HAVAALANI SİSTEMİ - Deneme Sınavı - 7

B, C, D ve E seçeneklerindeki ifadeler ilgili aşamaya hizmet ederken, A seçeneğindeki ifade, var olan durumun belirlenmesi aşamasına hizmet etmektedir. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Yeni havaalanının inşasında en önemli aşama havaalanı yer seçimidir. Çünkü, var olan tesislere yenileri eklenmek istenirse, bunun sınırları önceden belirlidir ve ek tesislerin var olanların etrafında konuşlanacağı açıktır. Buna karsılık yeni bir havaalanı yapımı geniş bir araştırma gerektirir. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Hava tarafı elemanları ülkemizin ve dünyadaki ülkelerin hemen hemen hepsinin üyesi oldugu Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) tarafından belirlenen standartlar ve öneriler doğrultusunda tasarlanmaktadır.

Kritik uçağın referans saha uzunluğu 1000m, kanat açıklıgı 16 m, ana iniş takımı dış kenarları arası mesafe 7m ise bu havaalanı 2C sınıfıdır. Referans saha uzunlugunun olduğu sütunda 1000 metrenin karşılık geldiği hücre  “800-1200m arası” yazan hücredir. Bu hücrenin karşılık geldiği satırın başındak rakam 2’dir. 2 havaalanı kod numarasıdır. Kanat açıklığı sütununda 16 m’nin dâhil olduğu “15m-24m arası” yazan hücreki harf B harfidir. Ana iniş takımı dış kenarları arası mesafenin bulundugu sütundaki 7 metrenin olduğu hücre  “6m-9m arası” yazan hücredir. Bu hücrenn bulundugu satırdaki harf ise C harfidir. B ve C harflerinden daha üst sınıfta yer alan C harfi bize havaalanı harf kodunu verir.

Gerekli saha uzunluğu, referans sahasının uzunluğuna göre;
• Her 1000 feetlik (300 metrelik) rakım artışında %7’lik
• Standart sıcaklığın üzerindeki her 1oC’lik artışta %1’lik
• Eğimdeki her %1’lik artışta ise %10’luk bir artış gerektirmektedir.

Gerekli saha uzunluğu, referans sahasının uzunluğuna göre;
• Her 1000 feetlik (300 metrelik) rakım artışında %7’lik
• Standart sıcaklığın üzerindeki her 1oC’lik artışta %1’lik
• Eğimdeki her %1’lik artışta ise %10’luk bir artış gerektirmektedir.

Gerekli saha uzunluğu, referans sahasının uzunluğuna göre;
• Her 1000 feetlik (300 metrelik) rakım artışında %7’lik
• Standart sıcaklığın üzerindeki her 1^oC’lik artışta %1’lik
• Eğimdeki her %1’lik artışta ise %10’luk bir artış gerektirmektedir.

Soruda verilmiş olan bilgilerden r, s ve e değerleri belirlenir. Buna  göre; r = 5000/1000 = 5, s = 25, e = 1, U = 3000’ dir. Daha sonra yukarıda verilmiş olan formüllerde bu değerleri ilgili yerlere koyarak sırasıyla R, S ve E değerleri hesaplanır.

Buna göre;

Rakım düzeltme faktörü: R = 0,07x 5 +1= 1,35

Yerel sıcaklık düzeltme faktörü: S = 0,01 x [25 - (15 - 1,981 x 5)] + 1 = 1,199

Pist eğim düzeltme faktörü: E = 0,10 x1 + 1 = 1,1

Hesaplanmış olan R, S ve E değerler ana denklemde yerine konarak referans saha uzunluğu elde edilir:

Referans saha uzunlugu = 3000 ÷ (1,35 x 1,199 x 1,1) = 1684 m

1684 metrelik referans saha uzunluğu, referans kodu tablosunun ilk elemanına (kod numarası) bakıldığında havaalanı referans kodu 3 olarak belirlenir.

Mevcut iniş mesafesi (LDA); inmekte olan bir uçağın pist üzerindeki hareketi için mevcut ve uygun olduğu ilan edilen pist uzunluğudur.

