HAVAALANI YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 5

Hava ulaştırma sektörünün dolaylı ekonomik etkileri: Hava ulaştırma faaliyetlerinin yerine getirilmesinde destekleyici rol oynayan iş kolları bu kapsam içinde yer almaktadır. Havaalanı ve diğer ek tesisleri yapan inşaat firmaları, yakıt ikmal ve her türlü mal tedarikçileri ile bilgi teknolojileri, çağrı merkezleri, muhasebe gibi geniş bir hizmet sektörü faaliyetleri sonucu ortaya çıkan istihdam ve gelir etkilerini içermektedir.

Hava ulaştırma sektörünün uyarılmış (çarpan) ekonomik etkileri: Hava ulaştırma sektöründe doğrudan ve dolaylı olarak istihdam edilen iş gücünün ihtiyaçları doğrultusunda sağlık, eğitim, eğlence gibi alanlarda gerçekleştirilen satın almalar sonucu yaratılan ekonomik etkilerdir.

Dünya genelinde havaalanlarına dair raporlar hazırlayan uluslararası kurum ve kuruluşlar havaalanlarının katalitik ekonomik etkilerini dört ana başlık altında toplamaktadırlar: Ticaret, yatırım, turizm ve verimlilik. Bu etkiler aşağıda kısaca açıklanmıştır:

Çeşitli şekillerde ortaya çıkan havaalanlarının sosyal katkıları aşağıda yer almaktadır:

Havaalanlarında gerçekleştirilen faaliyetler sonucunda çevreye olan etkiler gürültü, hava kirliliği, su kirliliği, katı atık ile arazi kullanımı ve doğal hayat olmak üzere beş genel başlık altında sınıflandırılabilir.

Bir işletme için yönetim işlevi planlama ile başlar, organizasyon ve yürütme ile devam eder ve denetim faaliyeti ile sona erer. Aslında denetim faaliyeti bu süreçte en sonda yer alıyor gibi görünse de sürecin her aşamasının içinde yer alması gereken bir faaliyettir. Denetim esas olarak işletmede gerçekleşen sonuçların (performansların), önceden konmuş amaç, hedef veya standartlara göre durumunu; uygulanan planların, seçilen yolların doğru olup olmadığını belirlemek amacı ile yapılan bir faaliyettir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Taktik yönetim adı verilen orta kademede bulunan yöneticiler, uçuş hattı, terminaller, ticari işyerleri gibi işlevsel alanlarla ilgili günlük faaliyetlerin yürütülmesi ve denetimine ilişkin, nispeten sık; aylık, üç aylık gibi zaman aralıklarıyla genel kararlar alırlar. Faaliyetlerin yürütülmesinden doğrudan sorumlu olan operasyonel yönetim diğer bir deyişle alt bölüm yöneticileri ise havaalanı faaliyetlerinin gerçekleştiği yerlerde işlerin günü gününe yürütülmesinden, planlanmayan günlük değişikliklerin ve olağandışı gelişmelerin yönetilmesinden sorumludurlar. Havaalanı üst yöneticisi ise havaalanının uzun vadeli stratejilerinin belirlenmesinden sorumludur. Doğru cevap B şıkkıdır.

Alt bölüm yöneticileri havaalanı faaliyetlerinin gerçekleştiği yerlerde işlerin günü gününe yürütülmesinden, planlanmayan günlük değişikliklerin ve olağandışı gelişmelerin yönetilmesinden sorumludurlar. Taktik yönetim adı verilen orta kademede bulunan yöneticiler, işlevsel alanlarla ilgili günlük faaliyetlerin yürütülmesi ve denetimine ilişkin, nispeten sık; aylık, üç aylık gibi zaman aralıklarıyla genel kararlar alırlar. Havaalanı üst yöneticisi ise havaalanının uzun vadeli stratejilerinin belirlenmesinden sorumludur. Doğru cevap E şıkkıdır.

Kalite yönetim sisteminin kurulması esnasında uygulanması gereken şartları tanımlayan ve belgelendirmeye esas teşkil eden standart ISO 9001’dir. Uluslararası Standartlar Organizasyonu ISO 9000 Kalite Standartları Serisi,  Kalite Yönetim Sistemi’nin kurulması, denetlenmesi ve geliştirilmesi konusunda rehber doküman olarak hazırlanmış standartlar bütünüdür. Bu seri içinde ISO 900, 7 adet Kalite Yönetim Sistemi prensiplerini anlatır; ISO 9004,  Kalite Yönetim Sistemi ile sürekli başarı elde edilmesine rehberlik eder; ISO 9011 denetimlerin nasıl yapılacağını anlatır. ISO 1401 ise çevre yönetim sistemi için gerekli şartları ortaya koyar. Doğru cevap B şıkkıdır.

