HAVACILIK EMNİYETİ - Deneme Sınavı - 19

Kültürün toplumsal olması dışındaki tüm seçenekler çeldiricidir.

Seçeneklerden verilenlerin tamamı kültürel bir topluluğa üye olmanın getirdiklerindendir

Öncelikle derinlik ve karmaşıklık emniyet kültürünün etkisinin özelliklerinden değildir.
Soruda verilen tespitlerin ilkinde bir havayolu işletmesindeki çalışanların genelinden söz edilmektedir. Bu etkinin yaygınlığının geniş bir kitleye ulaştığını göstermektedir ve dolayısıyla emniyet kültürü etkisinin yaygınlığı ile ilgilidir. Çalışanların genelinin gerçekten incident’ları bildirmeleri ise kültürün etkisinin gücüne işaret etmektedir. Davranışa yön veren etki güçlüdür ve davranışın gerçekten o yönde ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Sonuç olarak üç etkinin varlığı görülmektedir: I Emniyet kültürü etkisinin yönü / III Emniyet kültürü etkisinin yaygınlığı / V Emniyet kültürü etkisinin gücü

Emniyet kültürü çalışanların tutumlarına ve politikalara yön verir.

Adalet kültürü dışındakiler James Reason’ın olumlu emniyet kültürü bileşenlerinden değildir.

Havayolu işletmesi çalışanlarının geneli insan hatalarının kök sebeplerini raporlamanın ispiyonculuk olduğuna inanıyorlarsa bu örnek zayıf bir olumlu raporlanma kültürüne işaret etmektedir. Yöneticilerin ispiyoncuları cezalandırdığına inanmak ve bu nedenle bildirim yapmamak ise zayıf bir adalet kültürünün varlığına işaret etmektedir. Sonuç olarak yapılan tespitte adalet ve raporlama kültürü bileşenlerinin işaretleri görülmektedir.

Olumlu öğrenme kültürünün geliştirilmesi için olmazsa olmaz olumlu bir raporlama kültürüdür.

Mevzuata Uyumluluk Sistemi sorumlusunun trafikte kuralları ihlal etmesi kendi havacılık örgütündeki rolünün gerekleri ile taban tabana zıttır ve bu nedenle olumlu emniyet kültürü açısından son derece kötü bir örnek olma durumudur. Ayrıca müdürün inandırıcılığı azalacak, çalışanların güvenini yitirecektir.

Hataların cezalandırılması, buna karşın ihlallerin yaptırıma uğratılmaması olumlu emniyet kültürünün geliştirilmesini engeller.

Semantik hafıza; dünya hakkındaki gerçeğe dayalı bilgileri depoladığımız hafızadır. Doğru cevap E'dir. 

Dünya sivil havacılığının en üst seviyedeki düzenleyici ve denetleyici otoritesi olan Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (International Civil Aviation Organization – ICAO) genel anlamda potansiyel tehlikeyi; insanların, donanımın ya da yapıların zarar görmesine, kaynakların kaybedilmesine neden olma ya da daha önceden tanımlanmış bir işlevin yerine getirilmesini engelleme potansiyeline sahip durum, nesne ya da eylem şeklinde tanımlamaktadır.

ICAO’nun önerdiği daha pratik ve uygulaması kolay olan yöntemler tercih edilmiştir. Riskin olasılık ve şiddet bileşenlerinin nasıl derecelendirildiğine ilişkin örnek bir risk matrisine göre 3B olarak tanımlanan derece Nadiren-Tehlikeli olarak tanımlanmıştır.

ICAO’nun önerdiği daha pratik ve uygulaması kolay olan yöntemler tercih edilmiştir. Riskin olasılık ve şiddet bileşenlerinin nasıl derecelendirildiğine ilişkin örnek risk matrisine göre Ara Sıra-Felaket Risk bileşeni 4A ile tanımlanabilir.

İnsanların kişilik özellikleri, bilişsel haritaları, kullandıkları bilişsel kestirmeler, sahip oldukları değerler hepsinden önemlisi riskin araştırıldığı konu hakkındaki bilgi ve deneyimleri algıladıkları riskin değerini etkiler.

ICAO’ya göre bir hava aracı kazası (accident); herhangi bir kişinin uçmak amacıyla hava aracına binmesinden inmesine kadar geçen süre içinde, bir hava aracının faaliyetleri ile ilgili olarak aşağıda sıralananlardan birisinin gerçekleşmesi olarak tanımlanmaktadır

Bir kişinin, aşağıda sıralanan olaylardan birisinin sonucu olarak, ölümcül ya da ciddi bir biçimde yaralanması ya da ölmesi;
• hava aracının içinde olması ya da
• hava aracının herhangi bir parçasıyla ya da hava aracından kopan bir parçasıyla doğrudan bir temasa maruz kalması,
• hava aracı jet etkisine (jet blast) maruz kalınması.

Hava aracının yapısal mukavemetini, performansını ya da uçuş karakteristiklerini olumsuz bir biçimde etkileyecek ve hava aracına önemli bir tamir yapılmasını ya da ilgili parçanın değiştirilmesini gerektirecek bir hasara ya da yapısal arızaya uğraması,

Hava aracının kaybedilmesi ya da hava aracına hiçbir şekilde ulaşılamaması.

Hava aracı kazası kapsamına girmeyen fakat hava araçlarının işletilmesi ile ilgili olarak ortaya çıkan ve havacılık faaliyetlerindeki emniyeti etkileyen ya da etkileyebilen olaylara emniyetsiz olay denilmektedir

ICAO’nun örnek olması amacıyla sunduğu ciddi emniyetsiz olaylardan bazıları aşağıda verilmiştir (ICAO, 2001).

Havada çarpışmayı önlemek amacıyla ani manevra gerektirmiş olan yakın geçişler

Kalkış koşusunun, pistte başka bir uçak ya da araç olması nedeniyle uçuştan vazgeçilerek sonlandırılması,

Kapalı olan ya da üzerinde başka uçak ya da aracın olduğu bir piste inilmesi ya da inişin denenmesi,

Kalkış ya da tırmanış aşamasında beklenen performansın alınmasını engelleyen büyük arızalarla karşılaşılması,

Yardımcı donanımlar sayesinde söndürülmüş olsa bile uçuşta motor yangını yaşanması,

Yolcu kabininde yangın çıkması ya da kabini duman kaplaması,

Uçuş ekibinin yardımcı oksijen donanımı kullanmasını gerektiren durumlarla karşılaşılması,

Acil durum ilan edilmesini gerektiren yakıt yetersizliği ile karşılaşılması.