Aof Panel

S

Uluslararası Sivil Havacılık Örgütüne göre (International Civil Aviation Organization - ICAO) "Havaalanı" tanımı nasıl ifade edilmiştir?

Havaalanı ile ilgili olarak birçok farklı tanımlamanın yapıldığını görebilirsiniz. Bu konuda en yaygın kabul gören tanım Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (International Civil Aviation Organization - ICAO) tarafından geliştirilen tanımdır. ICAO’nun havaalanları ile ilgili tanımlamalarını içeren Annex 14’te havaalanı şu şekilde tanımlanır:

Havaalanı, yolcu ve uçak trafiğinin düzenlenmesi için gerekli binaları, uçakları uçuşa hazırlamak için gerekli altyapıları kapsayan ve uçakların iniş ve kalkışını sağlamak için özel şekilde düzenlenmiş alandır.

S

Hava taşımacılığı ne anlama gelmektedir? Kısaca açıklayınız.

”İnsanların, diğer canlıların ve eşyanın emniyetli ve etkin bir şekilde havadan taşınabilmesi için havaaracı işleticileri, havaalanları ve hava seyrüseferiyle ilgili her türlü altyapı, destek ve tamamlayıcı hizmeti sunan birimlerden oluşan bir sistem” olarak tanımlanmıştır.

S

İşletme, ürün ve hizmet ne anlama gelir? Kısaca açıklayınız.

İşletme, toplumun gereksinimi olan mal ve hizmetlerin üretimi ve dağıtımı ile ilgili çeşitli faaliyet ve işlevleri yerine getirmek üzere çeşitli kaynakları bir araya getiren bir örgüt, kurum ya da kuruluştur.

Ürün, mal ve hizmetleri kapsayan bir sözcüktür.

Hizmet: Esas olarak elle tutulamayan, fiziksel bir nesne şeklinde bulunmayan ama pazarı bulunan ve alınıp satılarak kişi veya kurumların gereksinimlerini karşılayan faaliyetlerdir.

S

İşletme olarak havaalanları hakkında kısaca bilgi veriniz.

Havaalanları da birer hizmet işletmesidir. Havaalanları hava ulaşımı sisteminde altyapı hizmeti sunan hizmet kuruluşlarıdır. Günümüzde hava ulaşım hizmetinin havaalanı olmaksızın gerçekleşmesi mümkün değildir. Modern hava araçlarının bir havaalanı olmaksızın iniş-kalkış yapabilmesi, bir terminal olmaksızın yolcuların hava yoluyla ulaştırılması için gerekli işlemlerin yerine getirebilmesi olanaklı değildir. Aynı zamanda bu temel gereksinimlerin karşılanması bir hava taşımacılığı süreci için yeterli olmayıp; hava taşımacılığının emniyetli, güvenli, verimli ve düzenli bir biçimde sağlanması gerekir. Dolayısıyla kendileri de bu sürecin birer parçası olduklarından istenen nitelikte bir hava ulaşımı hizmeti aynı zamanda emniyetli, güvenli, verimli ve düzenli bir havaalanı hizmeti olmaksızın gerçekleşemez.

S

Sistem yaklaşımı nedir? Havaalanı ve hava taşımacılığı nasıl bir sisteme sahiptir? Kısaca açıklayınız.

İşletmeleri açıklayabilmek için sıklıkla kullanılan temel yaklaşımlardan biri Genel Sistemler Teorisi ya da diğer bir deyişle Sistem Yaklaşımıdır. Sistem yaklaşımına göre işletmeler, ekonomik faaliyette bulunan sistemler olup birer açık sistem özelliği taşır. Açık sistem çevresinden veya başka sistemlerden enerji, bilgi ve materyal alır, bunları işler ve çeşitli formlarda tekrar çevresine veya başka sistemlere gönderir. Bütün sistemler “girdi-süreçleme- çıktı” akışına sahiptir. Dolayısıyla işletmeler açık sistemler olarak diğer sosyal sistemlere bağlıdırlar. İşletmeler, içinde faaliyet gösterdikleri çevreden etkilenirler ve çıktıları ile de çevrelerini etkilerler.

