HAVACILIĞA GİRİŞ

SHGM’ye bağlı daire başkanlıkları şunlardır:
• Uçuşa Elverişlilik
• Hava Seyrüsefer
• Havaalanları
• Sektörel Düzenlemeler ve Eğitim
• Strateji Geliştirme
• Hava Ulaşım
• Havacılık Güvenliği
• Uçuş Operasyon

SHGM’nin kurallar ve standartlar koymak görevi ve yetkisi kapsamında çıkardığı yönetmeliklerden bazıları şunlardır:
• SHY-1 Uçak Pilotu Lisans Yönetmeliği
• SHY-6A Ticari Hava Taşıma İşletmeleri Yönetmeliği
• SHY-6B Genel Havacılık Yönetmeliği
• SHY-14A Hava Alanı Yapım, İşletim ve Sertifikalandırma Yönetmeliği
• SHY-21 Hava Aracı ve İlgili Ürün, Parça ve Cihazın Uçuşa Elverişlilik ve Çevresel
Sertifikasyonu Yönetmeliği
• SHY-22 Havaalanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği
• SHY-65.01 Hava Trafik Kontrol Hizmetleri Personeli Lisans ve Derecelendirme
Yönetmeliği
• SHY-66 Hava Aracı Bakım Personeli Lisans Yönetmeliği
• SHY-145 Onaylı Hava Aracı Bakım Kuruluşları Yönetmeliği
• SHY-147 Hava Aracı Bakım Eğitimi Kuruluşları Yönetmeliği
• SHY-ATSEP Hava Trafik Emniyeti Elektronik Personeli Sınav, Sertifika, Lisans ve
Yetkilendirme Yönetmeliği
• SHY-SEYRÜSEFER Hava Seyrüsefer Hizmet Sağlayıcılarının Sertifikalandırılmalarına
İlişkin Yönetmelik

Dünyada sivil havacılığın hızla gelişmesi, sürekli teknolojik yenilikler, Şikago Sözleşmesi’nin imzalanmış ve onaylanmış olması, dolayısıyla ülke çıkarlarının daha iyi korunması, havacılık alanındaki uluslararası ilişkilerin uzman bir kurumca yürütülmesi amacıyla, 1954 yılında, Ulaştırma Bakanlığı bünyesinde Sivil Havacılık Dairesi Başkanlığı kurulmuştur.

IATA’nın genel müdürlüğü üç yönetim birimine ayrılmıştır. Bunlar:
• İnsan, Performans ve Geliştirme,
• Kurumsal İletişim,
• Hukuk Hizmetleri.

IATA’nın en önemli amacı, havayolu hizmetlerini geliştirerek maliyetlerin azaltılmasını sağlamaktır.

EASA’nın 2013 Yılı Genel Raporu’nda belirtilen yedi ana görevi bulunmaktadır. Bu görevler:
• Havacılık emniyetinin geliştirilmesi için veri toplamak, analizler ve araştırmalar
yapmak.
• Kural Koyma: Havacılık emniyeti ile ilgili yasal düzenlemeleri hazırlamak ve Avrupa
Komisyonu’na, üye devletlere teknik danışmanlık vermek;
• Avrupa havacılık emniyeti mevzuatının tüm AB üyesi devletlerde birebir uygulanmasını
sağlamak için eğitim ve denetimler yapmak;
• Havacılık ürünlerinin, parçalarının ve aletlerinin uçuşa elverişlilik ve çevre tip sertifikasyonunu
yapmak;
• Dünyada hava aracı dizayn organizasyonlarını ve AB dışındaki üretim ve bakım
organizasyonlarını onaylamak;
• Avrupa Topluluğu Yabancı Hava Aracı Emniyet Değerlendirmesi (Safety Assessment
of Foreign Aircraft, SAFA) programını koordine etmek;
• Uluslararası sivil havacılık kuruluşları ve AB dışındaki ülkelerin havacılık emniyet otoriteleriyle koordinasyon.

ICAO’nun en yetkili organı 191 üye ülkenin birer oy hakkı ile temsil edildiği genel kuruldur.

