HAVACILIK GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 4

Mahremiyet; bir birey, örgüt ya da kuruluşun kendisine ilişkin bilgiyi, ne zaman, nasıl ve hangi kapsamda başkalarına ileteceğine karar vermesine ilişkin sahip olduğu haktır. Risk tabanlı tarama (profilleme) ya da biyometrik teknolojilerin kullanımı amacıyla, kişisel verilerin depolanması ve başka bireylerin erişimine açılması, mahremiyet haklarının ihlali konusunda önemli sorunlara neden olmaktadır. Bu yöntemlerin kullanılması sonucu I, II ve III no.lu önermelerde hak ihlali olduğu görülür.

Kaydetme, sisteme ham biyometrik verilerin girilmesi; şablon, verilerin sonradan karşılaştırma için uygun şekilde kodlanması; tanımlama yolcudan alınan örneğin tüm kayıtlarla karşılaştırılması; doğrulama, yolcudan alınan örneğin yolcunun mevcut kaydı ile karşılaştırılmasıdır.

1998 yılından sonra kullanılmaya başlanmış olan CAPPS (Bilgisayar Destekli Yolcu Ön Tarama Sistemi), hava yolu işletmelerine yolcularını kategorize etme ve güvenlik taraması yapma olanağı tanımıştır.

DNA, el geometrisi, yürüyüş biçimi gibi hususlar henüz genel kabul görmüş ya da doğrudan kullanılmaya başlanmış biyometrik tarama yöntemlerinden değildir.

Havaalanlarında en yaygın olarak kullanılan biyometrik tanımlayıcılar parmak izi, yüz tanıma ve iris taramasıdır.

İlki check-in olmak üzere, son güvenlik kontrolü ve uçağa kabul, biyometrik teknolojilerin kullanılabileceği havaalanı yolcu süreçleridir.

Yolcudan alınan biyometrik örneklemin, veri tabanında kayıtlı tüm kullanıcılılar ile karşılaştırılması süreci “Tanımlama işlemi” olarak isimlendirilir.

İki tip tüm vücut tarama sistemi kullanılmakta olup, bunlardan geri saçılım tekniğinde tarama 2 boyutlu,  milimetre dalgası yönteminde ise 3 boyutlu olarak gerçekleştirilmektedir.

Yolcu el bagajında taşınacak sıvılar en fazla 100 ml. hacimli kutu, şişe veya benzeri bir kap içinde olmalıdır. Sıvının miktarı, kap üzerinde yazan miktar ile aynı kabul edilmektedir.

İlaç, bebek maması ve gümrüksüz satış mağazalarından satın alınan sıvı içerikli ürünler, özel taşıma koşullarının sağlanması durumunda kısıtlamadan muaftır.

Siber saldırılara karşı, hava trafik bilgi yönetimi hizmetlerinde olduğu gibi sanal ortamda paylaşılan bilginin güvenliğini sağlamak çok daha güçtür.

Birçok bileşeni bulunmasına rağmen, havacılık güvenliği konusunda gelecekte yaşanabilecek potansiyel tehditlerin siber saldırılardan kaynaklanabileceği ve bunların önlenmesine ilişkin uygulamaların belirleyici roller üstleneceği öngörülmektedir.

Retina, iris, yüz ve parmak izi tarama yöntemleri biyometrik tarama yöntemlerdendir. Risk tabanlı tarama yöntemi ise, havacılık sektöründe de olduğu gibi genel anlamda terörist saldırıları tanımlamak ve belirlemek, uyuşturucu kaçakçıları, para aklayıcıları, küçük hırsızları ve yasa dışı göçmenleri yakalamak için kullanılmaktadır.

1990’lardan itibaren havacılık sektöründe yolcuların risk seviyelerinin belirlenmesi adına, yolcu bilgilerinin yer aldığı bilgisayar tabanlı sistemler kullanılmaya başlanmıştır. Bu sistem ComputerAssisted Passenger Prescreening System (CAPPS), (Bilgisayar Destekli Yolcu Ön Tarama Sistemi) olarak adlandırılmaktadır ve 1998 yılından sonra başta ABD’deki hava yolu işletmeleri olmak üzere, çeşitli hava yolu işletmeleri tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Bu sistem, hava yolu işletmelerine, yolcularını kategorize etme ve güvenlik taraması yapma olanağı tanımıştır.

