HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE OPERASYONEL PLANLAMA - Deneme Sınavı - 2

Şüphe hâli (INCERFA): Bir uçak ve içindekilerin emniyetinden şüphe edilmesini gerektirecek belirsizliğin var olması durumunu ifade eder.

Çevrim zamanı (turnaround time): Uçağın inişinden kalkışına kadar geçen süre dilimi içerisinde uçak, yolcu, yük ve mürettebatın operasyonel ihtiyaçlarının emniyetli şekilde karşılanması için tasarlanan zaman dilimidir.

Blok zaman (block time): Uçağın kalkış yapmak amacıyla ilk hareketine başladığı andan, varış meydanında uçuşun sonlanıp park yerinde tam olarak durduğu ana kadar geçen toplam süredir.

Yerde kalış sürelerine yedek zamanlar eklemek: Planlama aşamasında sıklıkla geç kalan uçuşların durumu göz önüne alınarak bu uçuşların sonrasına ek (tampon) zaman konulur. Gecikme durumunda tampon zaman gecikmelerin tarife içerisinde yayılmasının önüne geçer. Fakat gecikme yaşanmadığı durumda bu boşluklar uçak ve mürettebat kullanım verimliliğinin düşmesine sebep olur

Kokpit ekibi: Hava aracının sevk ve idaresi ile kullanımından sorumlu ve SHGM tarafından lisanslandırılmış gerekli olan asgari sayıdaki pilot/pilotlar ile eğer varsa uçuş mühendislerini kapsamaktadır.

Uçuş mühendisi: Uçuş işletme el kitapları gereğince hava aracında bulunması ve pilotlardan başka kokpitte görev yapması gerekli olan sertifikalı personeldir.

Yedek ekip: Planlanan uçuş harekâtının dışında muhtemel bir uçuş veya nöbet görevine ekip temin edebilmek için, işletme tarafından tespit edilecek gün ve saatte göreve başlamak üzere, kendi ikametgâhında veya uygun konaklama tesisinde istirahat ederek bekleyen uçucu ekiptir.

İlave tam ekip: Bir hava aracının uçuş harekatı için gerekli olan asgari sayıdaki kokpit ekibinden ayrı olarak, tam bir kokpit ekibi ile sayısı havacılık işletmeleri tarafından, hava aracının tipine ve yapılacak uçuş harekatının özelliğine bağlı olarak, belirlenen kabin ekibidir.

Uçak çevrim süresi Bir uçağın varış havaalanına teker koyup yolcu ve/veya kargoyu indirdikten sonra tekrar havalanması arasında geçen süredir.

Uzun menzil uçuş: Bir uçuş görev süresi içinde, 4 saatten daha fazla zaman dilimi geçirilen uçuş veya tek inişli uçuş için 8 saat veya daha fazla yapılan uçuş, iki inişli uçuşlarda ise uçuşlardan en az birisinin süresi 6 saati geçen ve bu iki uçuşun süreleri toplamı 8,5 saati geçen uçuştur.

Uçuş görev süresi: Tek bir uçuş ya da uçuş serilerinden oluşmuş bir uçuş görevi için, uçuş ekip üyesinin uçuş hazırlığı ile başlayan ve aynı uçuş veya uçuş serilerinin sonundaki tüm uçuş görevlerinden muaf tutulduğu toplam süreyi ifade etmektedir. Uçuş görev süresi (UGS) hesaplanırken, ilk uçuş bacağından 1 saat önce mesaiye başlama süresi, iki havaalanı arası uçuş süresi, bir şehre varış ve şehirden ayrılış
arası yerde geçen zaman ve iş periyoduna son uçuş bacağından sonra 30 dakika mesai kapama süresi eklenir.

Konaklama meydanı: Ana üs veya geçici üs kapsamı dışındaki meydanların, havacılık işletmelerinin uygun konaklama tesisi ve iaşe imkânı
sağlamakla yükümlü olduğu, süresi konaklama süresindeki tarife uyan yurt içi ve yurt dışında konaklamalı görevlerin yapıldığı meydandır.