Gerek havaalanı, gerekse hava taşımacılığı da birer açık sistemdir. Hava taşımacılığı sisteminin son “çıktısı” yolcu ve kargonun emniyetli ve etkin biçimde son varış noktasına ulaştırılmasıdır. Dolayısıyla hava taşımacılığı sistemini oluşturan tüm alt sistemlerin kendi özel amaçları bulunmakla birlikte, hizmet ettikleri temel amaç, emniyetli ve etkin biçimde hava ulaşımının sağlanabilmesidir. Havaalanları hava taşımacılığı sistemi içerisindeki rollerini yerine getirebilmek için geniş bir kolaylık ve hizmetler ağını bünyelerinde bir araya getirmektedir.

S

Havaalanı işleticisi hangi alanlardan sorumludur? Kısaca açıklayınız.

Havaalanı işleticisi, sistemin temel elemanı olan havaalanının pist, apron, terminal, hangar gibi ana hizmet alanlarının ve ticari alanların işletiminden sorumludur. Ancak, havaalanında gerçekleşen faaliyetlerin yapısı gereği, doğrudan havaalanı işleticisinin sorumluluğunda bulunmamakla birlikte havaalanı sınırları içinde gerçekleşen ve havaalanı operasyonel süreçleri içerisinde yer alan gümrük işlemleri, meteorolojik hizmetlerin sunumu, güvenlik ve sağlık hizmetlerinin sağlanması gibi tamamlayıcı hizmetler de havaalanı alt sistemi içerisinde değerlendirilir.

S

Günümüzün modern havaalanı işletmelerinde potansiyel hedef müşterileri kimlerdir?

Havaalanı müşterileri, geleneksel havaalanı yönetiminde havayollarıdır. Yolcular ve kargo sahipleri de havayollarının müşterisi olarak kabul edilmekte, fakat havaalanları için doğrudan müşteri olarak düşünülmemektedir. Günümüzün modern havaalanı işletmelerinde ise, potansiyel hedef müşterileri şu şekilde sıralanabilir:

Yolcular,

Havayolu işletmeleri,

Kargo sahipleri,

İmtiyaz sahibi işletmeler,

Acenteler ve tur operatörleri,

Çalışanlar,

Uçuş̧ ekibi,

Karşılamaya ve uğurlamaya gelenler,

Ziyaretçiler,

Kongre ve toplantı katılımcıları,

Çevre sakinleri,

Çevredeki işletmeler ve

Küresel işletmeler.

S

ICAO tarafından yapılan temel havaalanı sınıflandırması nasıldır? Kısaca açıklayınız.

ICAO tarafından yapılan temel sınıflandırma, havaalanının teknik özellikleri baz alınarak yapılmış olan ve o havaalanını kullanabilecek havaaraçlarının özelliklerini tanımlayan sınıflandırmadır. Buna göre ICAO havaalanlarını sınıflandırmada bir rakam ve bir harften oluşan iki karakterli bir referans kodlama sistemi kullanır. Bu kod, uçak performans özellikleri ve ebatları ile ilgili olan iki unsurdan oluşmaktadır:

- Kod Elemanı 1 Havaalanı Referans Pist Uzunluğuna dayanan 1-4 arasında bir rakamdır.

- Kod Elemanı 2 ise uçak kanat açıklığına ve dış̧ ana teker açıklığına dayanan ve A ile F arasında gösterilen bir harftir.

S

Havaalanları trafik yoğunluğuna göre kaç kategoride ele alınır?

Bir kalkış veya bir inişe bir hareket adı verilir. Trafiğin en yoğun olduğu ortalama saatteki hareket sayısı, günlük en yoğun saatteki hareketlerin sayısının yıllık aritmetik ortalamasıdır. Buna göre havaalanları trafik yoğunluğuna göre üç kategoride ele alınır:

Hafif: Trafiğin en yoğun olduğu ortalama saatte hareket sayısının pist başına 15’ten fazla olmadığı veya tipik olarak 20 toplam havaalanı hareketinden az olduğu durumlarda.

Orta: Trafiğin en yoğun olduğu ortalama saatte hareket sayısının pist başına sırasına göre 16 ile 25 arasında olduğu veya tipik olarak 20 ile 35 toplam havaalanı hareketi olduğu durumlarda.