Süreç, girdilere değer katarak çıktılara dönüştüren bir dizi ardışık faaliyetler topluluğudur. Yönetim, belirli bir amaç için başkaları ile iş yapma eylemidir. Sistem, alt birimleri ile uyumlu çalışma kabiliyetinde olan yapılardır. Denetim, yönetim sistemlerinin planlanan şekilde uygulanıp uygulanmadığını ortaya koyan bir yönetim fonksiyonudur. Kusur ise kuruluş tarafından amaçlanan veya belirlenen bir şartın yerine getirilmemiş olmasıdır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Havaalanında çalışanlar, iç müşteri olarak tanımlanırken; havaalanını kullanan yolcular ve yolcu yakınları, terminalde bulunan havayolu, yer hizmetleri (handling) kuruluşu, temsilci kuruluşlar, acenteler, kiralık oto şirketleri, banka, reklam pano sahipleri, diğer kiracılar ile kamu kurum ve kuruluşları gibi iş ortakları ise dış müşteri olarak tanımlanır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Havaalanı işletmeciliğinde ana faaliyetlere odaklanmak ve etkin şekilde yürütülebilmek için uzmanlık gerektiren yardımcı işlerin tedarikçiler aracılığıyla yapılması, son dönemlerde sık kullanılan bir yöntem olarak ilişki yönetimini anlatır. Tedarikçilerle karşılıklı fayda ve güvene dayalı iş birliği esastır. Müşteri odaklılık, liderlik, süreç yaklaşımı ve iyileştirme ise Kalite Yönetim Sisteminin diğer prensipleri arasında yer alır. Doğru cevap D şıkkıdır.

PUKO döngüsünün önlem alma aşamasında planlanan faaliyetler ile yapılan uygulamalar arasında ortaya çıkan farklılıkların nedenleri araştırılır ve bunların ortadan kaldırılmasına yönelik düzeltici faaliyetler başlatılır. Önlem al-hareket geç safhasında değerlendirme sonucuna göre aksiyon planları geliştirilip gerekenlerin yapılması sağlanmalıdır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Planla, uygula, kontrol et, önlem al aşamalarından oluşan PUKO döngüsü sürekli iyileştirmeyi sağlamak üzere Edward Deming tarafından tasarlanmıştır. Kauro Ishikawa, Armand Feigenbaum, Joseph Juran ve Philip Crosby ise kalite yönetim felsefesi yön veren diğer önemli kişilerdir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yönetim sistemi standardındaki maddelerden birinin hiç olmaması veya standarda uygun olmaması, majör (büyük) uygunsuzluktur. Ayrıca küçük-minör hataların bir kısmı da bir araya gelip büyük-majör uygunsuzluk oluşturabilir. Doğru cevap B şıkkıdır.

İkincil merkez havaalanı: Daha az yoğunluktaki hatlarda daha sık uçuşların sunulduğu bir ağ oluşturma amacıyla bölgesel taşıyıcıların merkezi konumundaki havaalanlarıdır. Aynı şekilde diğer birincil merkez havaalanlarının trafiğini besleme amacıyla büyük havayolları da kısa mesafeli hatlar için ikincil merkez havaalanlarını kullanabilmektedir.

1918 yılında, ilk tarifeli hava posta servisi başlatılmış olup yolcu terminallerinin yapımı 1920’li yıllara; sıkıştırılmış dolgu malzeme ile iniş pisti yapımı 1930’lu yıllara rastlamaktadır.

1978 yılında, Amerikan Hükümeti, yeni özel havayolu işletmelerinin kurulmasına, iç hatlarda istenilen rotaya sefer düzenlenmesine ve yolcuların tahammül edebileceği fiyatı belirlemelerine imkân tanıyan Havayolu Serbestleşme Yasası’nı (The Airline Deregulation Act) senatodan geçirmiştir. Bu yasa ile ABD iç hatlarında başlayan ‘serbestleşme eğilimi,’ başta Avrupa ülkeleri olmak üzere tüm dünya ülkelerini etkilemeye başlamış ve halen tüm dünya pazarında devam etmekte olan bir süreçtir.

Türkiye’de, 14 Ekim 1983 tarihinde kabul edilen 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ile monopol bir yapıda olan hava ulaştırma sektörüne yeni özel havayolu işletmelerinin girişine ve faaliyette bulunmasına imkân tanınmış sektör, rekabete açılmıştır.

Etkinlik ve verimliliğin artması, kamu üzerindeki yatırım yükünün azaltılması, özel sektörün teşvik edilmesi amacı ile 1987 yılında, Birleşik Krallık’ta ilk havaalanları özelleştirilmesi gerçekleştirilmiştir.