HAVACILIK EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 7

Bir işletmenin mevcut durumunu en iyi temsil eden maliyet türü cari maliyetlerdir.

Havayolu endüstrisinde sektöre girmenin önündeki engelleri arttıran faktör sabit maliyetlerin yüksek olmasıdır.

İşletme kaldıracı sabit maliyetlerin değişken maliyetlere oranı olarak tanımlanmaktadır.

Üretim miktarı ile ortalama sabit maliyet ters yönde değişir.

Ortalama toplam maliyet ortalama sabit ve ortalama değişken maliyetlerin toplamından oluştuğu için ortalama toplam ve ortalama değişken maliyetler arasındaki fark ortalama sabit maliyete eşit olur.

Marjinal maliyet toplam maliyetteki değişmenin üretim miktarındaki değişmeye oranıdır.

TC = a + b(Q) şeklinde ifade edilen doğrusal bir toplam maliyet fonksiyonunda yer alan b parametresi marjinal maliyeti ifade eder.

Söz konusu üretim fonksiyonuna göre işletmenin toplam değişken maliyetleri 5(Q) ile belirlenir. Toplam 20 birimlik üretim miktarına göre toplam değişken maliyet 5(20) = 100 liradır.

Söz konusu maliyet fonksiyonundaki sabit terim işletmenin sabit maliyetini ifade ettiği için üretim miktarına bakılmaksızın bu maliyet 50 liradır.

Talebi maddi olarak etkileyebilecek stokastik ve rastgele faktörler de vardır. Bunlar önceden öngörülemeyen gelişmelerdir. Örneğin Amerika’da 11 Eylül 2001’deki terörist saldırılar, hava yolculuğu talebini uzunca bir süre baskılamıştır. Yine Covid salgını da bu şekildedir. Doğru cevap D'dir.

Hava taşımacılığına olan talebin ilk önemli özelliği, birçok ürüne olan talebin aksine sürekli dalgalanmasıdır. Bireysel uçuşlar için talep sürekli olarak değişmektedir. Dahası, iki rota aynı talep özelliklerini göstermez, bu da her rotayı talep özellikleri açısından benzersiz kılar. Doğru cevap C'dir.

Havayolu ulaşımına olan talep türetilmiş taleptir. Yani insanlar sırf yolculuk yapmak için bilet almazlar. Tatile ya da iş seyatine gitmek gibi nedenlerden dolayı uçmayı tercih ederler. Bu durum talebin türetilmiş, yani başka bir amaçtan doğan bir talep olduğunu gösterir. Oysa doğrudan talepte kişiler bizzat o mal ya da hizmeti tüketmek için talepte bulunurlar. Örneğin bir sinema bileti alan kişinin amacı o filmi seyretmektir. Doğru cevap A'dır.

Sabit maliyetlerin değişken maliyetlere oranına işletme kaldıracı denir.

Fiili yük faktörü başa baş yük faktöründen daha büyükse, havayolu sabit maliyetlerini karşılayacak kadar kazanabiliyor demektir. Bununla birlikte, fiili yük faktörü başa baş yük faktöründen daha azsa, havayolu zarar ediyor demektir.

Yük faktörü, yolcu veya kargo talebiyle eşleşen kapasite yüzdesidir.

Gelir yolcu mili (RPM), yolcuların ödeme yaparak katettikleri mil sayısını gösteren ve genellikle ulaşım ve özelde havayolu sektörü metriğidir.

Başa baş noktası, çıktı veya gelir büyüklüğünün firmanın maliyetine eşit olduğu noktayı temsil eder.

Somut bir sayısal örnek olarak, operasyonel kaldıraç derecesi 2 ise bu, bilet satışlarında yüzde 1’lik bir artışın, havayolunun işletme gelirinde yüzde 2’lik bir artışla sonuçlanacağı anlamına gelir.

Dolaylı işletme maliyetleri de şu şekilde gruplanabilir:
• Dağıtım maliyeti (satış ve promosyon)
• İstasyon maliyeti
• Zemin masrafları
• Yolcu hizmetleri
• Yönetim giderleri

Doğrudan İşletme Maliyetleri
Doğrudan işletme maliyetleri (DOC), doğrudan havayolunun faaliyetleriyle ilişkilendirilebilen maliyetlerdir. Doğrudan işletme maliyetlerinin ana kategorileri aşağıda listelenmiştir:
• Yakıt maliyetleri
• Uçuş ve kabin ekibi masrafları
• Doğrudan bakım harcamaları
• Sermaye ekipmanı ücretleri dâhil diğer işletme maliyetleri.

1928’de - Charles Lindbergh’in transatlantik uçuşunu gerçekleştirmiştir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Havacılık sektöründe öne çıkan adımlardan; Airbus konsorsiyumunun ilk ticari uçağı olan A300, 1974 yılında hizmete girmiştir.

78 yılında ABD’de Kabul edilen “Airline Deregulation Act, 1978” yasası Amerikan iç hatlarında yolcu taşımacılığını liberalize etmiş ve bu yasa, dünyanın geri kalanı için de daha liberal havayolu sektörü için başlangıç olmuştur. Doğru cevap B şıkkıdır.

Havayolu endüstrisinde tarihsel olarak, 1978’deki deregülasyonun ardından birleşmeler hızla arttı. Birleşmelerden bazıları şunlardır;

• Air France ve KLM
• Lufthansa ve Swiss Air
• Air Canada’nın Canadian Airlines’ı satın alması
• Japan Airlines’ın Japan Air System’ı satın almasıdır.

Doğru cevap A şıkkıdır.