HAVAALANI YÖNETİMİ

ICAO Havaalanı Referans Kodlarından D’nin kanat açıklığı 36-52 m’dir.

Avrupa Komisyonu ise havaalanlarını yıllık yolcu sayısına göre dört kategoride ele almaktadır:

Avrupa Komisyonu ise havaalanlarını yıllık yolcu sayısına göre dört kategoride ele almaktadır. Kategori B-Ulusal Havaalanı, Yıllık 5 ila 10 milyon arasında yolcuya hizmet veren havaalanıdır.

Havaalanları için pazarlama geçmişten beri ihmal edilen bir işletme işlevi olmuştur. Bunun nedenleri arasında havaalanlarının çoğu zaman doğal ya da ekonomik nedenlerle oluşan tekel (monopol) konumunda olmaları nedeniyle rekabetin ya hiç olmaması ya da kısıtlı olması, uluslararası trafiğe hizmet verecek havaalanlarının ikili anlaşmalarla belirlenmesi ve havaalanları için gelir yaratma yöneliminin eksikliği sıralanabilir.

Katalizör etki: Havaalanını ekonomik aktiviteyi çekmesi ve genişletmesi sonucu yaratılan istihdam, gelir artışı ve vergi getirisi etkisidir.

İkincil merkez havaalanı: Daha az yoğunluktaki hatlarda daha sık uçuşların sunulduğu bir ağ oluşturma amacıyla bölgesel taşıyıcıların merkezi konumundaki havaalanlarıdır. Aynı şekilde diğer birincil merkez havaalanlarının trafiğini besleme amacıyla büyük havayolları da kısa mesafeli hatlar için ikincil merkez havaalanlarını kullanabilmektedir.

Bölgesel havaalanı, genellikle şehir havaalanları bu grupta yer almaktadır. Bölgesel havaalanları noktadan noktaya olan uçuşlara hizmet vermekte ve genellikle de iş amaçlı trafiğe odaklanmaktadır.

Zonguldak Çaycuma, Antalya Gazipaşa ve Zafer Havalimanları DHMİ denetimli özel şirket tarafından işletilmektedir. İstanbul Sabiha Gökçen Havaalanı Savunma Sanayi Müsteşarlığı denetiminde özel şirket tarafından, Eskişehir Hasan Polatkan Havaalanı, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Rektörlüğü tarafından işletilmekte olup havayollarının kullanımına açıktır. İstanbul Hezarfen Havaalanı ise genel havacılık havaalanı olarak özel şirket tarafından işletilmektedir.

Terminal İşletmecileri, işletecekleri terminaller için Havaalanı Terminal İşletme Ruhsatı almak zorundadır. Havaalanı Terminal İşletmeciliği Talimatına göre Terminal İşletmecileri tarafından;

Geçmişte havaalanlarının hizmet sunumu, tamamen “kamu hizmeti” olarak görülmekte ve havaalanlarının sunmuş oldukları bu hizmet için herhangi bir gelir elde etmeleri beklenmemekte ya da uygun bulunmamaktaydı. Günümüzde havaalanları gitgide kâr amacı gütmeyen devlet kuruluşları olmaktan çıkarak, modern işletmecilik anlayışını benimseyen işletmelere dönüşmektedir.

Havaalanı işleticisi, sistemin temel elemanı olan havaalanının pist, apron, terminal, hangar gibi ana hizmet alanlarının ve ticari alanların işletiminden sorumludur. Ancak, havaalanında gerçekleşen faaliyetlerin yapısı gereği, doğrudan havaalanı işleticisinin sorumluluğunda bulunmamakla birlikte havaalanı sınırları içinde gerçekleşen ve havaalanı operasyonel süreçleri içerisinde yer alan gümrük işlemleri, meteorolojik hizmetlerin sunumu, güvenlik ve sağlık hizmetlerinin sağlanması gibi tamamlayıcı hizmetler de havaalanı alt sistemi içerisinde değerlendirilir.

