HAVACILIK EMNİYETİ - Deneme Sınavı - 8

Geçerlilik gerçekte ölçmeye çalıştığımız büyüklüğü doğru bir şekilde ölçebilme özelliklerine sahip olma olarak tanımlanabilir.

Güvenirlik ise aynı büyüklüğün değişik bağlamlarda ölçüldüğünde aynı değerin bulunması derecesi olarak tanımlanabilir.

Gecikmeli göstergeler önlenmeye çalışılan istenmeyen olayların geçmişte ne kadar karşımıza çıktığı hakkında bilgi veren göstergelerdir.

Öneylemci göstergeler, öncü göstergeler ve faaliyet göstergelerine benzerler ve gelecekteki emniyet performansına ilişkin nitelikli bilgiler üretme fırsatı sağlarlar.

Hedef seviye, emniyet performansının ulaşmasını istediğimiz seviyeye karşılık gelen değerdir.

Alarm seviyesinin delinmesi emniyet performansının istenen seviyenin altına düştüğünü bildiren durumdur.

Emniyet performans ölçümüne ilişkin ölçüm süreci aşama aşama aşağıdaki gibi özetlenebilir:

. Rol yetki ve sorumlulukların belirlenmesi

. Ölçüm yapılacak faaliyet ve süreçlerin belirlenmesi

. Ölçüm yapılacak faaliyet ve süreçlerde çıktı analizinin yapılması

. Yüksek önem dereceli sonuç göstergelerinin belirlenmesi

. Düşük önem dereceli sonuç göstergelerinin belirlenmesi

. Göstergeler için ihtiyaç duyulan verilerin belirlenmesi

. Ölçüm değerlerinin analiz edilmesi

. Elde edilen sonuçların emniyeti artırıcı çabalarda kullanılması

. Göstergelerin gözden geçirilmesi

Hata ve ihlaller nedeniyle emniyetin düşmesi durumunda kuşkusuz en önemli muhtemel sonuç insan hayatının kaybedilmesidir. Buna karşın, emniyetsiz eylemler yüzünden kaynaklanan sorunlar sisteme sadece emniyeti tehlikeye atarak zarar vermez. Uçuşların gecikmesine, uçuşa elverişlilik oranının, zamanında kalkış başarısının, gelirlerin ve hava aracı verimliliğinin düşmesine, işletim maliyetlerinin ise artmasına neden olur. Buna göre doğru Cevap D’dir.

Hatanın dört bileşeni; niyet (hedef yönelimi), eylem, sonuç ve bağlamdır. Buna göre doğru Cevap E’dir.

Dispeçerin fırtınanın yaklaştığını haber aldığında havadaki uçaklara bildiği prosedürler doğrultusunda yeni rotalar tasarlaması, ya da daha önce benzer bir durumda keşfettiği bir çözüm yolunu aynen uygulaması kural temelli performans seviyesi eylemlerine örnek olarak verilebilir. Buna göre doğru Cevap E’dir.

Kural temelli performans seviyesinde  eylemleri eğitim ve öğretim yolu ile edinilmiş kurallar, prosedürler ya da bilgiler yönlendirir.

İnsan hataları genellikle farklı performans seviyelerinde ortaya çıkmalarına göre sınıflandırılır. Bunlar sırasıyla beceri, kural ve bilgi temelli performans seviyesinde ortaya çıkan uygulama (slips) ve hafıza hataları (lapses) ile kural ve bilgi temelli yanılgılardır. Buna göre doğru Cevap E’dir.

Kural, düzenleme, prosedür ya da normlar bilindiği hâlde bunlardan meydana gelen sapmalara ihlal denir. Buna göre doğru Cevap D’dir.

Emniyeti tehdit eden hatalar sadece üretim sürecinin en son halkasındaki faaliyetlerde çalışanlar (Teknisyenler, pilotlar, hava trafik kontrolörleri, yükleme uzmanları, dispeçerler, ramp işçileri, ikram yükleyicileri gibi) tarafından yapılmazlar. Örgütün farklı işlevsel bölüm ve hiyerarşik kademesindeki çalışanlar da emniyeti tehdit eden önemli hatalar yapabilirler. Buna göre doğru Cevap E’dir.

Çalışanın standartların altındaki durumu emniyetsiz eylemleri hazırlayan en önemli koşulları barındırmaktadır. Bunlar; olumsuz (uygun olmayan) zihinsel durumlar, olumsuz fizyolojik durumlar ve fiziksel ve zihinsel sınırlılıklardır. Buna göre doğru Cevap E’dir.

Çalışanın standartların altındaki uygulamaları kategorisinin iki bileşeni bulunmaktadır. Bunlar: Ekip Kaynak Yönetimi Uygulamaları ve Çalışanın Göreve Kişisel Anlamda Hazır Oluşu. Buna göre doğru Cevap A’dır.

Yeni nesil yaklaşımlar hatalara sebep olan faktörlerin çoğunluğunun insanların kendi kontrolleri dışında kaldığını, çoğuna örgütsel faktörlerin neden olduğunu ve bu nedenle cezaların etkili araçlar olmadığını varsayar. Buna göre doğru Cevap C’dir.

Emniyet bir hava aracının uçuş faaliyetleri ile ilgili olarak do- laylı ya da doğrudan ortaya çıkacak risklerin kabul edilebilir seviyelerde tutulabilmesidir.

Performans bir işin, sürecin ya da faaliyetin başarım derecesi olarak tanımlanır.

Örgütün etkili bir şekilde yönetilmesinde öngörülen son işlev kont- roldür.