HAVACILIK EMNİYETİ - Deneme Sınavı - 16

Örgüt üyelerinin birbirleriyle sosyal ilişkilerini düzenlemek örgüt yönetiminin sorumluluklarından değildir. Doğru cevap B’dir.

Yukarıda risk kavramına ilişkin verilmiş olan bilgiler şu şekilde düzeltilmelidir;

Doğru cevap E'dir.

Araştırmaların ve kaza soruşturmalarının sonuçları emniyeti en fazla tehdit eden sistem unsurunun insan olduğunu göstermektedir

Hatanın dört bileşeni; niyet (hedef yönelimi), eylem, sonuç ve bağlamdır.

Elin yanlışlıkla dokunup anahtar pozisyonunu değiştirmesinin engellenmesi için siviçlerin üstüne belirli bir çabayla açılabilen kapaklar konması ya da yazılımlarda hatalı komutlar verilmesini engellemek için “bunu yapmaya emin misiniz” gibi sorular eklenmesi risk azaltıcı önlemlere örnek olarak verilebilir.

Uçaklar; taksi, kalkış ve iniş aşamalarında iken ya da düz uçuşlar dışında 10.000 feet altındaki irtifalarda uçuşla ilgili olmayan konuşmaların yapılması ve kokpite başka birisinin girmesi yasaklanmıştır.

Kural temelli yanılgı hataları; karşılaşılan duruma özgü hafızada yer eden bir kural, tecrübe ya da prosedür doğru eşleştirilmiş fakat hafızadan çağrılan bilgiler yanlış hatırlanmıştır. Sonuçta duruma uygun olan fakat sorunu çözmeyen bir bilgi kullanıldığı için hedeften yine sapılmıştır.

Hata tiplerinin ayırt edici özellikleri göz önüne alındığında bilgi temelli hataların kontrol yöntemi Sınırlı bilişsel süreçler olarak adlandırılabilir.

Tasarımdan ya da çalışandan kaynaklanan hatalar: Çalışandan kaynaklanan hatalar bireysel olarak söz konusu havacılık çalışanının çeşitli bireysel faktörlerden kaynaklanarak yaptığı hatalardır.

Eylemde bulunma ya da bulunmama hataları: İstenmeyen sonucun ya da arzu edilen performanstan sapmanın bir eylem gerçekleştiği için ortaya çıkması ya da yapılması gereken bir eylemin yapılmadığı için ortaya çıkmasını ölçüt olarak kullanan bir sınıflamadır. Uygulama ve hafıza hataları sınıflandırması ile örtüşmektedir.

HFACS’in olumsuz yanları ise aşağıda sıralanmıştır:

Yoğun işgücü gerektiren çok sayıda detaylı ve nitelikli veri gerektirmektedir. Bunları her zaman elde etmek mümkün olmayabilir.

Kullanılabilir veri pek çok kazada olduğu gibi sınırlıdır ve pek çok kaza raporukapsamlı bir analiz için yeterli bilgi içermemektedir.

İnsan faktörleri bilgisi sınırlı kişilerin kullanması durumunda modelin uygulanmasında da hatalar ortaya çıkacaktır.

Model genellikle proaktif değil reaktif özellikler taşımaktadır. Eğer kazalar dışındaciddi sonuçları olmayan hata ve ihlaller için de uygulanırsa öneylemci (proaktif) özellikler kazanması mümkündür.

Kişiler arasında sınıflandırma standardının sağlanması güçtür.

Yaptırıma uğrama algılanan maliyetlere diğer seçenekler ise algılanan faydalara örnek olarak gösterilebilir.

Soruda verilen tespitlerin ilkinde bir havayolu işletmesindeki çalışanların genelinden söz edilmektedir. Bu etkinin yaygınlığının geniş bir kitleye ulaştığını göstermektedir ve dolayısıyla emniyet kültürü etkisinin yaygınlığı ile ilgilidir. Emniyeti tehdit eden emniyetsiz olayları raporlamanın ispiyonculuk olduğuna inanılması ve gerçekten çalışanların genelinin bunları bildirmekten kaçınması öncelikle davranışın bildirmeme yönünde olacağına işaret etmektedir. Çalışanların genelinin gerçekten raporlamamaları ise kültürün etkisinin gücüne işaret etmektedir. Davranışa yön veren etki güçlüdür ve davranışın gerçekten o yönde ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Sonuç olarak üç etkinin varlığı görülmektedir: I Emniyet kültürü etkisinin yönü / II Emniyet kültürü etkisinin yaygınlığı / IV Emniyet kültürü etkisinin gücü

Göstergelerin herhangi bir değişim yaşandığında performans artışı ya da azalışınıalgılayacak kadar hassas ve duyarlı olması gerekir.

İnsan emniyeti en fazla etkileyen sistem unsurudur. Bunun üç temel nedeni olduğu söylenebilir. Öncelikle havacılık sisteminde kullanılan her türlü donanımı (Örneğin uçaklar, pistler, seyrüsefer yardımcıları gibi), tasarlayan, üreten, kullanan ve denetimini yapanlar insanlardır. Bunların kullanılması, kaçınılmaz olarak farklı seviyelerde riskler yaratır. Riskleri azaltmak amacıyla her türlü düzeltici-önleyici tedbirleri (Örneğin prosedürler, düzenlemeler, kurallar, eğitimler) tasarlayıp üreten ve hayata geçirenler de yine insanlardır. Bu durumda insanların performansı (etkinlikleri ya da başarıları) azalırsa tasarım, üretim, kullanım ve önleme faaliyetlerinde istenmeyen olayların ortaya çıkması da kaçınılmaz olacaktır. Peki, insanların performansları her zaman istenen seviyede midir? İnsan performansı zaman içinde sabit kalabilir mi? Maalesef bu sorunun cevabı hayır olacaktır. İkinci neden bu insanların hata yapmalarının kaçınılmaz olduğudur. Üçüncü neden ise insanların çeşitli sebeplerle riskleri azaltmak için kullanılan kuralları, normları ihlal ettikleri, prosedürleri gerektiği gibi uygulamadıklarıdır. Doğru cevap B'dir.

Hatanın dört bileşeni; niyet (hedef yönelimi), eylem, sonuç ve bağlamdır. Doğru cevap C'dir.

Her 100 uçuştan kaçının programlanan kalkış saatinden itibaren ilk 15 dakika içinde gerçekleştiği ile ölçülür ve % olarak ifade edilişine zamanında kalkış performansı denir.

Emniyet politikasını bilmeyenlerin bilenlere oranı, EYS başarısına aittir.

Aylık gönüllü olay bildirim sayısı, kendi hatasını bildirenlerin sayısı, emniyeti artırma amaçlı faaliyetlerin etkinliğine dönük göstergeler çerçevesinde EYS başarısının örneklerinden biridir.