Şiddetli: Trafiğin en yoğun olduğu ortalama saatte hareket sayısının pist başına sırasına göre 26 veya daha fazla olduğu veya tipik olarak 35 toplam havaalanı hareketinden fazla olduğu durumlarda.

S

Avrupa Komisyonu havaalanlarını kaç kategoride ele almaktadır?

Avrupa Komisyonu ise havaalanlarını yıllık yolcu sayısına göre dört kategoride ele almaktadır:

Kategori A-Büyük Topluluk Havaalanı: Yıllık 10 milyondan fazla yolcuya hizmet veren havaalanı
Kategori B-Ulusal Havaalanı: Yıllık 5 ila 10 milyon arasında yolcuya hizmet veren havaalanı
Kategori C-Büyük Bölgesel Havaalanı: Yıllık 1 ila 5 milyon arasında yolcuya hizmet veren havaalanı
Kategori D-Küçük Bölgesel Havaalanı: Yıllık 1 milyondan az yolcuya hizmet veren havaalanı

S

Amerikan Federal Havacılık Dairesi’ne (Federal Aviation Administration - FAA) göre havaalanı sınıflandırması nasıldır? Kısaca açıklayınız.

Amerikan Federal Havacılık Dairesi’ne (Federal Aviation Administration - FAA) göre ise, havaalanı sınıflandırması şu şekildedir:

1. Ticari Hizmet Veren Havaalanı: Yıllık olarak en az 2.500 yolcuya hizmet veren ve tarifeli taşımacılığa açık havaalanı:

a. Birincil Olmayan Ticari Havaalanı: Yıllık olarak 2.500 ile 10.000 yolcuya hizmet veren havaalanı.
b. Birincil Ticari Havaalanı: Yıllık olarak 10.000’den fazla yolcuya hizmet veren havaalanı.

2. Kargo Hizmeti Veren Havaalanı: Diğer hava taşımacılığı hizmetlerinin yanında, yıllık 100 milyon pounddan fazla yalnızca kargo taşıyan havaaraçlarına hizmet veren havaalanı. Bir havaalanı hem ticari hizmet veren havaalanı hem de kargo hizmeti veren havaalanı olabilir.

3. Trafiği Rahatlatıcı Havaalanı: Ticari havaalanlarında yaşanan tıkanıklığı azaltmaya yardımcı olan havaalanları.

4. Genel Havacılık Havaalanı: Diğer tanımlamaların dışında kalan ve kapsamı en geniş olan havaalanı kategorisidir. Yıllık olarak 2500’den fazla tarifeli havayolu yolcusuna hizmet veren özel havaalanları da bu kapsamda ele alınır.

S

Havaalanında faaliyetleri kaç grupta incelenebilir?

Havaalanı faaliyetleri oldukça çeşitlidir. Genel olarak her havaalanında temel havaalanı hizmetleri, yer hizmetleri ve ticari faaliyetler olmak üzere üç grupta incelenebilecek geniş bir hizmet ve kolaylık yelpazesi sunulmaktadır. Havaalanı büyüklüğüne ve işletim modeline göre bu faaliyetlerden özellikle ticari olanlarının çeşidi ve niteliği farklılıklar gösterebilir.

S

Havaalanlarında “tıkanıklık” ne anlama gelmektedir?

Havaalanlarında tıkanıklık ya da sıkışıklık (congestion) olarak ifade edilen kavram, havaalanının hava sahası terminal, pist gibi belli bölümlerindeki kullanım oranının o bölümün kapasitesi üzerine çıkmasıdır.

S

Havaalanlarının ekonomik özellikleri hakkında kısaca bilgi veriniz.

Havaalanlarının gelir ve maliyetleri ülkeden ülkeye hatta aynı ülkenin havaalanları arasında bile değişiklikler sergilemekle birlikte; bir işletme olarak havaalanının kendine has bir takım temel ekonomik özellikleri vardır. Bu temel özellikleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• İlk özellik, havaalanı operasyonlarının önemli ölçüde ölçek ekonomilerine dayanmasıdır.

• İkinci ekonomik özellik, büyük gelişme planlarının birim maliyetlerini yükseltmesidir.

• Üçüncü önemli özellik ise toplam trafik içerisindeki uluslararası yolcu oranının etkisidir.

S

Yönetim ne anlam ifade eder ve hangi temel işlevleri içerir?

