HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE OPERASYONEL PLANLAMA - Deneme Sınavı - 16

Havayolu operaasyonel planlamada filo atama yapıldıktan sonra uçak rotalama yapılmaktadır. Ardından Ekip eşleme ve ekip atama olarak devam etmektedir. Doğru cevap C'dir.

Ekip çizelgeleme genel olarak; uçuş çizelgeleme, uçak çizelgeleme, ekip çizelgeleme ve düzensiz olayların yönetimi olarak sıralanmaktadır. Uçak çizelgeleme unsurları filo atama ve uçak rotalamadır. Doğru cevap D'dir.

Planlanan uçuş harekâtının dışında muhtemel bir uçuş veya nöbet görevine ekip temin edebilmek için, işletme tarafından tespit edilecek gün ve saatte göreve başlamak üzere, kendi ikametgâhında veya uygun konaklama tesisinde istirahat ederek bekleyen uçucu ekip yedek ekiptir. Bir hava aracının uçuş harekatı için gerekli olan asgari sayıdaki kokpit ekibinden ayrı olarak, tam bir kokpit ekibi ile sayısı havacılık işletmeleri tarafından, hava aracının tipine ve yapılacak uçuş harekatının özelliğine bağlı olarak, belirlenen kabin ekibi ilave tam ekiptir. Bir hava aracının uçuş harekatı için gerekli olan asgari sayıdaki kokpit ekibinden fazla sayıda olan ve gerektiğinde herhangi bir kokpit ekibinin görevini devralabilecek ehliyette SHT-OPS 1 Talimatı (Uçakla Ticari Hava Taşıma İşletmeciliği Operasyon Usul ve Esasları Talimatı) Ek-32 gerekliliklerini karşılayan pilotu ihtiva eden diğer bir kokpit ekibi, kabin ekibi için ise standart sayıdan bir fazla kabin personeli ilave ekiptir. Uçuş işletme el kitapları gereğince hava aracında bulunması ve pilotlardan başka kokpitte görev yapması gerekli olan sertifikalı personel ise uçuş mühendisidir. Doğru cevap A'dır.

Pilot: Hava aracının sevk ve idaresiyle görevli olan sorumlu kaptan pilot ve/veya kaptan pilot haricindeki SHGM tarafından yetkilendirilmiş diğer pilot ya da pilotlardır. Kokpit ekibi: Hava aracının sevk ve idaresi ile kullanımından sorumlu ve SHGM tarafından lisanslandırılmış gerekli olan asgari sayıdaki pilot/pilotlar ile eğer varsa uçuş mühendislerini kapsamaktadır.
Kabin ekibi: Bir uçuş görevinin yapılmasında kokpit ekibinin dışında, esas görev yeri hava aracının kabini olan ve işletmeci tarafından yolcu emniyetini ve gereksinimlerini karşılamak üzere gerekli temel ve tazeleme eğitimlerini alarak sertifikalandırılmış personeldir.
Kaptan pilot: Uçuş süresince hava aracının her türlü harekâtından sorumlu olan, işletme tarafından atanan, kaptan pilot statüsünde ve SHGM tarafından bu maksatla yetkilendirilmiş belirli bir lisansa sahip olan pilotu ifade eder.
Sorumlu kaptan pilot: Havacılık işletmeleri tarafından belirlenen ve uçuşun sevk ve idaresinden sorumlu kaptan pilot veya acil durumlarda, kaptan pilotun görev yapamaması durumunda geçici olarak bu görevi üstlenecek pilotu ifade eder.

Uygun tesis: Halka açık olmayan, uçucu ekiplerin sessiz ve rahat bir ortamda nöbet görevi icra edebilecekleri yer olup, havaalanına ulaşma mesafesi dikkate alınmak kaydıyla ana üslerde uçucu ekiplerin kendi ikametgâhı, geçici üslerde ise uygun konaklama tesisidir. Konaklama meydanı: Ana üs veya geçici üs kapsamı dışındaki meydanların, havacılık işletmelerinin uygun konaklama tesisi ve iaşe imkânı sağlamakla yükümlü olduğu, süresi konaklama süresindeki tarife uyan yurt içi ve yurt dışında konaklamalı görevlerin yapıldığı meydandır. Geçici üs: Ana üs veya üslerin dışında, uçuş harekâtının devamlılığı için, uçucu ekip üyesinin uçuş görev süresinin başlayıp sona erdiği ve uçucu ekip üyesine, havacılık işletmesinin uygun konaklama tesisi ve iaşe imkânı sağlamakla yükümlü olduğu, uçucu ekiplerin geçici bir süre kalacağı, havacılık işletmeleri tarafından belirlenen yurt içi ve/veya yurt dışındaki yerleşim merkezidir. Ana üs: Havacılık işletmesinin uçuş faaliyetlerini yürüttüğü ve işletme ruhsatında ana merkez olarak belirlenen, uçucu ekiplerin kendi imkânları ile konaklama ve iaşelerini sağladığı mahali ifade etmektedir. Doğru cevap C'dir.

