HAVACILIK GÜVENLİĞİ

Havaaraçlarının teknik anlamda gelişmesi, yolcu taşıma kapasitesi ve menzillerinin artması bu araçlarla yapılacak olan eylemlerin (sabotaj, kaçırma vb) daha etkili olmasına neden olmuştur. Havaaraçlarının terörist eylemlerde kullanılması, havacılık güvenliğini tehlikeye atmaktadır. Doğru cevap C’dir.

Hava Seyrüsefer Komisyonu, Hava Ulaştırma Komitesi ve Kanunsuz Müdahaleleri Önleme Komitesi tarafından yapılan çalışmalar sonrasında, 22 Mart 1974 yılında güvenlik ile ilgili standartlar ve tavsiyeleri geliştirilerek Annex 17 olarak yayınlanmıştır. Doğru cevap A’dır.

Gerçekleşen yasa dışı eylemlerde, havacılık güvenliği ile ilgili riskler de değiştiği için havacılık otoriteleri buna önlem almalıdır. Geliştirilen yeni standartlar ile benzer eylemlerin tekrarlanmasının önüne geçilebilecektir. Doğru cevap D’dir.

Doküman 8973’ün temel amacı, Annex 17’de yer alan uluslararası standartları ve tavsiyeleri uygulamada ülkelere yardımcı olabilmektir. Doğu cevap E’dir.

Yaşanan bu gelişmelerle birlikte uluslararası seviyede havacılık güvenliğinin önemi anlaşılmış ve buna yönelik çok sayıda ikili ya da çok taraflı antlaşma yürürlüğe konulmuştur. Doğru cevap A’dır.

1970 tarihli Lahey Sözleşmesi, Uçakların Kanun Dışı Yollarla Ele Geçirilmesinin Önlenmesi Hakkında Sözleşme olarak bilinmektedir. Lahey Sözleşmesi, uçak kaçırmaya yönelik eylemlerin uluslararası anlamda suç olarak tanımlanması açısından öneme sahiptir. Uçak kaçırma birçok ülke tarafından suç olarak tanımlanmıştır. Doğru cevap B’dir.

Tokyo Sözleşmesi, 14 Eylül 1963 yılında Tokyo’da imzaya açılmıştır. Doğru cevap C’dir.

Montreal Sözleşmesi, Tokyo ve Lahey Sözleşmelerinden daha sonra yapılmış olup üç sözleşme de uluslararasıdır. Başka bir ülkede veya başka bir ülkenin havaaracında işlenen suç ile ilgili yargılama ve cezalandırma işlemlerinin belirlenmesi bahsedilen üç anlaşmanın ortak yönünü oluşturmaktadır. Tokyo ve Lahey Sözleşmelerinden farklı olmak üzere Montreal Sözleşmesinin hükümleri, güvenliği tehdit eden suç unsuru taşıyan eylemleri daha uzun bir süreç içerisinde ele almaktadır. Buna göre; bir uçak, belirli bir uçuş için yer personeli veya mürettebat tarafından uçuş öncesi hazırlıklara başlanılması ile inişten sonraki yirmi dört saat içerişinde serviste kabul edilmekte ve bu süre “bindirme ve yüklemeyi takiben bütün dış kapılarının kapatıldığı andan, indirme ve boşaltma için bu kapılardan herhangi birinin açıldığı ana kadar” olan uçuş süresini de kapsamaktadır. Doğru cevap D’dir.

Yolcu ile ilgili güvenlik kontrol işlemleri, uçakla ilgili güvenlik ve kontrol işlemleri, uçak temizliğine nezaret işlemleri, uçağa alınacak ikram ve satış malzemelerine nezaret, park hâlindeki uçağa nezaret, uçağa alınacak yolcu beraberindeki valiz, çanta vb. gibi eşyalarla ilgili işlemler, kargo ile ilgili işlemler SHT 150.10A Talimatı kapsamındadır. Doğru cevap E’dir.

Konvansiyon kapsamında; hava araçlarının, hava ulaştırma tesislerinin, yolcu ve yüklerin kötü̈ niyetli kişilerin eylemlerinden korunması ile ilgili herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Paris Konvansiyonu daha ziyade, ülkelerin kendi hava sahalarına giriş çıkışları izne bağlamak ve hava sahasının kullanımı esnasında uyulması gereken kuralları belirlemiştir.

Ülke hava sınırlarının yeniden belirlenmesi Şikago Konvansiyonu’nda görüşülen konulardan biri olmayıp politik bir konudur.

1960’lı yılların sonunda giderek artan ve sivil havacılık faaliyetleri üzerinde olumsuz etkilere neden olan şiddet içeren suç olayları, ICAO’nun 1970 yılında olağanüstü̈ bir biçimde toplanmasına neden olmuştur. Toplantı kapsamında yasal olmayan müdahalelere ve hava aracının kanunsuz bir biçimde ele geçirilmesine dair mevcut düzenlemelerin geliştirilmesi ele alınmıştır.

ICAO Amendmet 10 kapsamında; iç hatlarda güvenlik önlemlerinin artırılmasına, tehditlere ilişkin bilginin uluslararası düzeyde paylaşılmasına, yolcular, kabin bagajları ve ambar (hold) bagajları ile ilgili yeni önlemlerin alınmasına, uçuş esnasında görev yapacak güvenlik personeli ve kokpit ekibinin korunmasına, kod paylaşımı ve diğer işbirliklerinin düzenlenmesine, insan faktörlerine ve yasa dışı müdahalelere karsı verilecek karşılığın yönetilmesine dair yeni standartlar Annex 17’ye ek olarak geliştirilen Amendment 10 ile belirlenmiştir.

Yük ve eşya taşıma ile ilgili düzenlemeler Doküman 8973 kapsamında görüşülen konulardan biri değildir.

1970 tarihli Lahey Sözleşmesi ve 1971 tarihli Montreal sözleşmesi havacılık alanında kanun dışı eylemlere karşı imzalanmıştır.

Havaalanlarında anons işlemlerinin kontrolü, ilgili talimat kapsamında değerlendirilememektedir.  Yolcu, uçak, temizlik, park, ikram ve kargo düzenlemeleri bu talimat kapsamında değerlendirilmektedir.

Tokyo Antlasması’nda ilk defa suç ve suçlunun tabi olduğu ülke yasaları ile olan ilişkisinden bahsedilmiştir. Uçağın tescil edildiği ülke sorumluluğundan üzerinde uçtuğu ya da zorunlu olsun olmasın indiği ülkenin hukuki sorumluluğuna ne zaman ve nasıl geçeceğinin tarifi yapılmıştır.

Lahey Sözlesmesi kapsamında, suçluların iadesi ile ilgili şartlar da hükme bağlanmıştır. Bu anlamda, Lahey Sözleşmesi, uçak kaçırmaya yönelik eylemlere uluslararası anlamda suç olarak tanımlanması açısından öneme sahiptir. Böylece, uçak kaçırma birçok ülke tarafından suç olarak tanımlanmıştır.

Doküman 8973 bileşenleri incelendiğinde Antlaşma ülkelerinin havacılık güvenliği ile ilgili ulusal sivil havacılık güvenlik programının, diğer yasal çerçeveyi oluşturan düzenlemelerin ve denetim sorumluluklarının belirlenmesi bileşenine rastlanmaz.