık bir plan çeşidi olan bütçe ise bir planda (örneğin bir programda) belirlenmiş her faaliyettin neden olacağı giderler ile sağlanacak gelirlerin rakamsal olarak parasal anlamda ifade edilmiş hâlidir (Eren, 2010:25). Doğru cevap A'dır.

Politika ve prosedürler birer sürekli plan örneğidirler. Doğru cevap B'dir.