Yönetim, çeşitli şekillerde tanımlanabilmekle birlikte, “işletmenin hedeflerine, diğer insanlar aracılığıyla, sahip olunan kaynakları planlamak, organize emek, yürütmek ve denetlemek suretiyle, etkin ve verimli bir biçimde ulaşmak” olarak tanımlanabilir. Yönetim süreci ise, temel olarak dört işlevi içerir. Bunlar;

Planlama,

Organize etme

Yürütme ve

Denetleme işlevleridir.

S

Günümüzün modern havaalanlarında operasyonların yönetimi nasıl gerçekleştirilir?

Günümüzün modern havaalanlarında operasyonların yönetimi genellikle, Havaalanı Operasyonel Kontrol Merkezi (Airport Operations Cont- rol Center-AOCC) tarafından bütünleşik biçimde gerçekleştirilmektedir. Entegrasyonun derecesine göre bunlar Toplam Havaalanı Yönetim Sistemi (Total Airport Management System-TAMS) olarak ya da yalnızca terminal operasyonlarının yönetimi için Terminal Operasyon Merkezi – TOM (Terminal Operation Center –TOC) olarak işlev görebilirler.

S

Pazarlamanın bilinen unsurları nelerdir?

Pazarlamanın 4P olarak bilinen dört unsuru ürün (Product), fiyatlandırma (Price), tutundurma (Promotion) ve dağıtım (Place) pazarlama karması olarak adlandırılır. Bu dört unsurun, hedef pazarın gereksinimlerine en uygun şekilde bir araya gelmesi pazarlama faaliyetlerini başarılı kılacaktır.

S

Havaalanları istihdam katkılarını hangi biçimlerde gerçekleştirirler? Kısaca açıklayınız.

Havaalanları istihdam katkılarını doğrudan, dolaylı, uyarılmış, katalizör ve bunların birleşimi ile oluşan toplam etki şeklinde çeşitli biçimlerde gerçekleştirirler:

Direkt etki: Tamamen ve geniş olarak havaalanının işletimi ile ilgili olan ve havaalanı Sahasındaki ve komşu sahalardaki istihdam, gelir artışı ve vergi getirisi etkileridir.
Endirekt (dolaylı) etki: Direkt faaliyetlerin gerçekleştirilebilmesi için gerekli mal ve hizmetleri arz edenlerce yaratılan istihdam, gelir artışı ve vergi getirisi etkisidir.
Uyarılmış (nedensel) etki: Direkt ve endirekt istihdam gelirlerinin harcanmasına dayalı olarak yaratılan istihdam, gelir artışı ve vergi getirisi etkileridir.
Katalizör etki: Havaalanını ekonomik aktiviteyi çekmesi ve genişletmesi sonucu yaratılan istihdam, gelir artışı ve vergi getirisi etkisi.
Toplam etki: Direkt, endirekt, nedensel ve katalizör etkilerinin toplamı sonucu oluşan sinerjik etki toplam etki olarak değerlendirilir. Havaalanları aynı zamanda sürdürülebilir bir bölgesel kalkınmaya da aracılık ederler.

Havaalanları aynı zamanda sürdürülebilir bir bölgesel kalkınmaya da aracılık ederler. Sürdürülebilir havaalanı işletmeciliği anlayışının bileşenleri, doğal kaynakların iyi kullanılması, çevrenin korunması, tüm paydaşların ihtiyaç ve beklentilerinin sosyal süreç olarak ele alınması ile ekonomik büyüme ve istihdama katkıda bulunulması şeklinde sayılabilir.

S

İş modeli ne anlama gelir? Havaalanları için günümüzde kaç farklı iş modelinden bahsedilebilir?

İş modeli, yaratılan değer ve bunun sunuşu ile ilgili tüm düzene koyulmuş faaliyetler bütününü ifade eder. Havaalanları için günümüzde

Birincil merkez
İkincil merkez
Bölgesel
Düşük-maliyetli
Kargo havaalanı

olmak üzere beş farklı iş modelinden bahsedilebilir.

S

Marjinal maliyet ne anlama gelmektedir?

Marjinal maliyet, bir firmanın üretim miktarındaki bir birimlik artış için katlanılması gereken ilave maliyettir.

İşletme Olarak Havaalanı