HAVACILIK GÜVENLİĞİ

Retina, iris, yüz ve parmak izi tarama yöntemleri biyometrik tarama yöntemlerdendir. Risk tabanlı tarama yöntemi ise, havacılık sektöründe de olduğu gibi genel anlamda terörist saldırıları tanımlamak ve belirlemek, uyuşturucu kaçakçıları, para aklayıcıları, küçük hırsızları ve yasa dışı göçmenleri yakalamak için kullanılmaktadır.

1990’lardan itibaren havacılık sektöründe yolcuların risk seviyelerinin belirlenmesi adına, yolcu bilgilerinin yer aldığı bilgisayar tabanlı sistemler kullanılmaya başlanmıştır. Bu sistem ComputerAssisted Passenger Prescreening System (CAPPS), (Bilgisayar Destekli Yolcu Ön Tarama Sistemi) olarak adlandırılmaktadır ve 1998 yılından sonra başta ABD’deki hava yolu işletmeleri olmak üzere, çeşitli hava yolu işletmeleri tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Bu sistem, hava yolu işletmelerine, yolcularını kategorize etme ve güvenlik taraması yapma olanağı tanımıştır.

CAPPS, 1998 yılından sonra başta ABD’deki hava yolu işletmeleri olmak üzere, çeşitli hava yolu işletmeleri tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Ardından 9/11 olayları sonrasında ABD havacılığında güvenlik süreçleri, yeni bir oluşum olan TSA (Transport Security Administration) ile tek elden yürütülmeye başlamıştır. Bu dönemde TSA tarafından kullanılmak üzere, havayolları tarafından oluşturulan CAPPS’ in güncellenmesi ile tüm hava yolu yolcusuna uygulanmak üzere CAPPS II programı geliştirilmiştir. Yoğun tepkilere neden olan CAPPS II programı, 2004 yılında yürürlükten kaldırılmıştır. Tüm bu gelişmeler sonrasında TSA, ön tarama (prescreening) sistemi olan Secure Flight (Güvenli Uçuş) sistemini geliştirmiştir. Secure Flight, daha önce tartışmalara neden olan CAPPS II teknolojisine ve veri tabanına dayandırılarak kullanıma sunulmuştur. CAPPS II programı, pek çok yolcunun uçuşa kabulünü reddederken, Secure Flight sistemi daha özenli oluşturulan veri tabanı sayesinde, gerçek risklerin belirlenmesine daha fazla olanak sağlayarak pek az yolcunun uçuşana engel olmaktadır.

Biyometrik uygulamalar, en genel anlamıyla bir bireyin kendine has özelliklerini kullanarak, onu tanımlamaya yarayan teknolojiden oluşmaktadır. Biyometrik, bir bireyin kimliğini tanımlama ya da doğrulama amacıyla kullanılmaktadır. Diğer bir değişle biyometrik özellikler bir bireye has, kişisel şifreler gibidir; oluşturulamaz, taklit edilemez ve çalınamaz niteliktedir.

I ve II numaralı önermelerde verilen yöntemlerin biyometrik tanımlayıcılar içerisinde yer almasına karşın henüz doğrudan kullanılabilen tanımlayıcılar arasında yer almamaktadır. Bununla birlikte, havaalanlarında en yaygın kullanılan tanımlayıcılar parmak izi, yüz tanıma ve iris tanıma yöntemleridir.

Retina taraması çok rahat olmayan ve alışılmamış bir yöntemdir. İris taraması veri tabanı eksikliği nedeniyle yaygın kullanılan bir yöntem değildir. Yüz tanıma bazı çevresel koşullardan etkilenmekte böylece her zaman kesin sonuç verememektedir. El tarama yöntemi kabul görmüş bir yöntem olmasına rağmen yaygın kullanılmamaktadır. Fakat parmak izi tarama yöntemi verilen tüm bilgileri içermektedir.

İlk olarak Kasım 2007’de Phonex Sky Habor Havaalanında kullanılmaya başlanılan tüm vücut tarama sistemi, en genel anlamıyla bir bireyin kıyafetlerinin ardındaki çıplak vücudunun, yüksek kalitedeki görüntüsünün üretilmesine yönelik olarak kullanılmaktadır. Sistem, farklı görüntüleme tekniklerinin kullanılmasıyla ve düşük yoğunluktaki X –ray ışınlarıyla insan vücudunun 2 ya da 3 boyutlu görüntüsünün taranmasına olanak vermektedir.

