HAVAALANI YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 11

Havaalanı işleticisi, sistemin temel elemanı olan havaalanının pist, apron, terminal, hangar gibi ana hizmet alanlarının ve ticari alanların işletiminden sorumludur. Ancak, havaalanında gerçekleşen faaliyetlerin yapısı gereği, doğrudan havaalanı işleticisinin sorumluluğunda bulunmamakla birlikte havaalanı sınırları içinde gerçekleşen ve havaalanı operasyonel süreçleri içerisinde yer alan gümrük işlemleri, meteorolojik hizmetlerin sunumu  güvenlik ve sağlık hizmetlerinin sağlanması gibi tamamlayıcı hizmetler de havaalanı alt sistemi içerisinde değerlendirilir. Doğru cevap A'dır.

Verilenlerin tümü doğrudur. Doğru cevap B'dir.

Geçmişte havaalanlarının bu hizmet sunumu, tamamen “kamu hizmeti” olarak görülmekte ve havaalanlarının sunmuş oldukları bu hizmet için herhangi bir gelir elde etmeleri beklenmemekte ya da uygun bulunmamaktaydı. Ancak günümüzde havaalanları gitgide kâr amacı gütmeyen devlet kuruluşları olmaktan çıkarak, modern işletmecilik anlayışını benimseyen işletmelere dönüşmektedir. Doğru cevap E'dir.

Buna göre ICAO havaalanlarını sınıflandırmada bir rakam ve bir harften oluşan iki karakterli bir referans kodlama sistemi kullanır. Bu kod, uçak performans özellikleri ve ebatları ile ilgili olan iki unsurdan oluşmaktadır. Birincisi, pist referans uzunluğudur. İkincisi ise uçak kanat açıklığına ve dış ana teker açıklığına dayanır. İlki 1-4 arasında rakamlardan, ikincisi ise A-F arasında harflerden oluşur. Doğru cevap B'dir.

Hava trafik kontrol, PAT sahalarının bakımı ve haberleşme ve uçuş bilgi sistemleri temel havaalanı hizmetleri arasındadır. Vergisiz mağazalar ticari faaliyetler arasındadır. Temsil, yolcu trafik, yük kontrolü ve uçuş operasyon gibi faaliyetler yer hizmeti faaliyetleridir. Doğru cevap A'dır.

Havaalanları için günümüzde birincil merkez, ikincil merkez, bölgesel, düşük-maliyetli ve kargo havaalanı olmak üzere beş farklı iş modelinden bahsedilebilir. Birincil merkez havaalanı pazar konumunu benimseyen havaalanı bir ya da daha fazla havayolu tarafından üs olarak benimsenmiştir. Genellikle çok büyük ekonomik merkezlere ya da turistik noktalara yakın havaalanları birincil merkez niteliği taşımaktadır. Doğru cevap D'dir.

Endirekt (dolaylı) etki: Direkt faaliyetlerin gerçekleştirilebilmesi için gerekli mal ve hizmetleri arz edenlerce yaratılan istihdam, gelir artışı ve vergi getirisi etkisidir. Uyarılmış (nedensel) etki: Direkt ve endirekt istihdam gelirlerinin harcanmasına dayalı olarak yaratılan istihdam, gelir artışı ve vergi getirisi etkileridir. Katalizör etki: Havaalanını ekonomik aktiviteyi çekmesi ve genişletmesi sonucu yaratılan istihdam, gelir artışı ve vergi getirisi etkisidir. Toplam etki: Direkt, endirekt, nedensel ve katalizör etkilerinin toplamı sonucu oluşan sinerjik etki toplam etki olarak değerlendirilir. Soruda verilen etki direkt etkidir. Doğru cevap E'dir.

Yönetsel açıdan çevre ile olan bu
etkileşimi en iyi açıklayan teorilerden birisi de Paydaş Teorisidir. Bu teoriye göre paydaşlar,
bir işletmenin kararlarından etkilenen ve kararlarını etkileyebilen tüm taraflar olarak kabul edilmektedir. Paydaş teorisinin amacı, işletmenin paydaşları ile olan ilişkilerini iyi tutarak amaçlarına rakiplerinden daha kolay ulaşabilmektir.

Havaalanı yönetimi açısından paydaşları şu şekilde sıralayabiliriz:
• Yolcular ve ziyaretçiler,
• Çalışanlar,
• Havayolları ve diğer havacılık işletmeleri,
• Diğer havaalanları,
• Hissedarlar,
• Diğer hizmet sağlayıcılar,
• Çevre sakinleri ve
• Düzenleyici ve denetleyici kurumları

Ulusal ve Uluslararası Düzenleyici Otoriteler: Bunlar havaalanlarının diğer önemli bir paydaş grubudur. Otoriteler kural koyma ve denetleme hakkına sahiptirler ki bu da havaalanlarının uyması gereken bir dizi kuralları gerektirmektedir. Bu kuralların başında emniyet ve güvenlik kuralları gelmektedir. Havaalanları, kural koyucu ve düzenleyici otoriteler tarafından bu konularda sürekli denetlenmektedir. Aynı zamanda özellikle emniyet ve güvenlik konularında konulan kurallara uymak havaalanlarının faaliyetleri gereği lüzumludur. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO-International Civil Aviation Organization) ve Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA The European Aviation Safety Agency) gibi uluslararası kuruluşlar ile Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) ve Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMI) Genel Müdürlüğü gibi ulusal sivil havacılık otoriteleri düzenleyici ve denetleyici paydaş grubudur.

