HAVACILIK İŞLETMELERİNDE MUHASEBE UYGULAMALARI - Deneme Sınavı - 2

Yer Hizmetlerinde Ana Faaliyet Gelirleri
- TEMSİL GELİRLERİ
- RAMP GELİRLERİ
- BAKIM HİZMETİ GELİRLERİ
- DİĞER GELİRLER

Genel gelir sınıflaması, Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği kapsamında yayımlanarak, ülkemizde 1994’ten beri uygulanan Tekdüzen Hesap Planı (THP) ile belirlenmiştir.

Havayolu İşletmelerinde Ana Faaliyet Gelirleri
- YOLCU GELİRLERİ
- KARGO GELİRLERİ
- DİĞER GELİRLER

Acente %10 komisyon almaktadır.

Önce brüt ücretten net ücrete ulaşabilmek için, iç oran yöntemini uygulayalım;
Esas ücret 193 TL/1,18 = 163,56 TL
Yakıt harcı 20 TL/1,18 = 16,95 TL
Sigorta bedeli 10 TL/1,18 = 8,47 TL
Böylece KDV matrahı olan tutarlar elde edilmiştir.

Bu işlemle havayolu işletmesinin banka hesabına 229 TL para girişi olmuş, ancak bunun 188,98 TL’si iç hat yolcu geliri, 34,02 TL’si ay sonunda mahsup edilecek KDV, 6 TL’si de havaalanına aktarılacak olan meydan hizmet ücretidir. Doğru cevap A'dır.

Verilen bilgilere göre, hesaplamaları yapalım;
İniş ücreti: 0,60 TL X 71 ton = 42,60 X 0,18 KDV = 50,27 TL
Konaklama: 1 TL X 71 ton X 2 saat = 142 TL

Toplam= 192,27

Doğru cevap E'dir.

Kasa Hesabı: İşletmenin elinde bulunan nakit ulusal ve yabancı paranın izlendiği aktif hesaptır. Türk Lirası veya yabancı para üzerinden nakit giriş ve çıkışları bu hesapta kayıt altına alınır.

Genel olarak ticari faaliyetin temel belgesi faturadır. Fatura, mülkiyet devrinin ya da işin tamamlandığının kanıtıdır. Fatura, satılan mal veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı tutarı göstermek üzere, malı satan veya işi yapan tarafından müşteriye verilen belgedir.

Yük (kargo) taşımacılığında ise “hava yolu yük taşıma senedi/ hava yolu konşimentosu (AirWaybill AWB) temel taşıma belgesi işlevini görmektedir. Bu belge taşınacak yükle ilgili olarak, taşıyıcı (operatör) hava yolu işletmesi ile yük sahibi veya komisyoncu (freight forwarder) arasında yapılan taşıma sözleşmesidir.

Havalimanı işletmeleri için son derece önemli olan havacılık dışı gelirlerin payları aşağıdaki gibidir:

1- Perakende satışlar (%27)
2- Oto park işletmesi (%20)
3- Gayrimenkul kira geliri (%18)
4- Yeme-içme (%5,35)
5- Oto kiralama (%5,35)
6- Reklam (%4)
7- Elektrik, su gibi altyapı hizmetleri (%3)
8- Akaryakıt (%1)
9- Uçak içi ikram (%0,3)
10- Diğer (%16)

Havalimanı işletmeleri için son derece önemli olan havacılık dışı gelirlerin payları aşağıdaki gibidir:

1- Perakende satışlar (%27)
2- Oto park işletmesi (%20)
3- Gayrimenkul kira geliri (%18)
4- Yeme-içme (%5,35)
5- Oto kiralama (%5,35)
6- Reklam (%4)
7- Elektrik, su gibi altyapı hizmetleri (%3)
8- Akaryakıt (%1)
9- Uçak içi ikram (%0,3)
10- Diğer (%16)

Kargo gelirleri, yolcu ile birlikte taşınan kargo yanında yalnızca kargo taşımacılığından elde edilen gelirler, posta taşıma gelirleri ve kargo ile bağlantılı diğer gelirler bu grupta yer alır. Yolcu gelirlerinin hesaplanmasında olduğu gibi, kargo ve posta gelirleri de taşınan mesafe (km/mil) ile ilişkilendirilerek hesaplanır.

Havayolu işletmeleri, yolcu gelirlerini artırma yöntemi olarak gelir yönetimi uygulamaktadırlar. Buna göre talep yoğunluğu olan zaman dilimlerine veya doluluk oranına göre değişen fiyatlarla gelirin ençoklanması hedeflenmektedir.

