HAVACILIK EMNİYETİ - Deneme Sınavı - 15

Bilgi temelli yanılgılar insanlar için tamamen yeni olan durumlarda ortaya çıkarlar. Daha önceden hiç karşılaşılmamış, tecrübe edilmemiş, uzun süreli hafızada konuya ilişkin herhangi bir kural ya da prosedürün bulunamadığı, eğitimli olunmayan bir sorunla ya da durumla karşılaşıldığında yüksek bir bilinç düzeyine geçilerek eylemler bilgi temelli performans seviyesinde gerçekleşmeye başlar. Bu seviye hatalara son derece açıktır. Çünkü bu seviyedeki sonuçlar genellikle deneme-yanılma yoluyla elde edilir. Verilen örnek bilgi temelli bir yanılgı hatasıdır. Doğru cevap D'dir.

Uygulama (slips) ve hafıza hataları (lapses) beceri temelli performans seviyesinde gerçekleşmektedir. Eylemde niyet vardır ve doğrudur fakat bu amaca götürecek eylem beklendiği başarıyı gösterememiştir. Verilen örnek beceri temelli performans seviyesinde gerçekleşmiştir ve uygulama hatasıdır. Doğru cevap A'dır.

Hata yönetimi, hataları tamamen ortadan kaldırmayı değil, hataların ortaya çıkma olasılıklarını, miktarlarını ve etkilerini kabul edilebilir seviyelere indirebilmeyi amaçlar. Amaçları arasında hataların fark edilmesini sağlamak da bulunmaktadır. Yeni nesil hata yönetim yaklaşımları hatayı bir sebep değil, sonuç olarak görür. İşte bu nedenle yeni nesil hata ve emniyet yönetim yaklaşımları hataları kazalara sebep olan faktörler değil örgütteki hastalıkların ya da sorunların birer belirtisi (semptomu) olarak değerlendirmektedir. Yeni nesil hata yönetim yaklaşımlarının amacı sistem içinde çalışan personelin bireysel performansı yerine örgütün performansını artırmaktır. Hata yönetimindeki eski nesil yaklaşımlar, insanların hata yapabileceğini bir türlü kabullenememişler ve hatayı kazalara sebep olan birer faktör olarak görmüşlerdir. Doğru cevap E'dir.

Yeni nesil hata yönetim yaklaşımlarıyla ilgili verilen varsayım ve özelliklerin hepsi de doğrudur. Doğru cevap A'dır.

HFACS sisteminde son aşamadan başlayarak geriye gidildiğinde sorunun başlangıç noktası bulunabilir. D seçeneğinde bunun tam tersi ifade edilmiştir. Diğer ifadeler doğrudur. Doğru cevap D'dir.

HFACS hata sınıflandırma modelinde peynir dilimlerindeki delikler aslında farklı seviyelerde ortaya çıkan potansiyel tehlikelere (hazards) işaret etmektedir. Kaza, bu delikler birbirini karşılayacak hizaya geldiklerinde meydana gelir. Doğru cevap C'dir.

İhlallerde kural, düzenleme, prosedür ya da normlar bilindiği halde bunlardan bir sapma söz konusudur. Bununla birlikte kasıt içeriyor olsalar bile, terörizm dışında, ihlal eylemlerinde olumsuz sonuç alınması amaçlanmaz. Doğru cevap B'dir.

Havayolu işletmeleri, zamanında kalkış performansının artırılmasını hizmet kalitesinin dolayısıyla gelirlerin artırılması,
havaalanı uçak çevrim süresinin (turn around time) kısaltılmasını ise uçak verimliliğini artırarak maliyetlerin azaltılması için önemli görmektedir. Fakat tüm bunlar personel üzerinde önemli bir zaman baskısı yaratarak zaman alıcı işlemlerde kestirme yolların bulunup uygulanmasına neden olabilir. Burada havayolu işletmesinin karlılık amacı, emniyeti kabul edilebilir seviyede sürdürme amacıyla çelişmektedir. Doğru cevap E'dir.

Dünyayı olması gerektiği gibi gören paradigma, geleneksel emniyet yönetim yaklaşımındandır. Doğru cevap A'dır.

Dünyayı olduğu gibi gören paradigma yeni nesil emniyet yönetim yaklaşımındandır. Doğru cevap B'dir.

Yeni nesil emniyet yönetim yaklaşımı ile yapılmak istenen, emniyeti artırmak için performans temelli bir yaklaşımla desteklemek gerektiğini göstermektir. Doğru cevap C'dir.

Emniyet yönetiminde ulaşılmaya çalışılan temel amaç, doğrudan ya da dolaylı olarak, havaaraçlarının işletilmesine yönelik ortaya çıkan risklerin kabul edilebilir seviyelerde tutulmasıdır. Doğru cevap D'dir.

ICAO, Emniyet Yönetim Sistemini emniyetin yönetilmesinde; gerekli örgütsel yapıları, hesap verme sorumluluklarını, politikaları ve prosedürleri kapsayan örgütlü bir yaklaşım olarak tanımlamaktadır. Doğru cevap E'dir.

Potansiyel tehlike analizini örgütteki herkes yapabilir ve yapmalıdır. Fakat farklı disiplinlerdeki uzmanlıkları gerektiren potansiyel tehlike analizlerini uzmanlardan oluşan bir grubun yapması gerekir. Doğru cevap A'dır.

EYS’ye öneylemcilik kazandıran özelliklerin başında gelen potansiyel tehlikelerin
tanımlanması, süreklilik gösteren örgütsel bir süreç hâline getirilmelidir. Doğru cevap B'Dir.

Emniyet sorunu algılandıktan sonra, risk matrisi oluşturulur. Doğru cevap A'dır.

Azalan risk kabul edilebilir değil ise faaliyet durdurulmalıdır. Doğru cevap B'dir.

Riskin azaltılabileceği sonucuna varıldığı durumda riski azaltmak için önlem alınır. Doğru cevap A'dır.

Yüksek önem dereceli sonuç göstergelerinin belirlenmesi,

Önlenmeye çalışılan istenmeyen olayların geçmişte ne kadar karşımıza çıktığı hakkında bilgi veren göstergelere gecikmeli göstergeler denir.