Havayolu işletmeleri için ekip maliyeti, yakıt maliyetinden sonra gelen en büyük ikinci maliyet unsurudur. Yakıt maliyetlerinden farklı olarak ekip maliyetleri havayolu işletmesi tarafından kontrol edilebilir nitelikte maliyetlerdir. Ekip maliyetleri havayolunun kontrol edebileceği en büyük maliyet unsurudur. Doğru cevap D'dir.

Uçuş görev süresi (UGS) hesaplanırken, ilk uçuş bacağından 1 saat önce mesaiye başlama süresi, iki havaalanı arası uçuş süresi, bir şehre varış ve şehirden ayrılış arası yerde geçen zaman ve iş periyoduna son uçuş bacağından sonra 30 dakika mesai kapama süresi eklenmektedir. Doğru cevap B'dir.

Mola: Bir uçuş görevinde birbirini takip eden uçuşlar arasındaki kısa bekleme süreleridir. Kesintili uçuş görev süresi: Her bir uçucu ekip için, uçuş süreleri arasında bekleme olan uçuş görev süresidir. Kesintisiz uçuş görev süresi: Her bir uçucu ekip için, uçuş süreleri arasında yeni bir uçuş görevi için hazırlık süresi haricinde bekleme yapılmayan uçuş görev süresidir. Dinlenme süresi: Dinlenme süresi (DS), bir uçucu ekibin bir önceki uçuş görev süresinin (UGS) bittiği andan itibaren başlayan ve yeni bir uçuş görev süresinin başlama saatine kadar süren, her türlü görevden muaf tutulduğu süreyi ifade etmektedir. Doğru cevap E'dir.

Uçuş görev süresi, tek bir uçuş ya da uçuş serilerinden oluşmuş bir uçuş görevi için, uçuş ekip üyesinin uçuş hazırlığı ile başlayan ve aynı uçuş veya uçuş serilerinin sonundaki tüm uçuş görevlerinden muaf tutulduğu toplam süreyi ifade etmektedir. Doğru cevap B'dir.

Emir yaklaşımı: Emir yaklaşımıyla ekip ataması gerçekleştirilirken ilk olarak her bir ekip üyesinin seçebileceği şekilde uçuş dizileri tespit edilir. Daha sonra kıdem derecesi yüksek ekip üyesinin tercihi öncelikli olarak sağlanır ve ekip üyelerinin uçuş çizelgesindeki uçuşlara ataması yapılır. Önceden oluşturulan ekip görev listesi için ekip üyelerinin tercih yaparak sunduğu bu yöntem kıdeme dayalı prosedür olarak da adlandırılmaktadır. Doğal olarak, bazı uçuş dizileri gece uçuşunun uzunluğu, zaman kuşağının çakışması gibi zorluklardan dolayı diğerlerine göre daha çok tercih edilir niteliktedir. Doğru cevap D'dir.

Uçuş harekât birimi: Uçuşun planlanması ve izlenmesinden sorumludur. Ekip planlama birimi: Havayolu ağ yapısı içerisinde hareket eden mürettebat bilgilerini takip eder. Gerektiğinde yedek mürettebata ulaşarak ekipleri çağırmaktan sorumludur. İstasyon operasyon kontrol birimi: Havayolu işletmesinin yakıt alımı, merdiven yanaştırma, uçuşa kabul (check-in), uçağa kabul
(boarding) gibi havaalanı yer hizmetleri süreçlerini yönetir. Bakım operasyon kontrol birimi: Uçakların günlük rutin bakımlarının takip edilmesi ve planlı bakım dışında operasyon sürecinde meydana gelen arızaların onarım süreçlerinden sorumludur. Uçuş harekât birimi: Uçuşun planlanması ve izlenmesinden sorumludur. Yukarıdaki birimler oprasyon kontrol merkezinin fonksiyonudur. Doğru cevap D'dir.

