HAVAALANI YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 7

Havaalanı yönetimi açısından paydaşlar şu şekilde sıralanabilir: yolcular ve ziyaretçiler, çalışanlar, havayolları ve diğer havacılık işletmeleri, diğer havaalanları, diğer hizmet sağlayıcılar, çevre sakinleri, düzenleyici ve denetleyici kurumlar.

Temel havaalanı hizmetleri uçağın yaklaşma ve inişinde gerekli olan hava trafik, meteoroloji, iletişim, polis, özel güvenlik, itfaiye, ambulans, polis, arama/kurtarma, pist ve binaların bakım faaliyetlerini kapsar. Yer hizmetleri, doğrudan uçağa (temizlik, güç kaynağı sağlanması vb.) ya da yolcu/kargoya (bagaj veya kargonun yüklenip boşaltılması gibi. ) verilen hizmetleridir. Uçak yükleme ve boşaltma hizmeti, uçak temizliği ile ramp hizmetleri yer hizmetlerinin birer parçasıdır.

Havaalanı diğer hizmet sağlayıcıları: ikram (catering) işletmeleri, havaalanında kullanılan güvenlik amaçlı ve hava tarafında kullanılan diğer donanım tedarikçileri ve bunların bakımlarından sorunlu işletmeler ile uçak bakım işletmeleri ve benzeri işletmelerdir.

ICAO, EASA Eurocontrol ve FAA ulusal olmayan havacılık otoriteleridir. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) ulusal sivil havacılık otoritesi olup düzenleyici ve denetleyici paydaş grubu altındadır.

Yönetim, en genel tanımıyla, organizasyonların amaçlarına ulaşabilmesi için iş gücü, sermaye, bilgi, teknoloji ve ham madde gibi gerekli kaynakların etkili ve verimli bir biçimde bir araya getirilerek planlanması, örgütlenmesi, yönetilmesi ve denetlenmesi sürecidir. Denetim yönetimin aldığı kararların uygulanıp uygulanmadığının kontrol edilmesi faaliyetidir. Geri bildirim yapılan faaliyetlerin sonuçlarının istenilen hedefler ile ne kadar uyuştuğunun kontrol edilmesidir. Kontrol ise süreçlerin izlenmesi olarak tanımlanabilir.

Planlama, örgütleme, yöneltme ve denetleme yönetimin dört temel işlevidir.

Muhasebe giderlerin parasal karşılıklarının kayıt edilmesi ve raporlanmasıdır. Örgütleme bir amaca ulaşmak için kaynakların birlikte kullanılmasının sağlanmasıdır. Yöneltme planlara göre bir işletmenin yürütülmesidir. Planlama, en genel anlamıyla, işletme amaçlarının ve bu amaçlara ulaşma yollarının belirlenmesi sürecidir. Denetleme belirlenen hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığının belirlenmesidir.

Havaalanları hiyerarşisinde en üst basamağında bulunan ve en uzun süreli plan olan Havaalanı master (ana plan) planıdır. Ana plan, havaalanlarının büyüme ve gelişmesi içim olası tüm ihtiyaçlara cevap vermelidir. Operasyonel planlar günlük iş akışları ile ilgili planlardır. Stratejik planları destekleyen orta vadeli planlardır. Sürekli planlar sürekli olarak uygulanan planlardır.

Örgütleme, işletme faaliyetlerinin etkin bir biçimde yürütülebilmesi ve planlanan hedeflere kararlaştırılan yollardan ulaşabilmesi için işler ve kişiler arasında ilişkilerin kurulması ve işletme yapısı ile görev ve sorumlulukların belirlenmesi sürecidir.

Güdüleme, Liderlik ve İletişim yürütme sürecinin temelindeki üç ögedir.

