HAVACILIK İŞLETMELERİNDE MUHASEBE UYGULAMALARI - Deneme Sınavı - 14

İşletmeler duran varlıklarını nasıl finanse etmelidir? Vade uyumu göz önüne alındığında vadeleri 1 yılın üzerinde olan kaynakların duran varlıkların finansmanında kullanılması işletmenin lehine bir durum olarak karşımıza çıkacaktır. Bu kaynaklar öz kaynaklar ve/veya uzun vadeli yabancı kaynaklardır.

Kiralama süresinin varlığın ekonomik ömrü-nün %80’inden daha büyük bir bölümünü kapsaması: Örneğin, bir uçağın ekonomik ömrü 20 yıl, kiralama süresi 18 yıl ise ki-ralama süresi ekonomik ömrün %80’indenfazla olduğu için bu işlem finansal kiralama işlemi kapsamında değerlendirilecektir.

Havayolu tarafından edinilen uçak, özel amaçlı şirkete satılarak o işletmeden normal bir finansal kiralama işlemi altında kiralanmaktadır. Dar gövdeli uçaklar için 10 yıl, geniş gövdeli uçaklar için de 12 yıllık bir kiralama süresi söz konusudur (Morrell, 2007:198). Amerikan Kaldıraçlı Kiralama ise kaldıraçlı kirala- manın farklı bir uygulamasıdır.

Havayolu tarafından edinilen uçak, özel amaçlı şirkete satılarak o işletmeden normal bir finansal kiralama işlemi altında kiralanmaktadır. Dar gövdeli uçaklar için 10 yıl, geniş gövdeli uçaklar için de 12 yıllık bir kiralama süresi söz konusudur (Morrell, 2007:198). Amerikan Kaldıraçlı Kiralama ise kaldıraçlı kirala- manın farklı bir uygulamasıdır.

Performans ölçümü, amaçlanan hedeflerin ne kadarına ulaşıldığını görebilmek için yapılan sistematik bilgi toplama işidir.

Geleneksel performans yöntemlerinde;

Finansal performans göstergelerine ağırlıkverilir. Kalite, esneklik, müşteri memnuniyeti gibi göstergeler hakkında veri sağlamada yetersiz kalır.

Stratejik odaklanma eksiktir.

Sermaye yatırımının kârlılığı gibi kısa vadeli sonuçlara önem verilir.

Makine ve iş gücü verimliliği gibi üretim ağırlıklı performans göstergelerine ağırlık verilir.

Yöneticiler, belli standartlardan sapmama konusunda yönlendirilir.

Müşterilerin işletmeden ne bekledikleri verakip işletmelerin performansları hakkında veri sağlamada yetersiz kalır.

Stratejik performans yönetiminde ölçümler dinamik, strateji odaklı, değişime ayak uyduracak şekilde olmalıdır.

• Performans sistemi geribildirim sağlamalıdır.

• Sistem, tüm örgüt unsurlarınca sahiplenilmeli ve desteklenmelidir.

• Konulan performans hedefleri ulaşılabilir olmalıdır.

• Yapılan ölçümler adil olmalıdır.

• Sistem genel olarak basit, açık ve anlaşılır olmalıdır.

Ardıl göstergeler gerçekleşmiş ve bitmiş bir durumu gösteren sonuç göstergeleri olup, örgütün faaliyet sonuçlarını yansıtmaktadır.

Dengeli sonuç kartının dört boyutu: finansal, müşteriler, içsel süreçler, öğrenme ve gelişmedir.

Bütçe, belirlenmiş bir dönemde işletmenin vizyonu, misyonu, hedef ve amaçları göz önünde bulundurularak yönetimin her kademesinin katılımıyla işletme eylemlerinin finansal değerlerinin yazılı bir şekilde planlanması ve bu planın yürü- tülmesi için gerekli koordinasyonun yapılmasına yardımcı olmak olarak tanımlanır.

Planlama ve kontrol kavramları genellikle birbiri yerine kullanılmaktadır. Aslında bu iki kavram birbirinden oldukça farklı kavramlardır. Planlama, geliştirilen hedefleri içermektedir ve bu hedefleri başarmak amacıyla bütçeler hazırlanmaktadır. İşletme yönetiminin ulaşmaya çalıştığı hedeflerdir.

Hazır değerler oranı olarak da bilinen nakit akış oranı, kasa ve benzeri likit varlıkların kısa vadeli kaynaklara oranıdır. Bu oranın genel olarak 0,20’nin altına düşmesi, işletmenin nakit darboğazında olduğunu gösterir.

Ücretli yolcu kilometre, uçulan kilometre (revenue pas- senger kilometres - RPK) ile ücretli yolcu sayısının çarpılmasıyla elde edilen bir performans göstergesidir.

Planlama aşamasında yer alan hedeflere ulaşma ve organizasyonun tüm bölümlerini bu amaç için bir bütün olarak çalıştırma olasılığını yükseltmek için yönetim tarafından alınan önlemleri ifade etmektedir. Planlanan hedeflerin ulaşılması sürecinde hedeflerden uzaklaşmayı önleyici tedbirleri ifade eder.

Saatlik pratik kapasite: Havaalanında bir saatte en fazla 4 dakikalık gecikme öngörülerek gerçekleşen uçak hareketi sayısıdır.

Güvenlik kontrol süresi hizmet kalitesi performans göstergesidir.

Geleneksel bütçe anlayışının özellikleri şöyle özetlenebilir:

• Yıllık olarak gerçekleştirilir ve zaman içinde- ki bir nokta yansıtır.

• Bütçe hazırlama sürecinde, çalışanların işyükü önemli ölçüde artar.

• Bütçelerin tamamlanması altı ay ya da dahauzun bir süreyi kapsar ve bütçeler sadece koşullarda önemli bir değişiklik yaşanırsa güncellenir.

• İşletmenin amaçlarında ya da hedeflerindedeğişmelerin yaşanması durumunda bütçe üzerinde yeniden çalışma yapılması gerekir.

• Bütçe süreci bir bütün olarak değerlendirile- meyebilir.

• Yorumlama, rakamlar üzerinde düzeltmeveya “bütçe detayı” üzerindeki herhangi bir değişiklik üst yönetimin onayına bağlıdır.

Bütçe komitesi tüm bütçe programların yürütülmesinde ve bütçe ile ilgili programların organize edilmesinde en üst yetkili organdır. Komite; tüm işletme birimlerinin bütçe amaçlarını oluştur ve onaylar, bütçenin hazırlanması çalışmalarını koordine eder ve yönetir, bütçenin hazırlanması sürecinde ortaya çıkabilecek farklılıklara ve çatışmalara çözüm üretir, hazırlanan bütçeyi onaylar, yıl boyunca faaliyetleri izler ve yıl sonunda faaliyet sonuçlarını değerlendirerek üst yönetime öneriler sunar.

Bütçe birimleri bütçe tekliflerini hazırlarken göz önünde bulundurulması gereken işletme içi faktörlerden bazıları şunlardır:

Mevcut uçak, teçhizat ve donanımlarda değişiklik gerçekleşecek mi?

Hizmet sunumuna ilişkin süreçlerde yenidüzenlemelere yer verilecek mi?

Yeni bir hizmetin sunulmaya başlanmasımevcut durumda uygun mudur?

İşletme çalışanlarının eğitimine ilişkin güncellemeler gerekmekte midir?

Yakıt, ikram vb malzemeler ile diğer yar- dımcı malzemelerin işletmeye girişinde bütçe birimlerinin beklentilerinde bir değişme var mı?