Resmî başlığı Hava Yoluyla Uluslararası Taşımacılığa İlişkin Belirli Kuralların Birleştirilmesine Dair Sözleşme olan Montreal Sözleşmesi 28 Mayıs 1999’da imzalanmış ve 4 Kasım 2003 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Sözleşmeyi bu ünitenin yazım tarihine kadar 113 ülke kabul etmiştir. Türkiye 2 Nisan 2009 tarih ve 5866 sayılı Kanun ile sözleşmenin onaylanmasını uygun bulmuştur. Bunun üzerine Bakanlar Kurulunca 13 Eylül 2010 tarihinde 2010/895 karar sayısıyla onaylanan sözleşme, 1 Ekim 2010 tarih ve 27716 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Sözleşmenin Türkiye’de yürürlüğe giriş tarihi 26 Mart 2011’dir. Montreal Sözleşmesi Varşova Sözleşmesinin yerini almıştır.

Sivil havacılık faaliyetlerine uluslararası seviyede düzenleme yapmak amacıyla gerçekleştirilen ikinci anlaşma Madrid Sözleşmesi’dir. İspanya, Milletler Cemiyeti ve ICAN’a rakip olduğu için bu Sözleşmeye önderlik etmiş ve bütün Latin Amerika devletlerini Ekim 1926’da İspanya’ya davet etmiştir. 1 Kasım 1926 tarihinde imzalanan anlaşmanın resmî adı İber-Amerikan Hava Seyrüseferi Sözleşmesidir.

Finans Komitesi, ICAO’nun yönetim yapısında yer alır.

Paris Sözleşmesi: I. Dünya Savaşı sonundaki Paris Barış Konferansında, savaşta yenilen Almanya’ya ticari havacılık alanında verilecek izinlerin sınırlarını belirlemek amacıyla Müttefikler Arası Havacılık Komisyonu kurulmuştu. Bu komisyonun barış zamanlarında uygulanabilecek uluslararası hava seyrüseferine dair bir Sözleşme hazırlaması da istendi. Resmi adı “Hava Seyrüseferinin Düzenlenmesine Dair Anlaşma” olan Paris Sözleşmesi 13 Ekim 1919 tarihinde 27 devlet tarafından imzalanmıştır.

Montreal Sözleşmesi: Resmî başlığı Hava Yoluyla Uluslararası Taşımacılığa İlişkin Belirli Kuralların Birleştirilmesine Dair Sözleşme olan Montreal Sözleşmesi 28 Mayıs 1999’da imzalanmış ve 4 Kasım 2003 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Sözleşmeyi bu ünitenin yazım tarihine kadar 113 ülke kabul etmiştir. Türkiye 2 Nisan 2009 tarih ve 5866 sayılı Kanun ile sözleşmenin onaylanmasını uygun bulmuştur. Bunun üzerine Bakanlar Kurulunca 13 Eylül 2010 tarihinde 2010/895 karar sayısıyla onaylanan sözleşme, 1 Ekim 2010 tarih ve 27716 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Sözleşmenin Türkiye’de yürürlüğe giriş tarihi 26 Mart 2011’dir. Montreal Sözleşmesi Varşova Sözleşmesinin yerini almıştır.

Ek 13: Hava Aracı Kaza ve Olaylarının İncelenmesi Hava aracı kazalarını bildirme, inceleme ve raporlama yöntemlerinde eşgüdüm sağlanmasına ilişkin düzenlemeler bu ekte yer almaktadır. İlk baskısı 1951 yılında yapılan ekin günümüzde 2010 yılında yapılan 10. Baskısı yürürlüktedir.

Ek 1: Personel Lisansları Tüm sivil havacılık personelinin (pilot, hava trafik kontrolörü, teknisyen vb.) lisanslandırılma koşulları bu ekte yer almaktadır. Ek ilk baskısı 1948 yılında yapılmıştır. Günümüzde 2011 yılı Temmuz ayında yayınlanan 11. Baskısı yürürlüktedir.

Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO): ICAO sivil havacılık faaliyetlerini en geniş anlamda düzenleyen uluslararası kuruluştur. Günümüzde ülkeler yapmış oldukları düzenleme ve faaliyetlerde ICAO’nun belirlemiş olduğu standart ve düzenlemeleri kullanmaktadır. Sivil havacılık otoritelerinin kuruluşunda, sivil havacılık faaliyetlerinde yapılacak bütün düzenleme ve denetlemelerde ülkeler öncelikle ICAO tarafından belirlenen düzenlemelere uymak zorundadır. ICAO’nun yaptığı düzenlemelerin bir kısmı zorunluluk bir kısmı ise tavsiye niteliği taşımaktadır.

