HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE OPERASYONEL PLANLAMA - Deneme Sınavı - 4

Havayolu tarife planlaması, hangi şehirlere, ne zaman ve ne sıklıkta uçulması gerektiği kararının verildiği bir planlama sürecidir.

Tarife planlama sürecinin sonucunda, uçuş programı olarak da adlandırabileceğimiz, uçuş başlangıç ve varış noktaları, her uçuş bacağının ayrılış ve varış zamanı (uçak kalkış ve varış saatleri), uçuşların haftanın hangi gün gerçekleştiği (uçuş sıklığı), uçuş numarası ve uçuşta kullanılacak filo tipini gösteren ve sonunda kamuya sunulan bir uçuş tarifesi oluşturulması amaçlanır

Tarife planlamanın temel amacı, potansiyel pazarları ortaya çıkarmak ve tatil amaçlı ya da iş amaçlı talep gibi belirli hizmetler için pazar taleplerini tahmin etmektir. Bu nedenle tarife planlama süreci; talep modellemesi, pazar tahmini ve başlangıç uçuş tarifesi oluşturulması gibi iş adımlarını da içermektedir.

Öncelikle ağ yapısı, bir havayolu işletmesinin kimliği ve uyguladığı stratejinin bir göstergesidir. Örneğin, havayolu işletmesi maliyet liderliği stratejisi mi, yoksa farklılaştırma stratejisi mi izliyor? Ağ yapısına bakarak havayolu işletmesinin ne tür bir havayolu işletmesi olduğu hakkında bilgi sahibi olunabilir.

Hat ise, aynı uçuş numarası ve aynı uçak ile iki uçuş noktasını birbirine bağlamaktadır. Bir hat, hiç duraklamasız direkt bir uçuş (Londra-Edinburgh) olabileceği gibi, duraklamalı (ara noktalı) direkt bir uçuş da olabilir. Direkt uçuş, aynı uçak ve aynı uçuş numarası ile bir veya birden fazla uçuş demektir.

Direkt uçuş, aynı uçak ve aynı uçuş numarası ile bir veya birden fazla uçuş demektir.

Doğrusal ağ yapısı, tüm şehirlerin bir doğruyu andıracak şekilde direkt uçuşlarla birbirine bağlanması sonucu oluşan ağ yapısıdır.

Ağ ekonomileri, ağ tasarımına bağlı olarak seçilen ağ yapısının havayolu işletmesine sağladığı gelir ve maliyet avantajlarıdır.

Uçak çevrim süresi (turnaround time), uçuş operasyonlarına devam eden uçağın geçiş yaptığı her bir havaalanında boşaltılması ve yeniden doldurulması (yolcuların indirilmesi, uçak içi temizliğinin yapılması, yakıt, ikram yüklenmesi, atık suların boşaltılması, temiz suların alınması, bakım yapılması, yolcuların bindirilmesi gibi faaliyetler) için gereken en az süredir.

Yönetimin planlama sürecinde faaliyet alanına uygun olarak pek çok soruya cevap aranır. Havayolu işletmelerinin, Uçuşlarda hangi pilotlar ve kabin görevlileri yer alacak? şeklindeki sorusu da yönetimin planlama işlevi  ile açıklanabilir.

İnsanların çabalarının birleştirilmesi, zaman bakımından ayarlanması, faaliyetlerin ortak amaca ulaşmak için düzenlenmesi ve birbirlerini desteklemelerinin sağlanması yönetimin koordinasyon işlevi kapsamında yer almaktadır.

Planlama sürecinde görev alanlar; neyi, nasıl, ne zaman, nerede, neyle, niçin, hangi miktarda, hangi öncelikler doğrultusunda, kimler tarafından, hangi maliyetle ve finansman kaynağıyla, hangi kalitede, hangi sürede gibi sorulara cevap ararlar. Planlama gelecekte olması beklenen durum karşısında işletmenin ne yapacağına ilişkin kararlar alma sürecidir.

Planlamanın temel amaçları aşağıdaki gibi verilebilir:

Planlama sürecinin birincil aşaması amaç ve hedeflerin belirlenmesidir.

Ne zaman başarılmış olması gerektiği tam olarak bilinmeyen amaçların işletmeyi eyleme yöneltmesi güçtür. Ayrıca zamanlamanın muğlak olması performans ölçümünde bir karşılaştırma referansı sağlamaz. Bu nedenle amaçlara ulaşmada zaman sınırı konulmalıdır.

Taktik amaçlar,  stratejik planlar doğrultusunda oluşturulan işlevsel planları gerçek hayat koşullarına aktarmak için belirlenen kısa süreli ve uygulamaya yönelik amaçlardır. Bunlar amaçlar hiyerarşisi içinde en alttaki sırada yer alırlar

Orta vadeli planlar 1 ve 5 yıl  arası zamanı kapsayan planlardır.

Stratejik planlar çoğunluklu geniş bir coğrafi alanı ilgilendirir.

Taktik planlar örgütün daha küçük bir kısmını ilgilendiren faaliyetleri içine almaktadır.

Gerek havayolu işletmelerinin gerekse havaalanlarının bir acil durum karşısında hazırlıklı olmaları emniyeti kuşkusuz artıracaktır. İşte bu nedenle havaalanlarının sürekli bir plan türü olan acil durum eylem planı hazırlamaları zorunludur.