HAVACILIK İŞLETMELERİNDE MUHASEBE UYGULAMALARI - Deneme Sınavı - 15

Bir kiralama işlemi, sözleşmesiye göre yapılacak kira ödemelerinin bugünkü değerlerinin toplamının varlığın rayiç bedelinin yüzde 90'ınından fazla olması durumunda finansal kiralama olarak kabul edilir.

finansal kiralama şirketlerinin yurt dışından ithal edip yurt içine kiraladıkları havayolu taşıtı %1 oranında KDV’ne tabidir

Geleneksel performans yöntemlerinde;
• Finansal performans göstergelerine ağırlık verilir. Kalite, esneklik, müşteri memnuniyeti gibi göstergeler hakkında veri sağlamada yetersiz kalır.
• Stratejik odaklanma eksiktir.
• Sermaye yatırımının kârlılığı gibi kısa vadeli sonuçlara önem verilir.
• Makine ve iş gücü verimliliği gibi üretim ağırlıklı performans göstergelerine ağırlık
verilir.
• Yöneticiler, belli standartlardan sapmama konusunda yönlendirilir.
• Müşterilerin işletmeden ne bekledikleri ve rakip işletmelerin performansları hakkında veri sağlamada yetersiz kalır.

Stratejik performans yönetiminde bulunması gereken özellikler;
• Performans yönetim sistemi işletmenin stratejisini yansıtmalı ve stratejik amaçlarla uyum içinde olmalıdır.
• Finansal göstergelerin yanı sıra işletmenin stratejisine uygun olarak finansal olmayan performans göstergelerini de içermelidir.
• Yapılan performans ölçümleri kapsamlı olmalı ve işletmenin başarısında etkili olan tüm faktörleri ölçebilmelidir.
• Performans sistemi geri bildirim sağlamalıdır.
• Sistem, tüm örgüt unsurlarınca sahiplenilmeli ve desteklenmelidir.
• Konulan performans hedefleri ulaşılabilir olmalıdır.
• Yapılan ölçümler adil olmalıdır.
• Sistem genel olarak basit, açık ve anlaşılır olmalıdır.

Verimlilik, en az girdi ile en çok çıktıyı üretme biçimidir.

Para değeri ile ölçülemeyen göstergeler finansal olmayan performans göstergeleri arasında değerlendirilmektedir. Müşteri memnuniyeti para değeri ile ölçülemeyen bir göstergedir.

Müşteri memnuniyeti rakam ve para ile ölçülemeyen bir verimlilik göstergesidir.

DSK’da hedef ve ölçütler, örgütün vizyon ve stratejisi göz önünde tutularak dört boyutta değerlendirilir: Bunlar; finansal boyut, müşteri boyutu, içsel süreç boyutu, öğrenme ve gelişme boyutudur.

DSK’nın içsel süreç boyutunda “Hissedar ve müşterilerimizi memnun edebilmek için iyileştirilmesi gereken içsel süreçler nelerdir ve hangi işlemlerde mükemmelliğe ulaşmamız gerekir?” sorusuna cevap aranmaktadır.

Doluluk oranı operasyona ilişkin bir performans göstergesi olup diğer şıklar finansal performans göstergeleri sınıfında değerlendirilmektedir.

Ücretli yolcu kilometre, uçulan kilometre  ile ücretli yolcu sayısının çarpılmasıyla elde edilen operasyona ilişkin bir performans göstergesidir.

Giden ve gelen yolcu sayısı, havaalanı temel faaliyetlerine ilişkin bir performans göstergesidir.

Havaalanlarında sahiplik ve yönetim seçenekleri şöyle sıralanabilir (ICAO, Doc 9980); • Devlet sahipliği, • Yönetim sözleşmeleri, • Kiralama ya da imtiyazlar, • Sahipliğin kısmen devri, • Kamu-özel işbirliği, • Özel sektör sahipliği.

Haklar Hesabına kayıt yapılır.

Dönen varlıklar, bir yıl veya normal faaliyet dönemi içinde satılabilecek, tüketilebilecek, tahsil edilebilecek, kullanılabilecek varlıklar ile para ve para benzeri varlıklardan oluşan ana gruptur.

Öz kaynaklar, işletme sahiplerinin işletmeye tahsis ettiği sermaye ve kardan işletmede bırakılan bölümleri içeren gruptur. Geri ödemesi olmadığı için bir anlamda sonsuz vade olarak da düşünülebilir.

Ülkemizde finansal kiralama uygulamasının ilk adımları 28 Haziran 1985 tarih ve 18795 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 3226 no’lu Finansal Kiralama Kanunu ile atılmıştır. 13 Aralık 2012 tarih ve 28496 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu ve çeşitli zamanlarda yayınlanan yönetmelikler, tebliğler, diğer kanun- larda yapılan düzenlemeler ve Türkiye Muhasebe Standartları kapsamında yer alan TMS-17 Kira- lama İşlemleri standardı ile günümüzdeki şeklini almıştır.

Hava araçlarının kiralanmasında finansal kiralamanın ve faaliyet kiralamasının farklı uygulama biçimleri görülebilmektedir. Finansal kiralamanın bir alt uygulaması olan kaldıraçlı finansal kiralamalar Japonya ve Amerika’da özellikle 1990’lı yıllarda yoğun olarak kullanılmaktaydı. Kaldıraçlı kiralama, kiralama şirketinin kiraya vereceği varlığı satın alırken ihtiyaç duyduğu finansmanın büyük bir kısmını kredi kurumlarından sağladığı bir finansman biçimidir.

Faaliyet kiralaması kapsamında yer alan alt uygulamalar havayolu işletmelerinin zaman zaman tercih ettiği uygulamalar olarak karşımıza çıkmaktadır. Örneğin, “Wet Lease” şeklindeki bir kiralamada havaaracı, kokpit ekibi, kabin ekibi ve diğer teknik ekiple birlikte kiralanabilmektedir.

Finansal kiralama işlemi, muhasebenin temel kavramlarından “Özün Önceliği” kavramı için verilebilecek en iyi örneklerden birisidir. Özün önceliği kavramı, işlemlerin muhasebeleştirilmesinde, işlemin biçiminden çok özünün öne çıkarılmasını, işlemin özüne dikkat edilerek işlemin o öz doğrultusunda muhasebeleştirilmesi gerek- tiğini belirtmektedir.