EUROCONTROL’e dâhil olan faaliyetlerin toplandığı merkezler şunlardır: a. Hava Trafik Kontrol Merkezi (Maastricht, Hollanda) b. Deney Merkezi (Brétigny-sur-Orge, Fransa) c. Merkezî Yol Ücretleri Ofisi (Brüksel, Belçika) d. Merkezî Akış Yönetimi Birimi (Brüksel, Belçika) e. Hava Seyrüsefer Hizmetleri Enstitüsü (Lüksemburg) f. Merkez Büro (Brüksel, Belçika).

EASA’nın kurulmasına 15 Temmuz 2002 tarihinde karar verilmiştir. Ajans faaliyetlerine 28 Eylül 2003 tarihinde başlamıştır. EASA’nın üye sayısı 32’dir. Bu üyelerden AB üyesi olmayan İzlanda, Liechtenstein, Norveç ve İsviçre’nin toplantılarda oy hakkı bulunmamaktadır. EASA sadece AB üyelerinin üye olabileceği bir ajans niteliğindedir. EASA’nın merkezi Almanya Köln’dedir.

20 Mayıs 1933 tarihinde Millî Savunma Bakanlığına bağlı olarak Devlet Hava Yolları İşletmesi 5 uçaklık bir filoyla kurulmuştur. İşletme uzun yıllar hem havayolu işletmeciliği hem de havaalanı işletmeciliği faaliyetlerini yürütmüştür. II. Dünya Savaşı sonrasında sivil havacılık faaliyetlerinin düzenlenmesi ve uluslararası kurumların oluşturulması faaliyetleri dünyada hız kazanmıştır. Bu bağlamda ülkemizin ulusal çıkarlarının korunması ve uluslararası faaliyetlerin düzenli bir şekilde yürütülmesi için 1954 yılında Ulaştırma Bakanlığı bünyesinde Sivil Havacılık Dairesi Başkanlığı kurulmuştur. Devlet Hava Yolları İşletmesi 1955 yılında çıkarılan 6623 sayılı Kanun’la Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı adını almıştır. Havaalanlarının işletimi, yer hizmetleri, hava trafik kontrol ve havacılık haberleşmesi işlevleri 1956 yılında 6686 Sayılı Kanun ile DHMİ’ne verilmiştir. Böylelikle Türk Hava Yolları (THY) ülkemizin iç ve dış hatlarda havayolu hizmeti sunan taşıyıcısı olmuştur.

2920 Sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu

Kanun’un birinci kısmında amaç, kapsam ve tanımlara yer verilmiştir. İkinci kısmı Türk hava egemenliği hükümleri, sivil hava aracı kazaları, ticari hava işletmeleri, havaalanları ve tesisleri, hava araçları ve sicillerin tutulması, hava araçlarına ilişkin uçuş kuralları, sivil havacılık personeli ana başlıkları altında hava seyrüseferinin genel hükümlerini belirtmektedir. Üçüncü kısmı ise iç hat taşıma sözleşmesi, hava araçları kullanma sözleşmeleri ana başlıkları altında havayolu taşımalarının hükümlerini ortaya koymaktadır. Dördüncü kısımda sorumluluk hâlleri ve üçüncü kişilere karşı sorumluluk ana başlıklarıyla taşıma sözleşmesinden doğan sorumluluklara dair esaslar konmaktadır. Beşinci kısımda ceza hükümleri, altıncı kısımda çeşitli hükümler ve yedinci kısımda yürürlük ve yürütme hükümleri yer almaktadır

SHGM’nin kurallar ve standartlar koymak görevi ve yetkisi kapsamında çıkardığı yönetmeliklerden bazıları şunlardır:

• SHY-1 Uçak Pilotu Lisans Yönetmeliği

• SHY-6A Ticari Hava Taşıma İşletmeleri Yönetmeliği

• SHY-6B Genel Havacılık Yönetmeliği

• SHY-14A Hava Alanı Yapım, İşletim ve Sertifikalandırma Yönetmeliği • SHY-21 Hava Aracı ve İlgili Ürün, Parça ve Cihazın Uçuşa Elverişlilik ve Çevresel Sertifikasyonu Yönetmeliği