HAVACILIK EMNİYETİ

Güvenlik açısından yüksek öneme sahip tehlikeli maddelerden patlayıcılar Sınıf 1’de 6 Bölüm halinde yer alır. Sınıf 4’te yer alan Yanıcı Katılar, kolayca tutuşabilir maddeler ve duyarlılığı azaltılmış patlayıcılar, kendiliğinden yanmaya yatkın maddeler, su ile temas ettiğinde yanıcı gaz çıkaran maddeler olarak altbölümlere ayrılır. Sınıf 7’de ise Radyoaktif Maddeler yer alır. Bu durumda I ve II doğru ifadeler olurken, III yanlıştır.

Hava kargo güvenliği açısından dönüm noktası niteliğindeki olaylardan biri olan “Yemen Olayı” 29 Ekim 2010 tarihinde gerçekleşmiştir.

Hava kargo güvenliği açısından dönüm noktası niteliğindeki olaylardan biri olan Yemen Olayında Yemen’den Chicago’ya gönderilmiş iki ayrı kargo uçağında taşınan iki ayrı pakette plastik patlayıcılar tespit edilmiştir. Bombalardan biri İngiltere’de East Midland Havaalanı’nda United Parcel Service (UPS) uçağında; diğeri ise Dubai’de FedEx uçağında yazıcı kartuşu içerisinde bulunmuştur. Patlayıcı miktarının az olmayıp bombanın inişten hemen önce patlayacak şekilde tasarlandığı ve oldukça karmaşık bir düzeneğe sahip olduğu anlaşılmıştır.

Hava taşımacılığının, özellikle yüksek değerli kargoların taşınmasında sıkça kullanıldığı düşünüldüğünde, ortaya çıkabilecek finansal risk de oldukça yüksek meblağlara ulaşabilmektedir. Bu durumun örneği Nisan 1994’ te Malezya Subang Havaalanı’nda yaşanmıştır. Malezya tarihinin o güne kadarki en büyük silahlı soygunu gerçekleşmiş ve Malezya Havayolları’nın kargo deposundan yaklaşık 3 milyon ABD Doları değerindeki altın külçeleri çalınmıştır.

Akit devletler (anlaşmaya taraf olan devletler) için tedarik zinciri güvenlik sürecini oluşturmak üzere “bilinen gönderici” ve “yetkili acente” kavramlarını içerecek düzenlemeleri gerekli kılmıştır. 14 Kasım 2014 tarihli Havacılık Güvenliği Elkitabı 14. güncellemede ise yeni tarama teknolojileri, hava kargo ve posta güvenli tedarik zinciri önlemleri, tehdit ve risk değerlendirme yöntemleri gibi konular bu dokümana eklenmiştir.

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü; hava yolu işletmelerinin, yer hizmetleri kuruluşlarının, hava kargo acentelerinin, tasıma isleri komisyoncularının, güvenlik kontrollerini uygulayan entegre depolama ve nakil hizmetlerinden sorumlu lojistik sağlayıcıların, göndericilerin ve tedarik zincirinde yer alan diğer kuruluşların görev, yetki ve sorumlulukları ile güvenli tedarik zincirinde yer alan personelin ise alımı, nitelikleri ve eğitimleri hakkında uygulanacak usul ve esasları düzenlemek amacıyla “Hava Kargo ve Posta Güvenliği Talimatı” hazırlamıştır. SHT-17.6 olarak anılan bu talimat 04.09.2015 tarihinde yayınlanmıştır.

Yetki belgesi alan yetkili acente ve bilinen göndericiler, güvenli tedarik zinciri veri tabanında yayımlanmadığı sürece, onaylanmış olarak kabul edilmemektedir. Verilen yetki belgesi 5 yıl için geçerlidir ve yetki belgesinin yenilenmesi için yetki belgesinin geçerli olduğu son tarihten 3 ay önce Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüne yenileme başvurusu yapılmalıdır.

Gönderici, kargo taşımacılığında gönderici ya da gönderen olarak ifade edilen, hava kargo da dâhil olmak üzere herhangi bir taşımacılık sürecini başlatan taraftır. SHT-17.6 göndericiyi, ‘malları çıkartan, tasıma için hazırlayan ve hava kargo veya hava posta olarak tanımlayan kişi veya tüzel kişi’ olarak tanımlamaktadır.

Sektördeki yaygın isimleriyle freight forwarder’lar (Taşıma İşleri Organizatörleri) kara yolu, hava yolu, deniz yolu demir yolu taşımacılığının ve kombine taşımacılığın yanı sıra lojistik hizmetler veren; gümrükleme ve sigorta hizmetlerini gerçekleştiren ve aktif bir acente ağına sahip olan genellikle uluslararası hizmet organizatör firmalardır.

Türkiye’de yer hizmeti veren kuruluşlar, Havaalanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği’nde (SHY-22) belirtilen şartları sağlayarak her havaalanı ve her bir hizmet türü için ayrı çalışma ruhsatı alan kuruluşlardır. Bu ruhsat çerçevesinde kargolar için kargo kontrolü, birim yükleme gereçlerinin kontrolü, yükleme-boşaltma (ramp) ve elleçleme ile gerektiğinde ruhsat dâhilinde gümrüklü depolama ve antrepo hizmeti veren kuruluşlardır.