HAVACILIK TERMİNOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 14

Balon tanımı farklılıklar gösterebilir. SHGM Ticari Balonİşletmeleri Talimatında (SHT-Balon R uhsat) balon tanımı “Balon: Motorlu olmasına rağmen sıcak hava gemileri, gaz balonları, sıcak hava balonları, karma balonlar dahil olmak üzere, havadan hafif gaz ya da burner kullanılarak uçuşunu sürdüren, motorsuz, havadan hafif insanlı hava aracı” olarak yapılmıştır.

Doğru cevap c) şıkkıdır

Üç ana bileşenin haricinde bir balonda SHGM Balonla Ticari Havacılık Faaliyetleri Talimatında belirtildiği üzere aşağıda listelenmiş olunan teçhizatın bulundurulması mecburidir.
• İlk yardım çantası,
• Yangın söndürücü (standarda uygun olacak),
• Burner pilot alevini ateşleyecek boyutta çakmak,
• Zaman saati,
• Telsiz (yer personeli ile iletişim için),
• Mobil telefon,
• Can yeleği (göl ya da deniz üzeri uçuşlar için),
• Pilot emniyet kemeri,
• Altimetre,
• Barometrik Altimetreli ve kayıt tutan GPS,
• Kubbe ısı ölçer,
• Varyometre,
• Hava bantlı telsiz (pilotların iletişim frekanslarını ve acil frekansını kapsamalı)

Doğru cevap a) şıkkıdır

Döner kanatlı hava araçları üç sınıf altında kategorize edilebilir. Bunlar; Otogiro, çift-rotorlu helikopter, tek-rotorlu helikopter. Otogiro tipi günümüzdeki modern rotor yapısında aerodinamik iyileştirmeler için temel olmuştur. Çift rotor yapısında, rotorlar zıt yönlerde döner. Bir rotordan gelen tork, diğerinin torku ile
zıt olur. Böylece ters kuvvetlerin etkileri sönümlenir. Çift rotor yapısında da başarı elde edilmiş olsa da günümüzde yaygın bir kullanımı yoktur. Evrensel olarak torku kuyruktaki dikey rotor tarafından dengelenen tek bir ana rotora sahip helikopter tasarımı yaygındır. Şekil 3.5’te tek-rotorlu bir helikopter yapısı görülmektedir.
Pilot sadece ana rotoru kontrol ederek hareket yönünü değiştirebilir. Kuyruk rotoruna müdahale yoktur.

Şekilde de görüleceği üzere genel bir helikopterin ana bileşenleri; kabin, gövde, iniş takımı, transmisyon, ana rotor sistemi, kuyruk rotor sistemi ve motordur. Tipik bir küçük helikopter, gövde üzerine monte edilmiş bir pistonlu motora sahiptir. Motor, dikey ana rotor miline güç sağlayan transmisyon ile yatay veya dikey olarak monte edilebilir. Diğer bir motor tipi ise gaz türbinidir. Bu motor, yüksek beygir gücü çıkışı nedeniyle çoğu orta ila ağır kaldırma helikopterinde kullanılır. Motor, ana transmisyonu çalıştırır ve daha sonra gücü doğrudan ana rotor sistemine ve kuyruk rotoruna aktarır. Transmisyon bölümü güç sisteminde üretilen dönü hareketini ana rotor ve kuyruk rotoruna iletir.

Doğru cevap b) şıkkıdır

Kanat üzerine yerleştirilmiş uçuş kumandaları aşağıda listelenmiştir.
i. ana uçuş kumandaları; kanatçıklar, spoilerler, elevon (delta kanatlı uçaklarda),
ii. tali uçuş kumandaları fletnerler,
iii. yardımcı uçuş kumandaları ise flaplar, slatlar, slotlar ve sürat frenleri olarak gösterilebilir.
Doğru cevap c) şıkkıdır

Silindirik yapı sayesinde, yapısal tasarımlarda gövde uzaması ve kısaltılması rahat bir biçimde yapılabilir. Böylece uçakların gövde içi kapasitesi (yolcu ya da kargo) arttırılmış olunur. Tablo 3.1’de Boeing 737 uçağı için model artışı ile gövde uzunluğunun nasıl artığı ve birinci sınıf yoğun yolcu sayısındaki artış görülmektedir. Gövde uzunluğu Boeing 737-100 modelinde 28,60 m iken (yolcu kapasitesi 118), Boeing 737-900ER modelinde 42,10 m’ye (yolcu kapasitesi 220) kadar uzatıldığı görülmektedir.
Doğru cevap e) şıkkıdır

Gövde içerisinde ise önemli olan husus koltukların yerleştirilmesidir. Şekil 3.8’de kabin içerisinde kullanılan bazı anahtar terimler ve koltuk ölçümleri görsel üzerinde gösterilmiştir. Taşınacak olan yolcunun hangi sınıfta taşınacak olması, arka arkaya bulunan iki koltuğun aynı noktaları arasındaki mesafesi ile sınırlandırılmıştır. Bu mesafeye koltuk hatvesi denir.

