HAVACILIK İŞLETMELERİNDE MUHASEBE UYGULAMALARI - Deneme Sınavı - 16

Başabaş noktası;

Başabaş noktasında gelirler ile toplam maliyet birbirine eşittir. Doğru cevap D'dir.

Başabaş noktası;
• Muhasebe yaklaşımı,
• Denklem yaklaşımı
• Grafik yaklaşımı ve
• Doluluk oranı (faktörü) yaklaşımı ile tespit
edilebilmektedir.

Doğru cevap A'dır.

Her işletme başabaş noktasından ne kadar uzakta olduğunu bilmek için çalışmalar yapar. Bunun için sunulan hizmetin gelecekteki (ya da mevcut) satış miktarı veya satış tutarı ile başabaş noktasındaki satış miktarı veya satış tutarı arasındaki fark işletmenin güvenlik payı olarak adlandırılır. İşletmenin amacına bağlı olarak satış değerinin tahmin edilmesinde kullanılabilir.

Güvenlik Oranı; Güvenlik payının bütçelenen (fiili) satış miktarına veya satış tutarına bölünmesi sonucu ortaya çıkan yüzdesel değerdir.

Sabit maliyetler, havayolunun sınırları dâhilinde belirli bir çıktı (uçak sayısı, yolcu sayısı, yer hizmetleri donanım sayısı vb.) aralığında (toplam olarak) sabit kalır. Amortisman, sigorta, emlak vergileri ve yönetim ücretleri bu tür sabit maliyetlere örnek olarak gösterilebilir. Bu maliyet çoğu zaman, “zaman temelli maliyetler” olarak da tanımlanabilmektedir. Kısa dönemde kapasitenin değişmemesi nedeniyle, maliyetlerde herhangi bir değişikliğin yaşanmayacağı öngörülmektedir. Sabit maliyetler kısa dönemde sabittir, ancak uzun dönemde kapasite çeşitli yönleriyle değişikliğe uğrayabileceği için sabit kalması ise zorunlu değildir.

Karma maliyetler, hem sabit ve değişken özelliklere sahiptir. Elektrik ve yakıt maliyeti, karma maliyetlere örnek olarak gösterilebilir. İşletmenin en önemli maliyet kalemlerinden biri olan yakıt maliyetleri, karma maliyet niteliğindedir. Havayolu işletmeleri yakıt garantisi sağlayabilmek için belirli bir ücreti tedarikçilerine ödemesi gerekmektedir. İşletmenin faaliyet hacmindeki artışlar daha fazla seferin yapılmasına neden olacaktır ve yakıt maliyetleri artacaktır. Yöneticiler genellikle karma maliyetleri karar alma sürecinde sabit ve değişken kısımlarına ayrıştırılmasını muhasebecilerden talep etmektedir.

Birçok havayolu şirketi için önemli bir hedef olarak konulan kârlılık, birbiriyle doğrudan etkileşim içinde olan üç değişkene dayalıdır. Bu değişkenlerden ilki tedarik koşullarının bir fonksiyonu olarak katlanılan birim maliyet, diğer ikisi ise talebe bağlı olarak yaratılan birim gelir veya hasılat ile doluluk oranı veya yükleme faktörü (load factor)’dür. Formülü RPK/ASK'dır. Başabaş noktasını tespit etmekte kullanılan yöntemlerden biridir. Doğru cevap D'dir.

Mevcut ya da bütçelenen satış tutarının başabaş noktasına uzaklığı güvenlik payıdır. Güvenlik payının bütçelenen (fiili) satış miktarına veya satış tutarına bölünmesi sonucu ortaya çıkan yüzdesel değerdir. İşletmenin alternatif maliyetlerini veya kârlarını birbirine eşitlediği satış miktarı kayıtsızlık noktasıdır. Doğru cevap B'dir.

Güvenlik Payı Satış Miktarı = Beklenen (Fiili) Satış Miktarı - BBN Düzeyindeki Satış Miktarı
= 8.200 ton - 4.500 ton
= 3.700 ton

Güvenlik Oranı = 3700/8200= %45,122 olmalıdır. Doğru cevap C'dir.

İşletmenin farklı iki alternatife ilişkin maliyetlerini veya kârlarını birbirine eşitlendiği satış miktarı kayıtsızlık noktası olarak ifade edilmektedir. Doğru cevap E'dir.

BBN Satış Tutarı = Ocak ayı satış tutarı - Güvenlik Payı
= 6.480.000 TL - 115.200 TL = 6.364.800 TL

BBN Satış Fiyatı= BBN Satış Tutarı / BBN Satış Miktarı

= 6.364.800 / 8840= 720 TL/yolcu

Doğru cevap A'dır.

Duran varlıklar, işletme faaliyetlerinde bir yıldan veya normal faaliyet döneminden daha
uzun sürede kullanılabilecek, satılabilecek varlıklar ile vadeleri bir yılın üzerinde olan alacaklardan oluşmaktadır. Buna göre uçak uzun ömürlü bir varlık olarak duran varlıklar altında izlenmelidir.

İkinci Dünya Savaşı’nı takip eden yıllarda
maddi duran varlıkların finansman biçimi olarak
finansal kiralama uygulaması gelişmeye başlamıştır.

Finansal kiralama için;

- Varlığın kullanımına sınırlar getirmesi
- Tamir ve bakım işlerinin kiralayanın iznine tabi
olması
 - Finansal kiralanan varlığın bilançoda varlık olarak gösterilememesi sebebiyle fimranın finansal olarak küçük gözükmesi
 - Firmanın potansiyel borçları için teminat olarak gösterilememesi

birer dezavantaj iken;

- Kiralanan varlığa ilişkin kira ödemeleri vergi matrahından düşülebilmesi

bir avantajdır.

Finansal kiralamanın dezavantajlı noktaları da bulunmaktadır. Örneğin, varlığın kullanımına sınırlar getirebilir. Değiştirme, tamir ve bakım işlerinin kiralayanın iznine tabi olması finansal kiralama için bir dezavantajdır.

UFRS-17 standardı finansal kiralama ve faaliyet kiralaması ayrımını ortadan kaldırarak kiracı
işletmeler açısından bilançoya yansıtılamayan kiralama türlerinin de bilançoya yansıtılmasına olanak sağlayan değişiklikler getirmektedir(http://
www.iasplus.com/en/news/2016/01/ifrs-16).

Finansal kiralama, finansal kiralama sözleşmesine dayalı olmak koşuluyla, bu Kanun veya
ilgili mevzuatı uyarınca yetkilendirilen kiralayan
tarafından finansman sağlamaya yönelik olarak
bir varlığın mülkiyetinin kira süresi sonunda kiracıya devredilmesi; kiracıya kira süresi sonunda
varlığın rayiç bedelinden düşük bir bedelle satın
alma hakkı tanınması; kiralama süresinin varlığın ekonomik ömrünün % 80’inden daha büyük
bir bölümünü kapsaması koşulunu sağlayan kiralama işlemini ifade etmektedir

Bir kiralama işlemi, finansal kiralama sözleşmesine dayalı olmak koşuluyla, kiralama süresinin finansal kiralama sözleşmesine göre yapılacak kira ödemelerinin bugünkü değerlerinin toplamının varlığın rayiç bedelinin yüzde 90'nından fazla olması durumunda finansal kiralama olarak kabul edilir

Bir kiralama işlemi, kiralama süresinin varlığın ekonomik ömrünün yüzde %80'inden azını kapsaması halinde faaliyet kiralaması işlemi sayılabilir.