HAVAALANI YÖNETİMİ

Yönetici, belirli hedefleri gerçekleştirmek üzere kendisinin emrine beşeri ve maddi kaynakların verildiği kişidir.

Çevre sakinleri, havaalanı faaliyetlerinden etkilenen diğer bir grubu oluşturmaktadırlar. Diğer paydaşların aksine, bu paydaş grubu havaalanlarının faaliyetlerinin artmasından olumlu etkilenmelerinin yanı sıra olumsuz olarak da etkilenebilmektedirler.

Paydaş Teorisi, bir işletmenin kararlarından etkilenen ve kararlarını etkileyebilen tüm tarafları işletmenin paydaşları olarak kabul eder.

Havaalanı yönetimi açısından paydaşları şu şekilde sıralayabiliriz: • Yolcular ve ziyaretçiler, • Çalışanlar, • Havayolları ve diğer havacılık işletmeleri, • Diğer havaalanları, • Hissedarlar, • Diğer hizmet sağlayıcılar, • Çevre sakinleri ve • Düzenleyici ve denetleyici kurumlar

Yönetsel açıdan geribildirim, yönetim sürecinde geriye doğru, sistemin faaliyetlerini değerlendirme ve gerekirse ayarlama amacına hizmet eden bilgi akışıdır.

Yönetimin dört temel işlevi bulunmaktadır. Bunlar; planlama, örgütleme, yöneltme ve denetlemedir. Her düzeydeki yönetici bu dört temel işlevi kendi sorumluluk alanları dâhilinde kullanmaktadır.

Stratejik planlar, geleceği ilgilendiren uzun süreli planlardır. Stratejik planlamanın ilk aşaması ve temeli de vizyon geliştirmektir. Vizyon, kısaca işletmelerin gelecekte olmalarını istedikleri yeri tarif etmeleridir. Daha geniş bir tanıma göre ise vizyon, bir örgütün mevcut ortam ve rekabetçi konumunun hayli ötesinde, gelecekteki rol ve hedefleriyle ilgili bir resimdir.

İşletmelerin gelecekleri ile bugünleri arasında bir ilişki kuran vizyonun doğru tarif edilmesi misyon ve hedeflerini de olumlu yönde etkileyecektir. Misyon ise bir işletmenin ne yapmak ve hangi amaçları yapmak üzere kurulduğunu ve varlık nedeninin ne olduğunu ifade eder. Misyon, işletme amaçlarının en büyüğüdür. Bu nedenle, misyon cümlesi bir işletmenin istikametini göstermektedir.

Taktik planlar, stratejik planlara uyumlu ve onları destekleyen orta vadeli planlardır. Havaalanında bulunan her birim, stratejik plana uyumlu olarak kendi taktik planlarını gerçekleştirmelidir. Yeni bir uçak tipine göre hava tarafında ve terminal binasında yapılacak değişiklikler orta vadeli planlar içerisinde değerlendirilebilir.

Yürütme, çalışanları etkileyerek işletme amaçlarını gerçekleştirmek üzere harekete geçirme sürecidir.

Yönetsel açıdan çevre ile olan bu
etkileşimi en iyi açıklayan teorilerden birisi de Paydaş Teorisidir. Bu teoriye göre paydaşlar,
bir işletmenin kararlarından etkilenen ve kararlarını etkileyebilen tüm taraflar olarak kabul edilmektedir. Paydaş teorisinin amacı, işletmenin paydaşları ile olan ilişkilerini iyi tutarak amaçlarına rakiplerinden daha kolay ulaşabilmektir.

Havaalanı yönetimi açısından paydaşları şu şekilde sıralayabiliriz:
• Yolcular ve ziyaretçiler,
• Çalışanlar,
• Havayolları ve diğer havacılık işletmeleri,
• Diğer havaalanları,
• Hissedarlar,
• Diğer hizmet sağlayıcılar,
• Çevre sakinleri ve
• Düzenleyici ve denetleyici kurumları

Ulusal ve Uluslararası Düzenleyici Otoriteler: Bunlar havaalanlarının diğer önemli bir paydaş grubudur. Otoriteler kural koyma ve denetleme hakkına sahiptirler ki bu da havaalanlarının uyması gereken bir dizi kuralları gerektirmektedir. Bu kuralların başında emniyet ve güvenlik kuralları gelmektedir. Havaalanları, kural koyucu ve düzenleyici otoriteler tarafından bu konularda sürekli denetlenmektedir. Aynı zamanda özellikle emniyet ve güvenlik konularında konulan kurallara uymak havaalanlarının faaliyetleri gereği lüzumludur. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO-International Civil Aviation Organization) ve Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA The European Aviation Safety Agency) gibi uluslararası kuruluşlar ile Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) ve Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMI) Genel Müdürlüğü gibi ulusal sivil havacılık otoriteleri düzenleyici ve denetleyici paydaş grubudur.

Yönetim süreci, işletme amaçların saptanmasından başlayarak bunların gerçekleştirilmesine yönelik eylem kararlarını içerir. Eylem kararları da planlama, örgütleme, yöneltme
ve kontrol gibi yönetim işlevlerini içermektedir. Buna göre, yönetsel süreçler amaçların
belirlenmesi ile başlar ve bu amaçlara uygun planların yapılmasından, bu planları gerçekleştirecek örgütlenmenin tamamlanması, planlara ve örgütlemeye uygun bir şekilde
yöneltme ve koordinasyon faaliyetleri ile devam eder. Son olarak da denetim faaliyeti ile
yapılan işlerin sonuçlarının planlar ile karşılaştırılarak neyin hangi ölçüde yapıldığı ortaya
çıkarılır.

Hazırlanma düzeyi ve kullanım düzeyi açısından planlar ise stratejik planlar, taktik planlar ve operasyonel planlar olarak sınıflandırılabilir. Çok farklı bir durum söz konusu olmadıkça uzun süreli planlar genellikle stratejik planlar, orta vadeli planlar taktik planlar ve kısa süreli planlar ise operasyonel planlar olarak düşünülebilir.

Yürütme işlevi yöneltme olarak da ifade edilebilmektedir. Yürütme işlevinde temel amaç,
planlanan faaliyetlerin oluşturulan örgüt yapısı ışığında uygulanmasının sağlanmasıdır.

İletişim süreci, bir organizasyonda bilgi taşıma, ilişkilere aracılık etme, kararların bildirilmesi ve geri bildirim sağlama gibi önemli işlevleri
sağlamaktadır.

Denetim süreci, bir işin olması gerektiği şekilde yapılabilmesi için standartların belirlenmesi, sonuçların ölçülmesi, standartlar ile sonuçların karşılaştırılması ve gerekliyse düzeltme önlemlerinden oluşmaktadır.

İmtiyaz devri: Havaalanının bir kısmının ya da tamamının bir ya da bir grup havaalanı
işletmecisine belirli bir süre işletmesi için devredilmesidir.

Bir işletmenin kararlarından etkilenen ve kararları etkileyebilen tüm taraflar o işletmenin paydaşları olarak kabul edilmektedir. Uçak bakım işletmeleri diğer hizmet sağlayıcılar arasındadır. Dolayısı ile hissedarlar, diğer havaalanları, yolcular ve ziyaretçiler gibi işletme paydaşlarındandır. Düzenleyici ve denetleyici kurullar da havaalanı paydaşı olmakla beraber denetleme yetkisi sadece bu kurumlardadır. Havaalanlarını denetleme kurumlarından biri Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı’dır (EASA). Doğru yanıt A’dır.