HAVAALANI YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 20

Havaalanlarının dolaylı ekonomik etkisi: Havaalanı mevcudiyetini ve faaliyetlerini desteklemek amacıyla mal ve hizmet üreten diğer sektörlerin oluşturduğu tedarik zincirlerinde yaratılan istihdam ve gelir etkileridir. Yakıt ikmal, ikram işletmelerine yiyecek satan toptancılar, havaalanı yapımındaki inşaat işletmeleri, uçak yedek parça tedarikçileri, havaalanındaki perakende mağazalarında satışı yapılan malların üreticileri, çağrı merkezleri, bilgi teknolojileri ve havayolu işletmelerine muhasebe ve hukuk hizmeti sunan işletmeler, seyahat acenteleri gibi çeşitli meslek dalları.

İşletmenin iç çevresi, işletmeyi oluşturan alt sistemlerden meydana gelmektedir. Bunlar, işletmenin işlevsel yapısı, yönetim ve sermayesi, pazardaki konumu, işletemeye ait her türlü entellektüel haklar ve taşınmazlar kısacası işletmeyi oluşturan her eleman işletme iç çevre unsuru olarak sayılabilir. Doğru yanıt A.

Dünya genelinde havaalanlarına dair raporlar hazırlayan uluslararası kurum ve kuruluşlar havaalanlarının katalitik ekonomik etkilerini dört ana başlık altında toplamaktadırlar: Ticaret, yatırım, turizm ve verimlilik.

Avrupa havaalanları arasında yapılan araştırma sonuçlarına göre, toplam ekonomik katkıda istihdam sıralamasında ilk beşte yer alan ülkeler aşağıda verilmektedir:
1. Türkiye 1.456.900
2. İspanya 1.334.700
3. Almanya 1.267.400
4. Birleşik Krallık 1.171.100 ve
5. Fransa 1.141.900

İşletme dış ve iç çevresinin analizinde en çok kullanılan yöntemlerden birisi GZFT analizidir. GZFT analizi, kısaca bir işletmenin Güçlü ve Zayıf yanları ile pazardaki Fırsat ve Tehditlerin değerlendirilmesinde kullanılan bir planlama ve strateji geliştirme aracıdır. Yöntemin, İngilizce ismi olan SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats) Analizi olarak da anıldığına şahit olabilirsiniz. Buna göre, bir işletme strateji geliştirmeden önce kendisinin güçlü ve zayıf yönlerini ve bunlarla birlikte dış çevredeki fırsatları ve tehditleri analiz ederek bugünkü durumunu ortaya koymuş olur.

İşletmeler için tehditler, uzak ve yakın çevreden kaynaklanabilecek istenmeyen durumları ifade etmektedir. Tehditleri öngörmek, işletmelerin ona göre önlem almalarını ve strateji geliştirmelerini sağlamak açısından önemlidir. Havaalanları için tehditler, hava taşımacılığı talebinde azalma, terör ve güvenlik endişeleri, ekonomik durumun olumsuz sinyaller vermesi, artan maliyet baskısı ve ilgili otoritelerce getirilen sınırlamalar olabilir. Doğru yanıt E.

Uzak ve yakın dış çevrede oluşabilecek değişimlerin sonuçlarını işletmelerin kendi avantajlarına çevirebileceği durumlar fırsat olarak görülmektedir. Fırsatların belirlenerek işletmeler için avantaj haline dönüştürülmesi doğru analizler, öngörüler ve kararlarla gerçekleşebilir. Burada yönetimin ve yöneticilerin yetenekli ve öngörü sahibi olmaları gerekmektedir. Havaalanları için fırsatlar, liberalleşme, havayolu iş birliklerinin gelişmesi, yeni teknolojik gelişmeler, çevre ekonomisindeki büyüme ve yolcu talebindeki artışlar gibi faktörler olabilir. Doğru yanıt B.

Sürdürülebilir kalkınmaya katkı; Turizm odaklı koruma altına alınmış bölgeler ile kültürel zenginliklerin ve doğal çevrenin daha iyi korunmasına, turizmden elde edilen gelirlerden doğanın ve kültürel kaynakların korunması için ödenek ayrılmasına ve çevre bilincinin yaygınlaşmasına katkı sağlamaktadır.

Bir işletme strateji geliştirirken, faaliyet gösterdiği endüstrideki var olan dinamikleri ve eğilimleri incelemelidir. Endüstri yapısının analizi için yaygın olarak kullanılan model Michael Porter tarafından geliştirilen “beş güç faktörü” analizidir. Buna göre, bir işletmenin endüstrideki rekabet gücünü ve endüstrinin yapısını belirleyen beş güç faktörü bulunmaktadır. Bunlar İşletmeler arası rekabetin şiddeti, alıcıların gücü, tedarikçilerin gücü, ikame ürünler ve yeni rakiplerin pazara girme potansiyelidir. Doğru yanıt A.