Gelir Yönetimi: Aynı hat ve uçaktaki koltuklar için rezervasyon süresi içinde farklı fiyat seçenekleri sunularak, uçuş başına gelirin artırılması çabalarıdır.

Hava trafiği ile ilgili gelirler, esas olarak hava aracı (uçak) ya da yolcu veya yük (kargo) hareketlerine bağlı olarak ortaya çıkan gelirlerdir. Hava aracına bağlı olarak ortaya çıkan en belirgin gelir iniş (konma) ücretleridir. Havaalanı pistine inen uçaklardan genellikle hava aracının ağırlığı esas alınarak iniş ücreti hesaplanır.

Yer hizmetleri işletmeleri aslında havaalanlarında hava yolu işletmelerine hizmet sunan kuruluşlardır. Yer hizmetleri adı altında sunulan hizmetlerin bir kısmı havaalanı işletmesi adına bir kısmı da hava yolu işletmesi adına yerine getirilmektedir. İşleticilerle yapılan anlaşmalar çerçevesinde hizmetin muhatabı kim ise fatura ona kesilmektedir. Yer hizmeti işletmesinin hasılatı ise temsil, check-in, yükleme, uçak temizliği, yiyecek-içecek tedariki, uçak çalıştırma-itme-çekme gibi faaliyetlerden oluşmaktadır.

Genel olarak herhangi bir işletme için ana faaliyet konusunu oluşturan mamul, mal ya da hizmet satışları hasılatı oluşturur. Dar anlamda hasılat, bir işletmenin belirli bir dönemde mal teslimi veya hizmet sunumu sonucunda elde ettiği brüt değerler şeklinde tanımlanabilir. Başka bir ifadeyle hasılat, malların teslimi ya da hizmetlerin yerine getirilmesi ana faaliyetleri ile birlikte, bunlara yardımcı olan etkinlikleri de kapsayan tüm olağan faaliyetlerin sonucunda bir dönem içinde varlıklardaki artışlar ya da borçlardaki azalışlardır.

Türkiye’deki işletmelerde (finans sektörü hariç) gelirlerin izlenmesi için Tekdüzen Hesap Planı’ndaki gelir hesapları kullanılmaktadır. Tekdüzen Hesap Planında gelirler, 6 kodlu hesap grubu olarak düzenlenmiştir. Ana faaliyet gelirlerinin izlenmesi için belirlenen ana hesaplar; Yurtiçi Satışlar, Yurtdışı Satışlar ve Diğer Gelirler, Brüt Satışlar, Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir Ve Kârlar, İştiraklerden Temettü Gelirleri, Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri, Faiz Gelirleri 643 Komisyon Gelirleri, Konusu Kalmayan Karşılıklar, Menkul Kıymet Satış Kârları, Kambiyo Ve Borsa Değer Artış Kârları, Reeskont Faiz Gelirleri, Enflasyon Düzeltmesi Kârları, Diğer Olağan Gelir Ve Kârlar, Olağandışı Gelir Ve Kârlar, Önceki Dönem Gelir Ve Kârları, Diğer Olağandışı Gelir Ve Kârlar şeklindedir.

Gelir Yönetimi: Aynı hat ve uçaktaki koltuklar için rezervasyon süresi içinde farklı fiyat seçenekleri sunularak, uçuş başına gelirin artırılması çabalarıdır.

Yer hizmetleri gelirleri, günümüzde genellikle havaalanı işletmesi tarafından sunulmamakla birlikte yer hizmetleri, havaalanlarının temel hizmet alanlarındandır. Dolayısıyla yer hizmetleri gelirleri de havaalanı geliri olarak ele alınmaktadır. Yer hizmetleri dersinde ayrıntılı şekilde ele alındığı üzere, bu kapsamda gerçekleştirilen faaliyetler; genel olarak trafik ve ramp olmak üzere iki ana gruba ayrılabilir. Yolcu ile ilgili olarak; bilet kontrol (check in) işlemleri, uçağa yönlendirme (boarding) işlemleri, nitelikli yolcu ağırlama (lounge) hizmetleri, kargo ve posta ile ilgili evrak işlemleri, bilgi hizmetleri, yükleme ve boşaltma belgelerinin hazırlanması gibi işlemlerden elde edilen gelirler bu kapsamdadır.

Genellikle uçağa verilen hizmetler (ramp) kapsamında; bagaj işlemleri, yükleme ve boşaltma işlemleri, uçak içi temizlik, tuvalet ve su hizmetleri, yiyecek içecek (catering) malzemesi taşıma hizmetleri, hat bakım, uçak çalıştırma, güç kaynağı temini, uçak itme-çekme, park işlemleri, yakıt ikmal ve buzlanmayı engelleme işlemleri sayılabilir.