Mola: Bir uçuş görevinde birbirini takip eden uçuşlar arasındaki kısa bekleme süreleridir. Havayolu işletmeleri tarafından molalar için tanımlanmış en büyük ve en küçük zamanlar mevcuttur

Günlük problem: Günlük problemde, tüm uçuş seferlerinin her gün gerçekleşeceği varsayılmaktadır. Bir günlük problemin çözümü, tek bir
günde tüm uçuş seferlerinin kapsandığı bir eşlemeler kümesini oluşturmaktır. Günlük problem çözümünde her uçuşun günlük olarak tekrar ettiği kabul edilmektedir ancak bu kabul sadece hafta içi çizelgelemeleri için doğru olmaktadır. Havayolu işletmeleri genellikle hafta sonu daha az uçuş frekansına sahiptir. Bu yaklaşımda günlük uçuş çizelgesine göre problem çözülmekte daha sonra hafta sonu için değişiklikler ve düzeltmeler yapılmaktadır. Böylece tüm uçuş seferlerinin her günü kapsaması sağlanmaktadır.

Günümüzde, dünya genelinde ticari yolcu taşımacılığı söz konusu olduğunda, havacılık sektöründe etkin rol alan dört üreticiden bahsetmek gerekmektedir. Dünya genelince ticari yolcu taşımacılığında en yaygın kullanılan uçakların üretici firmaları şunlardır: Airbus, Boeing, Embraer ve Bombardier.

Doğru cevap E'dir.

Uçağın işletme maliyetleri arasında, işçilik maliyetleri, uçak bakım maliyetleri, sigorta maliyetleri, yakıt maliyetleri, uçuş ve havalimanı maliyetleri dikkate alınmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Filo atama problemi, havayolu işletmesinin uçuş tarifesinde yer alan uçuş bacaklarına filoların işletme maliyetleri ve teknik özellikleri dikkate alınarak potansiyel geliri enbüyükleyecek şekilde atanmasıdır. Uçakların, koltuk kapasiteleri, teknik özellikleri ve işletme maliyetleri filo bazında birbirinden farklılık göstermektedir. Filo atama modelinde amaç, uçuş rotasına yolcu taleplerini karşılayabilecek koltuk kapasitesine sahip filo atanmasını sağlanarak gelirler enbüyüklenmeye çalışılmaktadır. Doğru cevap A'dır.

AKKG: Arz edilen Koltuk Kilometre başına Gelir [RASK: Revenue per Available Seat Kilometer], veya “birim gelir”, arz edilen bütün koltuklara karşılık havayolu işletmesinin ne kadar gelir elde ettiğini ifade etmektedir. AKKG, toplam operasyon gelirinin arz edilen koltuk kilometresine veya AKK’ya (Arz edilen Koltuk Kilometre) bölünerek elde edilmektedir. AKK, genellikle ÜYK’dan (Ücretli Yolcu Kilometre) daha büyük olduğu için gelir AKKG’den daha büyüktür. Doğru cevap B'dir.

Filo atama modelinde üç temel kısıt vardır. Kısıt, probleme özgü durumların getirdiği sınırlamalardır. Kısıt belirlemenin en iyi yolu önce sınırlayıcı durumları sözel olarak ifade edip daha sonra değişkenleri kullanıp matematiksel biçimde yazmaktır. Filo atama modelindeki üç kısıt şunlardır:

Doğru cevap C'dir.

Akış koruma kısıtı, yapay kaynak düğümünden çıkan uçuş bağlantı ark sayısının, yapay havuz düğümüne gelen uçuş bağlantı ark sayısına eşit olmasını sağlamak için kullanılmaktadır. Böylece model, her gün tekrar eden uçuş tarifesi için her hava alanında aynı sayıda uçak bulunması sağlanmış olunmaktadır. Doğru cevap D'dir.