SHGM tarafından belirlenen maddelere göre taşınması kısıtlanan maddelerden bazıları:
• tıraş köpükleri, deodorantlar,
• diş macunu dâhil her türlü macun kıvamındaki maddeler,
• reçel, bal, yoğurt, pekmez ve salça gibi tam katı hâlde olmayan yiyecekler,
• kontak lens sıvıları, şampuanlar,
• kremler, losyonlar, yağlar (kozmetik yağlar dâhil) parfümler, maskara dâhil her türlü makyaj malzemesi (katı hâlde olan rujlar hariç) şeklinde tanımlanmıştır.

Mahremiyet; bir birey, örgüt ya da kuruluşun kendisine ilişkin bilgiyi, ne zaman, nasıl ve hangi kapsamda başkalarına ileteceğine karar vermesine ilişkin sahip olduğu haktır. Risk tabanlı tarama (profilleme) ya da biyometrik teknolojilerin kullanımı amacıyla, kişisel verilerin depolanması ve başka bireylerin erişimine açılması, mahremiyet haklarının ihlali konusunda önemli sorunlara neden olmaktadır. Bu yöntemlerin kullanılması sonucu I, II ve III no.lu önermelerde hak ihlali olduğu görülür.

Kaydetme, sisteme ham biyometrik verilerin girilmesi; şablon, verilerin sonradan karşılaştırma için uygun şekilde kodlanması; tanımlama yolcudan alınan örneğin tüm kayıtlarla karşılaştırılması; doğrulama, yolcudan alınan örneğin yolcunun mevcut kaydı ile karşılaştırılmasıdır.

4 Nisan 1947 tarihinde Birleşmiş Milletler’e bağlı bir uzmanlık teşkilatı olarak kurulan ICAO, sivil havacılık alanında tavsiye niteliğinde uluslararası standartlar ve kurallar belirleyip uygulanmasını sağlayan bir organizasyondur.

ICAO, tüm üye ülkelerde asgari ortak standartları belirlemek, eşgüdümü sağlamak için belirlediği tavsiye niteliğindeki kuralları Ek ‘Annex’ adı verilen dokümanlar içerisinde yayımlamaktadır. Günümüzde çeşitli konularda standartların yer aldığı 19 Ek (Annex) bulunmaktadır.

ICAO’nun çevre ile ilgili çalışmaları Havacılık Çevre Koruma Komitesi (CAEPiComm ittee for Aviation Environmental Protection) tarafından sürdürülmektedir.

Katı haldeki rujlar kısıtlamaya dahil değildir. Diğerleri kısıtlı maddeler arasındadır. Doğru cevap A'dır.

Verilen tanım mahremiyete aittir. Doğru cevap D'dir.

Avrupa Seyrüsefer Emniyeti Teşkilatı’nın (EUROCONTROL, European Organization for the Safety of Air Navigation), merkezi Brüksel’de olup, 1960 yılında kurulmuştur. Amacı, Avrupa’da hava trafik yönetimini ve emniyetini geliştirmektir. Bu doğrultuda artan trafiğe bağlı olarak sıkışıklığın önlenmesi için hava trafik yönetimi sisteminin kapasite artırımının sağlanması, ilgili tüm kullanıcılar ile koordineli bir çalışma sonucu uçuş operasyonlarının etkinliğinin artırılması konularında çalışmalar yapmaktadır.

ACI, hükûmetler ve uluslararası kuruluşlar ile havaalanlarının çıkarlarını temsil ederek, havaalanlarında standartlar, politikalar ve önerilen uygulamaların geliştirilmesi ve standartlarının yükseltilmesi, bilgi ve eğitim olanakları sağlanmasını amaçlamaktadır.

EASA’nın amacı, Avrupa Birliği içinde her türlü havaaracı, uçuş, üret im, denetleme ile ilgili mevzuatın oluşturulması ve uygulanmasını kontrol edip uçuş ve yer güvenliğini sağlamaktır.

Verilen tanım yanlış kabul hatası olmalıdır. Doğru cevap B'dir.

Biyometrik tarmaa sistemi, kaydetme, şablon oluşturma, tanımlama ve doğrulama olmak üzere 4 adımdan oluşmaktadır. Doğru cevap C'dir.