Yönetim süreci, işletme amaçların saptanmasından başlayarak bunların gerçekleştirilmesine yönelik eylem kararlarını içerir. Eylem kararları da planlama, örgütleme, yöneltme
ve kontrol gibi yönetim işlevlerini içermektedir. Buna göre, yönetsel süreçler amaçların
belirlenmesi ile başlar ve bu amaçlara uygun planların yapılmasından, bu planları gerçekleştirecek örgütlenmenin tamamlanması, planlara ve örgütlemeye uygun bir şekilde
yöneltme ve koordinasyon faaliyetleri ile devam eder. Son olarak da denetim faaliyeti ile
yapılan işlerin sonuçlarının planlar ile karşılaştırılarak neyin hangi ölçüde yapıldığı ortaya
çıkarılır.

Hazırlanma düzeyi ve kullanım düzeyi açısından planlar ise stratejik planlar, taktik planlar ve operasyonel planlar olarak sınıflandırılabilir. Çok farklı bir durum söz konusu olmadıkça uzun süreli planlar genellikle stratejik planlar, orta vadeli planlar taktik planlar ve kısa süreli planlar ise operasyonel planlar olarak düşünülebilir.

Yürütme işlevi yöneltme olarak da ifade edilebilmektedir. Yürütme işlevinde temel amaç,
planlanan faaliyetlerin oluşturulan örgüt yapısı ışığında uygulanmasının sağlanmasıdır.

İletişim süreci, bir organizasyonda bilgi taşıma, ilişkilere aracılık etme, kararların bildirilmesi ve geri bildirim sağlama gibi önemli işlevleri
sağlamaktadır.

Denetim süreci, bir işin olması gerektiği şekilde yapılabilmesi için standartların belirlenmesi, sonuçların ölçülmesi, standartlar ile sonuçların karşılaştırılması ve gerekliyse düzeltme önlemlerinden oluşmaktadır.

İmtiyaz devri: Havaalanının bir kısmının ya da tamamının bir ya da bir grup havaalanı
işletmecisine belirli bir süre işletmesi için devredilmesidir.

Bir işletmenin kararlarından etkilenen ve kararları etkileyebilen tüm taraflar o işletmenin paydaşları olarak kabul edilmektedir. Uçak bakım işletmeleri diğer hizmet sağlayıcılar arasındadır. Dolayısı ile hissedarlar, diğer havaalanları, yolcular ve ziyaretçiler gibi işletme paydaşlarındandır. Düzenleyici ve denetleyici kurullar da havaalanı paydaşı olmakla beraber denetleme yetkisi sadece bu kurumlardadır. Havaalanlarını denetleme kurumlarından biri Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı’dır (EASA). Doğru yanıt A’dır.

Havaalanı yöneticileri her zaman çevrelerini kontrol edemeyebilir. Ancak yöneticilerin yönetim çevresinde oluşan değişiklerden haberdar olmaları gerekmektedir. Çünkü bu değişiklikler onların kararlarını ve eylemlerini etkilemektedir. Doğru yanıt C’dir.

Yönetim; organizasyonların amaçlarına ulaşabilmesi için iş gücü, sermaye, bilgi, teknoloji ve ham madde gibi gerekli kaynakların etkili ve verimli bir biçimde bir araya getirilerek planlanması, örgütlenmesi, yönetilmesi ve denetlenmesidir. Yönetim kavramının içinde belli bir amaca hizmet ediyor olmak, gerekli kaynaklara ulaşılması, etkililik ve verimlilik, yönetim işlevleri temel unsurlar olarak yer alırken planlama, örgütlenme, yöneltme ve kontrol yönetim işlevleri içerisindeki eylem kararlarını oluşturmaktadır. Doğru yanıt B’ dir.

Sürekli ve tek kullanımlık planlar operasyonel planlardandır. Sürekli planlar, işletmelerde sürekli uyulması gereken kuralları, politika ve prosedürleri kapsamaktadır. Tek kullanımlık planlar ise bir defaya mahsus hazırlanıp kullanılan program, bütçe ve projelerdir. Taktik planlar, stratejik planlara uyumlu orta vadeli planlardır. Stratejik planlar, geleceğe yönelik uzun vadeli planlar için söylenir. Stratejik planların en önemlisi, en üst basamağında olan havaalanı master plandır. Doğru yanıt E’ dir.