Sektörel çevre, işletmenin iş çevresi olarak da ifade edilir ve işletmenin yakın çevresindeki müşteriler, tedarikçiler, rakipler, ikame ürünler ve emek piyasası gibi unsurlardan oluşur. Yakın çevredeki unsurlar, işletme üzerinde dolaysız/direkt etki yapabilen fırsat ve tehditleri oluşturur.

Ekolojik çevre: Hava taşımacılığı ve havaalanları çevresel etkileri nedeniyle sürekli gözlem altındadır. Gürültü ek ücretleri gibi ek maliyete yol açan çevresel politikalar hava taşımacılığı talebini etkilemektedir.

Kamu yönetiminin havaalanlarına karşı tutum değişikliği: Havaalanı finansmanının kamunun kıt kaynakları üzerinde gitgide daha ağır baskılar yaratması ile bu yükün tüm vatandaşlara paylaştırılması yerine, doğrudan kullanıcıları tarafından finanse edilmesi gerektiği konusunda görüşler güçlenmektedir.

Avrupa Komisyonu ise havaalanlarını yıllık yolcu sayısına göre dört kategoride ele almaktadır: • Kategori A-Büyük Topluluk Havaalanı: Yıllık 10 milyondan fazla yolcuya hizmet veren havaalanı • Kategori B-Ulusal Havaalanı: Yıllık 5 ila 10 milyon arasında yolcuya hizmet veren havaalanı • Kategori C-Büyük Bölgesel Havaalanı: Yıllık 1 ila 5 milyon arasında yolcuya hizmet veren havaalanı • Kategori D-Küçük Bölgesel Havaalanı: Yıllık 1 milyondan az yolcuya hizmet veren havaalanı.

Amerikan Federal Havacılık Dairesi’ne (Federal Aviation Administration - FAA) göre ise, havaalanı sınıflandırması şu şekildedir: Genel Havacılık Havaalanı: Diğer tanımlamaların dışında kalan ve kapsamı en geniş olan havaalanı kategorisidir. Yıllık olarak 2500’den fazla tarifeli havayolu yolcusuna hizmet veren özel havaalanları da bu kapsamda ele alınır.

Havaalanı Yer Hizmetleri Yönetmeliği’nde yer hizmeti türleri şu şekilde sıralanmıştır: • Temsil • Yolcu   trafik •  Yük kontrolü ve haberleşme • Ramp • Uçak hat bakım • Uçuş operasyon • Ulaşım • İkram servis • Gözetim ve yönetim • Uçak özel güvenlik hizmet ve denetimi.

Havaalanlarının tüm bu özellikleri diğer pek çok sektörden farklı kendine has bir yapıya işaret etmekle birlikte, çeşitli açılardan havaalanları diğer sektörlerle benzerliklere de sahiptir: • Önemli miktarda sermaye yatırımı, • Sürekli ve pahalı bakım, • Dikkatli bir finansman kontrolü ve • Talep, teknoloji ve iş uygulamalarında meydana gelen değişimlere karşılık verebilmeyi sağlayacak uzun dönemli planlama yapabilme yeteneği.

Pazarlama, modern anlamda, bireysel ve kurumsal beklenti ve gereksinimlerin karşılanabilmesi için gerekli olan mal ve hizmet alışverişinlerini gerçekleştirebilmek amacıyla ürünlerin tasarımı, fiyatlandırılması, tanıtımı ve dağıtımı ile ilgili tüm faaliyetlerin planlanması ve uygulanması olarak tanımlanmaktadır. Pazarlamanın 4P olarak bilinen dört unsuru ürün (Product), fiyatlandırma (Price), tutundurma (Promotion) ve dağıtım (Place) pazarlama karması olarak adlandırılır. Bu dört unsurun, hedef pazarın gereksinimlerine en uygun şekilde bir araya gelmesi pazarlama faaliyetlerini başarılı kılacaktır.