Sivil havacılık faaliyetlerinin çevre üzerinde yarattıkları olumsuz etkiler aşağıdaki gibi özetlenebilir:
• Havaalanı yakınlarında hava kirliliği
Uçak motorundan çıkan gazlar
Havaalanı yer faaliyetlerinde kullanılan motorlu araçlardan çıkan gazlar
Havaalanı ile şehir arasındaki ulaşımı sağlayan araçlardan çıkan gazlar
• Küresel ısınma
Asit yağmurlarına da yol açabilecek uzun süreli hava kirliliği
Sera etkisi
Ozon tabakasının zarar görmesi
• Uçak gürültüsü
Uçak hareketlerinden doğan gürültü
Havaalanında uçak motor testi sonucu olan gürültü
Sesten hızlı uçakların yarattığı gürültü patlaması
• Uçak kazaları
Uçak kazaları sonucu ölümler, yaralanmalar, mal ve mülke verilen zararlar
Acil durumlarda uçakların yakıtlarını boşaltması
• Sıkışıklık ve gecikmeler
Havaalanı içinde ve havaalanına ulaşımdaki karayolunda trafik tıkanıklığı
• Havaalanı inşası
Arazinin işgali
Toprak erozyonu
Su kaynaklarının kirlenmesi
Flora ve fauna üzerindeki etkisi

Birincil merkez havaalanı: Büyük bir havayolunun merkez üssü olan havaalanları birincil merkez havaalanı olarak değerlendirilebilir. Bu havaalanları genellikle büyük ekonomik merkezlere ve turistik bölgelere yakındırlar. Bu havaalanları merkez üssü konumunda olduklarından, hatırı sayılır miktarda bağlantılı yolcuları bulunmaktadır. Bağlantılı yolcuların sayısının fazla olması da havaalanı trafiğini oldukça artırmaktadır. Birincil merkez havaalanları yolculara geniş bir ağ imkânı sağlamaktadır. Bunlar bulundukları bölgenin en büyük havaalanları olarak ayrıca diğer merkez üs konumundaki havaalanları ile küresel rekabet içerisindedirler. Müşterilerine en iyi imkânları sağlamaları ve paydaşlarına da en çok faydayı sağlayacak stratejiler geliştirmeleri ve uygulamaları beklenmektedir. Doğru yanıt C.

1986 yılında, İngiltere’de verimliliği artırmak ve özel teşebbüsü yatırımlara yönlendirmek amacıyla Havaalanları Kanunu çıkarılmıştır. Kamuya ait havaalanlarının halka arz yoluyla özelleştirme havaalanı özelleştirilmesinde ilk ve başarılı bir örnek olarak kabul edilmektedir.

Havayolu işletmelerinin havaalanı seçimini etkileyen faktörleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Havaalanının kapsamaerişim alanı ve potansiyel talep,
• Slot mevcudiyeti,
• Rekabet,
• Ağ uyumluluğu,
• Havaalanı ücretleri,
• Diğer havaalanı masraarı örneğin yakıt ve yer hizmetleri,
• Pazarlama desteği,
• Ticari tesislerinin çeşitliliği ve kalitesi,
• Transfer bağlantıları kolaylığı ve
• Bakım tesisleri 

Doğru yanıt B.

İşçilik ve sermaye maliyeti Avrupa Birliği havaalanlarının toplam ma­liyetlerinin üçte ikisini oluşturmaktadır. Diğer operasyonel maliyetler (hava trafik yöne­timi, seyrüsefer, meteoroloji vb.) toplamın %15’ini oluşturmaktadır. Elektrik, su gibi satın alınan hizmetler ile arz edilen donanım ve hizmetin maliyeti %21’dir.

Ticarileşme, havaalanı endüstrisindeki ilk ve belki de en büyük dönüşüm hamlesidir. Ticarileşme ile birlikte, havaalanı endüstrisine karşı tüm bakış açıları değişmiş ve havaalanı endüstrisi, özel yatırımcıların dikkatini çeken bir endüstri haline gelmeye başlamıştır. Doğru cevap B'dir.

Örgütlerde genel olarak strateji geliştirmenin temel basamakları vardır. İlk olarak, örgütlerin misyon ve vizyonun belirlenmesi gerekmektedir. Sonra, çevre analizi ile birlikte diğer örgütsel amaç ve hedefler ortaya konmaktadır. Doğru cevap C'dir.

İşletmelerin iç unsurlarının analizi neticesinde işletmeye avantaj sağlayabilecek alanlar işletmelerin güçlü yanları olarak görülmektedir. Bunlar işletmelerin varlıklarından kaynaklanabileceği gibi yeteneklerinden de kaynaklanabilmektedir. Havaalanı işletmelerinin güçlü yanlarına büyük havayollarının merkez üssü olmak, örnek olarak verilebilir. Doğru cevap E'dir.

Bir işletmenin sağladığı ürün ve hizmetlerin alternatiflerinin bulunması ve müşterilerin tercihini ikame ürünler tarafında kullanmaları işletmeler için risk oluşturmaktadır. Hava taşımacılığı uzak mesafeler için alternatifi olmayan bir taşımacılık modudur. Ancak kıta içerisinde ve bölgesel coğrafya içerisinde kısa mesafeli yolculuk yapacaklar için hızlı trenler ve karayolu ulaşımı önemli bir alternatif olarak karşımıza çıkmaktadır ve havaalanı talebi için risk oluşturmaktadır.  Doğru cevap A’dır.

Porter tarafından önerilen modele göre, işletmeler maliyetlerini rakiplerine göre daha düşük tutmak ya da sunmakta olduğu ürün ya da hizmetlerini rakiplerinden farklılaştırmak yoluyla rekabet avantajı elde edebilirler. Doğru cevap D’dir.

Küçük havaalanları  bölgesel havaalanı grubunda yer almaktadır. Bölgesel havaalanları, bulundukları bölgenin küresel uçuş ağına bağlanabilmesi için tek çıkış noktası olduklarından oldukça önemlidirler. Gün içerisinde birincil merkez havaalanlarına ve noktadan noktaya uçuşları mevcuttur. Genellikle trafik hacimleri düşüktür. Ancak bazı büyük şehirlerin içinde kalan şehir havaalanları, gerek genel havacılık gerekse de küçük bölgesel uçaklar tarafından kullandıklarından, yeterli miktarda uçak ve yolcu trafiğine sahiptirler. Doğru cevap A'dır.