Doğru cevap d) şıkkıdır

Gövdenin alt kısmında ise yolcu bagajları ya da kargo taşınmak için hazırlanmış kargo alanlarından oluşur. Şekil 3.9’da de görüleceği üzere burundan kıç kısmına doğru sırasıyla ön kargo, koridor altı galleyleri, ana kargo ve arka kargo kısımlarının konuşlandırılmıştır. Gövde altında kargo kısımları ile iç içe geçmiş şekilde iniş takımları, elektrik, elektronik ve hidrolik ünite ve sistemleri de bulunmaktadır. Uçağın kıç kısmında ise yardımcı güç ünitesi (APU) bulunmaktadır.

Doğru cevap e) şıkkıdır

Bir uçağın kuyruk kısmı hem kontrol hem de denge için kullanılan farklı amaçlı yapıların birleşimden oluşur. Konumları veya konfigürasyonları ne olursa olsun aynı işlevlere hizmet ederler. Uzunlamasına eksendeki kontrol yatay yüzeyler ile yapılırken, yön kontrolü dikey eksende hareket sağlayan yüzeyler ile yapılır. Düşey eksen kontrol için ana kumanda yüzeyi istikamet dümenidir (Şekil 3.14’de görülmektedir). Pilot mahallinde bulunan pedallardan kumanda edilir. Uçağın enine ekseni etrafındaki yunuslama hareketini kontrol eden kumanda yüzeyi irtifa dümenidir. İstikamet dümeninin önünde sabit kısmına ise fin denir. Sabit yatay stabilizenin firar kenarına yerleştirilmiştir. Lövyeden kumanda alır. Bazı tip uçaklarda yatay stabilize komple hareket ederek (bu tüp sistemlere stabilizatör denir) irtifa dümeni görevini yapar ve uçağın enine ekseni etrafındaki yunuslama hareketini kontrol eder. Kumandayı lövyeden alır.

Doğru cevap a) şıkkıdır

Uçaklarda kullanılan motor tipleri genel olarak aşağıda listelenmiştir.
• Pistonlu motor ve pervane (piston-prop)
• Gaz türbinli motorlar
• Jet motorlar (Turbojet ve Turbofan)
• Gaz türbini ve pervane (Turboprop)
• Ramjet ve Pulsejet motorlar
• Roket motorları

Doğru cevap b) şıkkıdır

Bu kapsamda İHA’lar azami kalkış ağırları referans alınarak bir sınıflandırma
yapıldığı görülmektedir. Azami kalkış ağırlıkları referans alınarak İHA’lar dört ayrı sınıfa ayrılır:
• İHA0: Azami kalkış ağırlığı 500 gr (dâhil)
–4kg aralığında olan İHA’lar,
• İHA1: Azami kalkış ağırlığı 4 kg (dâhil)
–25 kg aralığında olan İHA’lar,
• İHA2: Azami kalkış ağırlığı 25 kg (dâhil)
–150 kg aralığında olan İHA’lar,
• İHA3: Azami kalkış ağırlığı 150 kg (dâhil)
ve daha fazla olan İHA’lar

Doğru cevap e) şıkkıdır

ICAO’nun üstlendiği en önemli görev, havacılık sektörü için uluslararası standartların oluşturulması amacı ile sorunları araştırmak ve en iyi uygulamaları bulmak için sektör ve sivil toplum grupları gibi paydaşları bir araya getirmektir.

Teşkilat yapılanmasındaki amaçlar doğrultusunda belirlenmiş olan hedefler dört alt başlık halinde incelenmiştir. Bunlar; Sivil Havacılık Kurumlarının Güçlendirilmesi, Teknoloji Transferi ve İnsan Kaynakları Geliştirme, Altyapı ve Hizmetler ve ICAO SARP’lerinin Teşvik Edilmesi’dir.

ICAO SARP’lerinin Teşvik Edilmesi
• ICAO’nun Standartlarının ve Tavsiye Edilen Uygulamalarının (SARP – Standards and Recommended Practices), politikalarının ve prosedürlerinin tek tip uygulanmasının teşvik edilmesi
• TCB tarafından ICAO SARPs uyumlu teknoloji tarafından geliştirilen standartlara uygun olarak uygulanan projeler, İyileştirici Eylem Tedarikini garanti eder
• Sivil havacılık çalışma süreçlerinde ve altyapısında tespit edilen eksiklikleri ele alan uygun düzeltici eylemin uygulanması
• Eğitim, ekipman veya uzmanlık için hem acil hem de uzun vadeli gereksinimleri karşılayın
Düzeltici eylem planlarının geliştirilmesi
• Denetimle ilgili proje belgelerinin hazırlanması – ICAO SARP’lerine uygunluk.

r. ICAO temel ilkelerine dayanarak 6 Batı Avrupa ülkesi (Belçika, Almanya, Fransa, Lüksemburg, Hollanda ve İngiltere) Aralık 1960’da EUROCONTROL
(Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyeti Teşkilatı) kurulmuştur.

Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı’nın kurulması ile ilgili tüm konular 2003 yılında tamamlanmış. Faaliyetlerini 2003 yılından itibaren sürdüren EASA’nın yönetim kurulu,
(i) Avrupa Birliği’ne (AB) üye ülkelerin,
(ii) Avrupa Komisyonu tarafından kabul edilen anlaşmalar çerçevesinde temsil edilen ülkelerin ve
(iii)gözlemci statüsündeki ülkelerin temsilcilerinden oluşur.

EASA’nın sorumlu olduğu konular aşağıdaki gibidir:
• Avrupa Birliğine havacılık düzenlemeleri hakkında tavsiyelerde bulunmak,
• Üye Devletleri denetleme yetkisi de dahil olmak üzere havacılık güvenliği kurallarının uygulanmasını tanımlamak ve izlemek.
• Havacılık ürünlerinin geliştirilmesi, üretimi ve bakımı ile ilgili kuruluşların onayı da dahil olmak üzere, hava aracı ve hava aracı parçaları için tip onayları vermek,
• Avrupa Birliği dışı üçüncü ülke uçak operatörlerinin AB hava sahasında uçuşlarının onaylamak,
• Uçuş emniyeti analizleri ve araştırmalarının yapılmak,

Tam hak ve ayrıcalıklara sahip IATA Üyeliği ancak aşağıdaki durumlarda elde edilebilir:
• IATA Operasyonel Güvenlik Denetimi (IOSA) kaydı,
• Üyelik Departmanı tarafından idari inceleme,
• Tüm başvuru ücretlerinin ve üyelik aidatlarının ödenmesi.
• Bir IOSA’nın başarıyla tamamlanması,
• IOSA kaydına ek olarak sonuçlanacaktır.

Hava Taşımacılığı Eylem Grubu (ATAG – TheAir Transport Action Group), hava taşımacılığı endüstrisinin tüm sektörlerini temsil eden, kar amacı gütmeyen bir dernektir. ATAG, ticari havacılık sektörünün uzun vadeli sürdürülebilirlik konularında birlikte çalışması için bir platform sağlar.

DHMİ’nin stratejik amaçlar, hedefler ve performans göstergeleri aşağıda listelenmiştir.
• Hava seyrüsefer emniyetini en üst düzeyde sağlamak.
• Uluslararası standartlarda havaalanı işletmeciliği hizmeti vermek.
• Bölgesel hava ulaşım merkezi olmak.
• Bölgesel hava eğitim üssü olmak.
• İnsan kaynaklarının optimal yönetimi ile hizmetlerde kalite ve verimliliği artırmak.

Havaalanı, Heliport, Yer Hizmetleri ve Terminal İşletmeleri
Sivil havacılıkta kullanılacak her türlü iniş-kalkış pistlerinin (sivil faaliyetlerin gerçekleştirildiği havaalanları, helikopter iniş-kalkış alanları, deniz hava tesisleri gibi) yer seçimine ait kriterleri belirlemek, uygulamaları denetlemek SHGM’nin sorumluluğundadır.
• Havaalanı İşletme Kuruluşları: Havaalanı işletmecileri, havaalanı işletiminden sorumlu olan ve SHGM tarafından Havaalanı Yapım, İşletim ve Sertifikalandırma Yönetmeliği (SHY-14A) uyarınca ruhsatlandırılan kuruluşlardır.
• Heliport İşletme Kuruluşları: Helikopterlerin iniş, kalkış ve yer hareketlerine tamamen veya kısmen uygun olan ve Heliport
Yapım ve İşletim Yönetmeliği çerçevesinde SHGM tarafından onaylanan heliportların işletiminden sorumlu kuruluşlardır.
• Terminal İşletme Kuruluşları: Sivil hava ulaşımına açık havaalanlarında, yap-işletdevret modeli, kiralama ve benzeri şekillerde terminal işletmek üzere SHGM tarafından lisans verilen kuruluşlardır.
• Yer Hizmetleri Kuruluşları: Havaalanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22) hükümlerine göre havaalanlarında sunulan
hizmet türlerinden yer hizmetleri vermeye yetkili ve SHGM tarafından ruhsatlandırılan kuruluşlardır.

Güç tahrikli havadan hafif hava aracına örnek ise zeplindir. Doğru cevap A şıkkıdır.