Hissedarların havaalanı yönetiminden beklentisi, diğer tüm işletmelerde olduğu gibi havaalanı hizmetlerinin kârlı bir şekilde sürmesinin yanında, kanun ve kurallara da uyulmasıdır. Ayrıca tüm havaalanı faaliyetlerinin uygun olarak denetlenmesi, hissedarların yapılan faaliyetlerden haberdar olmaları açısından önemlidir. Hissedarlar doğru bilgilere ihtiyaç duymaktadır ve yatırımlarının güvence altında olduğundan emin olmak istemektedirler. Çevre sakinleri, hizmet sağlayıcılar, diğer havaalanları, havacılık işletmeleri ise havaalanı yönetimi açısından diğer paydaşlar gruplarını temsil etmektedir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA), havacılıkta uluslararası düzenleyici otoritelerden biridir ve havaalanı yönetiminin paydaş gruplarından biridir. Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) ulusal sivil havacılık otoriteleridir. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) ve Uluslararası Havaalanları Konseyi (ACI), hava taşımacılığı sisteminin işleyişinde düzenleyici ve belirleyici rol oynayan kuruluşlardır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yönetim süreci, işletme amaçlarının saptanmasından başlayarak bunların gerçekleştirilmesine yönelik eylem kararlarını içerir ve sırasıyla planlama-örgütleme-yöneltme-denetlemeden oluşan sürekli tekrarlayan döngüsel bir süreçtir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Orta düzey yöneticiler daha çok stratejik kararları destekler nitelikte olan taktik kararları veren birim yöneticileridir. Havaalanı yönetiminin en başında Yönetim Kurulu ve bu kurul tarafından görevlendirilen Genel Müdür bulunmaktadır. Bu üst düzey yönetim, havaalanlarının kârlılığından, stratejilerin geliştirilmesi ve uygulanmasından sorumludurlar. Alt düzey yöneticiler ise havaalanı faaliyetleri ile ilgili operasyonel kararları almaktan sorumlu operasyonel yöneticilerdir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Bir işletmenin hangi amaçları gerçekleştirmek üzere kurulduğu ve işletmenin varlık nedeni misyon kavramı ile ifade edilir. Bu bağlamda ‘müşterilerine seçkin hizmetler vermek’ bir misyon ifadesidir. Vizyon ise bir örgütün mevcut ortam ve rekabetçi konumunun hayli ötesinde, gelecekteki rol ve hedefleriyle ilgili bir resimdir. Diğer şıklar birer vizyon ifadesidir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Çok farklı bir durum söz konusu olmadıkça uzun süreli planlar genellikle stratejik planlar, orta vadeli planlar taktik planlar ve kısa süreli planlar ise operasyonel planlar olarak düşünülmektedir. Vizyon ve misyon stratejik planlar yapılırken belirlenir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yürütme süreci en temelinde üç ögeyi barındırmaktadır. Bunlar, güdüleme, liderlik ve iletişimdir. Yöneticilerin burada görevi, insan faktörünü göz önünde tutarak biçimsel organizasyon yapısının kendisine verdiği yetki ve sorumlukları amaç ve hedeflerine uyumlu bir şekilde kullanarak etkin ve etkili karar almalarıdır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Herzberg’in Çift Etmen Teorisine göre ihtiyaçlar hiyerarşisinin alt basamağında bulunan etmenler (fizyolojik, güvenlik ve bir kısım sosyal ihtiyaçlar) hijyen etmenlerdir ve bu etmenlerin varlığı güdüleme üzerinde herhangi bir etkide bulunmazken yokluğu doyumsuzluk yaratmaktadır. Üst basamaktaki etmenler (üst düzey sosyal, saygınlık ve kendini tamamlama ihtiyaçları) de güdüleyici etmenlerdir. Bu etmenler tam aksine varlığı bireyi güdülerken yokluğu bireyin doyumu üzerinde herhangi bir etki yapmamaktadır. Buna göre insanların motive edilmesi güdüleyici etmenlere bağlıdır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Proje finansmanı türü özelleştirmede kullanılan çeşitli yöntemler bulunmakla birlikte, en yaygın olanı yap-işlet-devret modelidir. Burada, havaalanının bir kısmı ya da tüm işletmeciliği belirli bir süre boyunca proje yatırımını gerçekleştiren ve kaynakları sağlayan işletmelere devredilmektedir. Bu özelleştirme daha çok büyük çaplı kaynak gerektiren yeni bir havaalanı ya da yeni bir terminal binası yapımında yaygındır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yönetim devri özelleştirme türünde, sahipliği devlette kalmak şartıyla günlük faaliyetlerin yürütülmesi sorumluluğu belirli bir süre ile havaalanı işleticisine verilmektedir. Bu özelleştirme türünde ya devlet her yıl belirli bir miktar parayı işleticiye ödemekte ya da işletici geliri üzerinden belirli bir miktar parayı devlete ödemektedir. Doğru cevap B şıkkıdır.