Bir uçağın uydu ile konumunun belirlendiği sistemdir. ADS-B uçaktan periyodik olarak yayın yapan ve uçağın konumunun belirlenmesini sağlayan bir izleme teknolojisidir. ADS-B bilgisi hava trafik kontrol kulesi tarafından alınabilir. Uçuş izlemede ve acil durumlarda kullanılan temel araçlardan biridir. Doğru cevap A'dır.

2005 yılından beri ücretsiz uçuş takip hizmetleri sunan FlightAware dünyanın en büyük uçuş takip verisi sağlama şirketlerinden biridir. Ayrıca havayolu şirketlerine uçuş verisi çözümleri de sunmaktadır. FlightAware 175 ülkedeki ADS-B yer istasyonlarından oluşan FlightAware ağından ve uydu temelli küresel ADS-B’den ve ARINC, SITA, Satcom Direct, Garmin, Honeywell GDC ve UVdatalink dâhil olmak üzere tüm büyük sağlayıcılar aracılığıyla küresel veri bağlantısı (uydu/VHF) kullanarak 55’in üzerinde ülkede hava trafiği kontrol sistemlerinden veri elde etmektedir. Doğru cevap E'dir.

Gecikme, uçuş tarifesindeki iniş ve kalkış zamanından 15 dakikadan fazla olan sapmalar olarak tanımlanır. 15 dakikaya kadar geçen süre gecikme olarak yansımamaktadır. Doğru cevap C'dir.

Aksaklıklar nedeniyle havayolu işletmesinde; Tarife aksaması meydana gelir ve tekrar planlama gerektirir, personel üzerinde stres, motivasyon düşüklüğü ve çatışmalar meydana gelebilir, kokpit ve kabin başta olmak üzere personel
planlamalarında kayma meydana gelir, müşteri memnuniyetsizliği ve prestij kaybı meydana gelebilir, operasyon personeli üzerindeki iş yükü artar, bağlantılı uçuşlar gecikir, maliyet artar. Doğru cevap E'dir.

Şüphe hâli (INCERFA) Bir uçak ve içindekilerin emniyetinden şüphe edilmesini gerektirecek belirsizliğin var olması durumunu ifade eder. Alarm hâli (ALERFA): Bir uçağın ve içinde bulunan kimselerin emniyeti ile ilgili kaygı duyulan durumu ifade eder. Tehlike hâli (DETRESFA): Bir uçağın ve içinde bulunan kimselerin güvenliği ile ilgili olarak önemli ve olası tehlike veya acil yardım gerektirdiğine dair mantıklı bir kesinlik olması durumudur. Doğru cevap B'dir.

Taksi çıkış zamanı (taxi out time): Uçağın park pozisyonundan ayrılıp teker kesme zamanına kadar geçen süredir. Teker kesme zamanı (take off time): Uçağın pistten kalkış yaptığı an şeklinde tanımlanır. Zamanında kalkış (on time): Havayolu işletmesinin uçuş tarifesinde yayınlamış olduğu kalkış zamanına uymasıdır. Takoz çekme (off block): Pilotun frenleri serbest bırakıp harekete geçtiği andır.

00-09 Diğer ve havayolu iç kodları, 11-19 Yolcu ve bagaj, 21-29 Kargo ve posta, 31-39 Hava aracı ve ramp hizmetleri, 41-49 Teknik ve hava aracı ekipmanları olarak sıralanmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Önemli tehditler havayolu işletmesi dışından kaynaklı terörist saldırıları, halk sağlığını tehdit eden hastalıklar, doğal afet gibi nedenlerle acil durumun ilan edilmesi halidir.Pilot uçağın acil durumda olduğunu göstermek için ilgili donanımda ayarlama yapar ve yasadışı müdahale (Uçak kaçırma) durumunda Squawk 7500 kodu ayarlanır. Doğru cevap C'dir.

SSR transponder (secondary surveillance radar) hava trafik kontrol birimleri tarafından
kullanılan bir radar sistemidir. Uçakların konumunu, yön ve mesafelerini tespit etmenin
yanında, uçağın hava trafik kontrol radarı üzerindeki etiketi gibi bilgileri de yollar. Doğru cevap D'dir.