HAVACILIK EMNİYETİ - Deneme Sınavı - 4

Stres yaşayan kişi; kaygı veya endişe, depresyon veya çabuk ağlama, ruhsal durumun hızlı ve sürekli değişmesi, asabilik, gerginlik, özgüven azalması veya güvensizlik hissi, aşırı hassasiyet veya kolay kırılabilirlik, öfke patlamaları, saldırganlık veya düşmanlık, tükenmişlik, hissi gibi duygusal tepkiler verebilmektedir. Korku stresin psikolojik etkilerindendir.

Yüksek kan basıncına neden olması, stresin olumlu etkilerinden değildir.

A tipi kişiliğe sahip olan bireyler işkolik, rekabetçi ve hırslıdırlar.

B tipi kişilik rahat, rekabetçi olmayan ve kolay sinirlenmeyen bir kişiliği ifade etmektedir.

C tipi kişiliğe sahip olan kişiler içinde bulundukları durumdan memnun ve genel olarak huzurlu olmaya gayret ederler.

Amerikan Psikoloji Birliği (APA-American Psychological Association) stres ile başa çıkma yöntemlerini; “sosyal faaliyetlere katılma”, “kendine iyi bakma”, “olumlu şeylere odaklanma”,  “önem  verilen  insanlarla  birlikte  olma”,  “daha  önce  karşılaşılmış  ve  üstesinden gelinmiş stresli durumları düşünme”, “çaresizlik yerine çözüme odaklanma”, “rahatlama ve meditasyon tekniklerini öğrenme”, “destek gruplarından yardım alma” şeklinde sıralamaktadır Yalnız kalmak stresle başa çıkmaya olumlu etki göstermez.

Yorgunluğun havacılık çalışanları üzerindeki etkileri ise aşağıda verilmektedir (Bakınız. Sf. 62, UK CAA-CAP737, 2014; US FAA, 2007) Yorgunluk duyarsızlığa neden olur.

İnsan vücut ısısının en düşük olduğu saatler 06.00 civarıdır.

Sabaha karşı vücut ısısı düştüğü için insan performansı azalmakta ve buna bağlı olarak hata yapma olasılığı artmaktadı.

Taleplerin bireyin cevap verebileceğinden fazla olması birey üzerindeki stresi arttırmaktadır.

Stres; maruz kalınan süre, sıklık, stresin şiddeti ve birey tarafından kontrol edilebilme durumuna göre sınıflandırılmaktadır. Stres türleri sınıflandırma ölçütlerinde 4’e ayrılmaktadır.

Zaman baskısı çalışan üzerinde olumsuz etkilere sahip bir durumdur. Bunun sonucunda da hata olasılığını ortaya çıkaracak durumlar oluşturabilir.

Uzun süreli zaman baskısı ile birlikte gelişen ağır iş yükü, yoğun ve uzun süre devam eden bilişsel yorgunlukların etkisinden kurtulamama gibi faktörler havacılık çalışanlarını kronik stres durumuna sokabilir.

Bireylerin iş yüküne yeterli performans düzeyi ile cevap verebilmeleri için hazırbulunuşluk (arousal) seviyelerinin kıvamlı bir noktada olması gerekmektedir.

Sirkadyen ritim, uyku, yorgunluk, hormon üretimi üzerine etkilidir. Beyin tarafından kontrol edilebildiği gibi farklı etmenler tarafından da etkilenebilir.

Yorgunluk; iş yapma kapasitesi düşmesini, görev ifasında verim düşüklüğünü ve genel olarak bitkinliği ifade etmektedir.

Esneme, ağırlaşan göz kapakları, göz ovuşturma, baş ağrısı vb. belirtiler yorgunluk ile ortaya çıkmaktadır.

Alkol tüketimi bireyin sinir sistemi üzerinde etkili olarak kas aktivitesinin azalmasına, motor becerilerinin zayıflamasına neden olmaktadır. Bu nedenle çok az alkol bile refleks ağırlaşması ve görüş keskinliğinde azalmaya neden olmaktadır.

Alkolün yanı sıra ilaç ve psikoaktif maddelerde kullanımı da personel hayatını tehdit edebilmekte ve performansları üzerinde olumsuz etkilere neden olabilmektedir.

Kişinin kendinden talep edilen görevin gerektirdiklerine yönelik algısı, kendi bilgi ve becerilerine yönelik algılamalarının ötesine geçiyor ise stres ortaya çıkmaktadır. Yukarıdaki ifadelerde birey bilgi ve becerisinin, algıladığı talep ile örtüşmemesi nedeniyle stres yaşamaktadır.