HAVACILIK İŞLETMELERİNDE MUHASEBE UYGULAMALARI

Başabaş noktası;

• Muhasebe yaklaşımı

• Denklem yaklaşımı

• Grafik yaklaşımı ve

• Doluluk oranı (faktörü) yaklaşımı ile tespit edilebilmektedir.

Sabit Maliyetler

Belirli bir zaman dilimi ve faaliyet hacmi içinde, faaliyet hacmindeki artış ve azalışlardan etkilenmeyerek aynı kalan maliyetlerdir. Sabit maliyetler genellikle kapasite yaratıcı maliyetler olarak ön plana çıktıkları için kapasite maliyetleri adını da alabilmektedir.

MHK Analizi Varsayımları ve Sınırlılıkları

Kâr planlamasının iyi bir şekilde yapıla­bilmesi için yöneticilerin kârı etkileyen faktörlere ilişkin detaylı bilgi sahibi olmaları gerekmektedir. Bu yüzden de yöneticilerin alacakları kararlarda MHK analizinin ürettiği bilgilerin varsayımları ve sınırlılıkları iyi bir şekilde bilmeleri gerekmektedir. Söz konusu sınırlılıklar ve varsayımlar şöyle sıralanabilir:

Bu varsayım, sürekli olarak tek bir hizmet sunan bir organizasyonun kârlılığı veya belirli bir olayın kârlılık analizinin yapılmasına olanak sağlamaktadır.

Katkı Payı ve Katkı Oranı

Katkı Payı: Mamul veya hizmetin satış değerinden değişken maliyetlerini çıkardıktan sonra arta kalan değerdir (Satış Gelirleri – Değişken Maliyetler).

Öncelikle sabit maliyetlerin tamamını karşılayacak miktarda hizmet sunulduktan sonra kalan hizmet miktarı ile birim katkı payının çarpımı hizmetin kârını oluşturmaktadır.

Toplam Katkı Payı = Toplam Satış Gelirleri – Toplam Değişken Maliyetler

Birim Katkı Payı = Birim Satış Fiyatı – Birim Değişken Maliyet

Maliyet Davranışı

Havayolu işletmelerinde sabit ve değişken maliyetlerin sınıflandırılabilmesi, performans ölçümü, kârlılık analizi, fayda-maliyet analizi gibi etkinliklerin yürütülmesine ve böylece işletmenin verimliliğinin ölçümlenmesine olanak sağlamaktadır. Tablo 2’de bir havayolu işletmesinin; işletme-işletme dışı maliyetleri, doğrudan-dolaylı maliyetleri ve sabit-değişken maliyetleri açısından sınıflandırılması örneklendirilmiştir.

Her işletme başabaş noktasından ne kadar uzakta olduğunu bilmek için çalışmalar yapar. Bunun için sunulan hizmetin gelecekteki (ya da mevcut) satış miktarı veya satış tutarı ile başabaş noktasındaki satış miktarı veya satış tutarı arasındaki fark işletmenin güvenlik payı olarak adlandırılır.

Güvenlik Payı

Mevcut ya da bütçelenen satış tutarının ba­şabaş noktasına uzaklığını ifade etmektedir.

Güvenlik oranı, güvenlik payının bütçelenen (ya da mevcut) satış miktarına veya satış tutarına bölünmesi sonucu ortaya çıkan yüzdesel değerdir. Bu oran kâr sıfır olmadan önce satışların azalabileceği yüzdeyi göstermektedir.

İşletmenin farklı iki alternatife ilişkin maliyetlerini veya kârlarını birbirine eşitlendiği satış miktarı kayıtsızlık noktası olarak ifade edilmektedir.

Sorunun Çözümü

BBN Satış Tutarı = Mart ayı satış tutarı - Güvenlik Payı

= 2.160.000  - 38.400

=  2.121.600  

BBN_{Satış Fiyatı} = BBN Satış Tutarı / BBN Satış Miktarı

= 2.121.600 / 2.210

= 960 / yolcu

Farklı amaçlar farklı maliyetleri yaratır. Bu durum, yöneticilerin amaçları temelinde aynı şeyin maliyetini değişik şekillerde üretilmesine neden olur. Birçok aynanın olduğu bir odaya girdiğinizde her aynanın sizi farklı göstermesine benzetilebilir. Muhasebede buna maliyet davranışı adı verilmektedir.