CAPPS, 1998 yılından sonra başta ABD’deki hava yolu işletmeleri olmak üzere, çeşitli hava yolu işletmeleri tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Ardından 9/11 olayları sonrasında ABD havacılığında güvenlik süreçleri, yeni bir oluşum olan TSA (Transport Security Administration) ile tek elden yürütülmeye başlamıştır. Bu dönemde TSA tarafından kullanılmak üzere, havayolları tarafından oluşturulan CAPPS’ in güncellenmesi ile tüm hava yolu yolcusuna uygulanmak üzere CAPPS II programı geliştirilmiştir. Yoğun tepkilere neden olan CAPPS II programı, 2004 yılında yürürlükten kaldırılmıştır. Tüm bu gelişmeler sonrasında TSA, ön tarama (prescreening) sistemi olan Secure Flight (Güvenli Uçuş) sistemini geliştirmiştir. Secure Flight, daha önce tartışmalara neden olan CAPPS II teknolojisine ve veri tabanına dayandırılarak kullanıma sunulmuştur. CAPPS II programı, pek çok yolcunun uçuşa kabulünü reddederken, Secure Flight sistemi daha özenli oluşturulan veri tabanı sayesinde, gerçek risklerin belirlenmesine daha fazla olanak sağlayarak pek az yolcunun uçuşana engel olmaktadır.

Biyometrik uygulamalar, en genel anlamıyla bir bireyin kendine has özelliklerini kullanarak, onu tanımlamaya yarayan teknolojiden oluşmaktadır. Biyometrik, bir bireyin kimliğini tanımlama ya da doğrulama amacıyla kullanılmaktadır. Diğer bir değişle biyometrik özellikler bir bireye has, kişisel şifreler gibidir; oluşturulamaz, taklit edilemez ve çalınamaz niteliktedir.

I ve II numaralı önermelerde verilen yöntemlerin biyometrik tanımlayıcılar içerisinde yer almasına karşın henüz doğrudan kullanılabilen tanımlayıcılar arasında yer almamaktadır. Bununla birlikte, havaalanlarında en yaygın kullanılan tanımlayıcılar parmak izi, yüz tanıma ve iris tanıma yöntemleridir.

Retina taraması çok rahat olmayan ve alışılmamış bir yöntemdir. İris taraması veri tabanı eksikliği nedeniyle yaygın kullanılan bir yöntem değildir. Yüz tanıma bazı çevresel koşullardan etkilenmekte böylece her zaman kesin sonuç verememektedir. El tarama yöntemi kabul görmüş bir yöntem olmasına rağmen yaygın kullanılmamaktadır. Fakat parmak izi tarama yöntemi verilen tüm bilgileri içermektedir.

İlk olarak Kasım 2007’de Phonex Sky Habor Havaalanında kullanılmaya başlanılan tüm vücut tarama sistemi, en genel anlamıyla bir bireyin kıyafetlerinin ardındaki çıplak vücudunun, yüksek kalitedeki görüntüsünün üretilmesine yönelik olarak kullanılmaktadır. Sistem, farklı görüntüleme tekniklerinin kullanılmasıyla ve düşük yoğunluktaki X –ray ışınlarıyla insan vücudunun 2 ya da 3 boyutlu görüntüsünün taranmasına olanak vermektedir.

SHGM tarafından belirlenen maddelere göre taşınması kısıtlanan maddelerden bazıları:
• tıraş köpükleri, deodorantlar,
• diş macunu dâhil her türlü macun kıvamındaki maddeler,
• reçel, bal, yoğurt, pekmez ve salça gibi tam katı hâlde olmayan yiyecekler,
• kontak lens sıvıları, şampuanlar,
• kremler, losyonlar, yağlar (kozmetik yağlar dâhil) parfümler, maskara dâhil her türlü makyaj malzemesi (katı hâlde olan rujlar hariç) şeklinde tanımlanmıştır.