Durma uzantısı (stopway-SWY); uçak kalkış hareketİne başladıktan sonra kalkışını iptal ettiği takdirde pist dışına çıkmadan durabilmesi için hazırlanmış olan, pist sonunda yer alan, dikdörtgen şeklindeki bir alandır.

Pst konumu, yönünü ve sayısının belirlenmesinde dikkat edilmesi gereken birçok faktör olmakla birlikte en önemli olanları genel başlıklarıyla:
• Uçuş operasyon tipi,
• Meteorolojik koşullar,
• Havaalanı ve çevresindeki topoğrafya,
• Havaalanı ve çevresindeki hava trafiği ve
• Çevresel sorunlardır.

İkili rakam-harf bileşiminden oluşan havaalanı referans kodunun ilk bölümü, bir uçağın kalkışını gerçekleştirebilmesi için ihtiyaç duyduğu pistle ilgili bir mesafeyi tanımlamaktadır. Bu mesafe “uçak referans saha uzunluğu” olarak isimlendirilmektedir. İkinci bölüm ise uçağın kanat açıklığını (yani iki kanat ucu arasındaki mesafeyi) ve ana iniş takımlarının dış kenarları arasındaki mesafeyi (açıklığı) tanımlamaktadır. Doğru cevap B'dir.

Gerekli saha uzunluğu, referans sahasının uzunluğuna göre her 1000 feetlik (300 metrelik) rakım artışında %7’lik bir artış gerektirir. Doğru cevap C’dir.

LDA; inmekte olan bir uçağın pist üzerindeki hareketi için mevcut ve uygun olduğu ilan edilen pist uzunluğudur. Doğru cevap E'dir.

Pist konumu, yönü ve sayısını belirlemede hesaba katılan en önemli faktörlerden biri mânia sınırlama yüzeylerine uymanın gerekliliğidir. Yeni bir aletli pist yapılırken, uçakların aletli yaklaşma ve pas geçme prosedürlerini uygularken üzerinden uçmaları gereken hava sahasında uçuşun emniyetli şekilde gerçekleştirilmesine engel olacak insan yapımı (her tür bina, anten, vb.) veya doğal mâniaların (dağ, tepe, vb.) olmamasına dikkat edilmelidir. Bu unsurlar havaalanı ve çevresindeki topoğrafya faktörü altında yer alır. Doğru cevap A’dır.

Taksiyolları, uçakların üzerinde hareket etmesi suretiyle havaalanın farklı bölümlerine ulaşmalarını sağlayan hava tarafı elemanlarıdır. Doğru cevap C'dir.

Paralel taksiyolu, piste paralel olarak uzanan taksiyollarıdır. Hava trafiğinin sayısına göre pist uzunluğundaki tam paralel taksiyolu veya pistten daha kısa olan kısmi paralel taksiyolu olarak, bir veya birden fazla sayıda tasarlanabilirler. Pistle bağlantıları da pistin tek veya her iki ucundan dik açılı pist bağlantı taksiyollarıyla veya ara noktalardan dar açılı hızlı çıkış taksiyolları ile sağlanır. Bu tip taksi yolları daha yoğun trafiğe sahip hava alanlarında uçak rotalarının çakışmasını engelleyerek trafik akış hızının artmasını sağlar. Doğru cevap B'dir.

Havaalanı referans kodunun harf kodu F olan havaalanlarındaki taksiyolu genişlikleri en az 25 metre olmalıdır. Doğru cevap E'dir.

Bir apronun boyutları belirlenirken uçak boyutları ve manevra kabiliyetleri, apronu kullanacak uçak sayısı, uçaklar için yer hizmeti ihtiyaçları ve yaksiyolları ve servis yollarına dikkat edilmelidir. Mania sınırlama yüzeylerinin apron büyüklüklerine etkisi yoktur. Doğru cevap C'dir.

Genelde iniş için kullanılmayan bir pistin hizasındaki bulutun içinden geçerek alçaldıktan sonra yapılan “görerek turlu yaklaşma” için hava sahasının korunması işlevini taşıyan mania sınırlama yüzeyi iç yatay yüzey ve konik yüzeydir. Doğru cevap B'dir.