HAVAALANI SİSTEMİ - Deneme Sınavı - 14

Doğru cevap E'dir.

Yukarıdaki faktörlerin hepsi apron boyutlarını belirlerken dikkate alinır, fakat en temel faktör uçak ölçüleridir. Diğer faktörlerin çoğunun apron boyutlarına olan etkisinin hesaplanmasinda bu değer bir girdi olarak kullanılır. 

Doğru cevap A'dır.

Konik yüzey, iç yatay yuzey, yaklaşma ve geçiş yüzeyleri aletsiz pist, hassas olmayan yaklaşma pisti ve hassas yaklaşma pistlerinin hepsi için zorunludur. 

Doğru cevap D'dir.

Uçuş kapısı (boarding) salonları: Yolcuların uçağa binmek üzere beklemeleri
amacıyla tasarlanmış, yolcuların güvenlik kontrolünden geçirilerek içeri alındığı ve uçağa biniş kapılarının hemen önünde yer alan salonlardır.

Havaalanı hava tarafı ile terminal arasındaki bağlantı, terminal apronu ya da ramp
apronu adı verilen bölümde başlamaktadır. Bu alan uçak park pozisyonlarını ve kapıları
içermektedir. Uçak park pozisyonu, uçakların yolcu ve bagaj indirme ve bindirme faaliyetlerini gerçekleştirmeleri ve hizmet almaları amacıyla her bir uçak için tahsis edilmiş özel sahalardır. Kapılar (gate) ise, yolcuların terminal ve uçak arasındaki geçişlerini sağlayan, numaralanmış giriş çıkış noktalarıdır. Uçağın park pozisyonu terminalden uzaksa, terminal ile uçak arasındaki bağlantı yürüyerek ya da apron araçlarıyla gerçekleştirilirken; uçağın terminale yanaşması durumunda yolcular aprona inmeksizin körükler aracılığıyla geçiş yapabilmektedir.

Havaalanları arasında farklılıklar bulunmakla birlikte, genel olarak bir terminal bina yönetim sistemi aşağıdaki alt sistemlerin bütünleştirilmesinden oluşmaktadır:
• Yangın Uyarı Sistemi,
• Saat Sistemi,
• Yolcu Ulaşım Sistemleri,
• Aydınlatma Sistemleri,
• İklimlendirme Sistemleri,

Genellikle fazla trafiğe hizmet vermeyen terminallerin hepsinde bu sistem tercih
edilir. Ancak İstanbul Atatürk Havalimanı uluslararası terminali gibi son derece büyük
havaalanlarında bile bu sistemin kullanılması mümkündür. Merkezi sistemin temel avantajlarını:
• Yolcular açısından bütünleşik hizmet sunumunun getirdiği kolaylıklar ve nispeten
kısa yürüme mesafeleri,
• Havaalanındaki personel ve ilgili kolaylıkları bir araya topladığı için maliyetlerin
düşük olması,
• Yolcuların uçuşlar arasındaki ve havaalanı dışına doğru olan transferlerinde kargaşaya yer vermemesi,
• Yaya ve araç trafiğini kolaylaştırması olarak sayabiliriz.

Her havaalanı terminalinin kendine has tasarım özellikleri olsa da genel olarak dört
temel terminal konfigürasyonundan ve bunların çeşitli biçimlerde birlikte kullanımından
oluşan karma konfigürasyon biçimlerinden söz edebiliriz. Bunlar;
• Lineer/doğrusal konsept,
• Pier/parmak konsepti,
• Uydu konsepti,
• Açık apron konseptidir

Kargo terminali temelde dört işlevi yerine getirmektedir:
• Dönüştürme,
• Ayrıştırma,
• Depolama,
• Yükleme-boşaltma ve dokümantasyon.

İglo: Palet üzerine yerleştirilmiş malların esnek ağla yarı açık yada metal veya fiberglastan kapalı bir biçimde sabitlenmesi ile elde edilen yükleme gerecidir.

Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (International Civil Aviation Organization-ICAO) tarafından yayınlanan bir doküman (Doc 7910) ile havaalanlarına 4 harften oluşan ve birbirine benzemeyen kodlar verilmiştir. İlk harf, havalimanının dünya üzerinde bulunduğu bölgeyi simgelemektedir. 

Örneğin yeni İstanbul  Havalimanının ICAO kodu “LTFM”dır.
• L → Havaalanının Avrupa Bölgesinde olduğunu ifade etmektedir.

Havaalanı tesis ve donanımlarının teknik standartları ICAO’nun yayınlamış olduğu eklerden 14’ünde yer almaktadır (Annex 14). Havaalanı tesis ve donanımları hava tarafı ve kara tarafı olmak üzere 2 ana bölüme ayrılmaktadır.

AB Mekânsal Planlama Enstitüsü (The Institute of Spatial Planning –IRPUD) 581 uluslararası havaalanını ulaşım sistemindeki rollerini dikkate alarak sınıflandırmıştır. Avrupa Komisyonunun yayınlamış olduğu yönetmelik ile IRPUD, havaalanlarını temel işlevlerine göre 4 gruba ayırmıştır:
• Uluslararası havaalanları,
• Bölgesel havaalanları,
• Yerel havaalanları,
• Diğer havaalanları.

AB içerisinde yapılacak istatistik çalışmaları için yolcu kapasitelerine göre havaalanları 4 kategoriye ayrılmıştır (EC 1358/2003 sayılı yönetmelik gereği):
• Kategori 0: Yıllık 15.000 yolcuya kadar hizmet veren havaalanları,
• Kategori 1: Yıllık 15.000 - 150.000 arası yolcuya hizmet veren havaalanları,
• Kategori 2: Yıllık 150.000 - 1.500.000 arası yolcuya hizmet veren havaalanları,
• Kategori 3: Yıllık 1.500.000’dan fazla yolcuya hizmet veren havaalanları şeklinde
ayrılmıştır.

Dolayısıyla yıllık 1.000.000 yolcuya hizmet veren bir havaalanı bu sınıflamaya göre  kategori 2 havaalanıdır.

FAA, havaalanlarını yıllık yolcu kapasitelerine ve kullanım amaçlarına göre sınıflandırmıştır. Entegre Havaalanı Sistemleri Ulusal Planı (National Plan of Integrated Airport Systems-NPIAS) ile yapılan sınıflandırmada havaalanları 4 gruba ayrılmıştır:
• Ticari hizmet veren havaalanları: Kamuya açık, her takvim yılında en az 2.500 tarifeli yolcunun çıkış yaptığı havaalanlarıdır.
• Birincil olmayan ticari hizmet veren havaalanları: Bu kategoriye giren ticari havaalanları, yıllık en az 2.500 en fazla 10.000 yolcunun çıkış yaptığı havaalanlarıdır.
• Birincil havaalanları: Bu kategoriye giren havaalanları, yıllık 10.000’den fazla yolcunun çıkış yaptığı havaalanlarıdır.
• Kargo hizmeti veren havaalanları: Diğer hava taşımacılık hizmetlerine ek olarak yıllık toplam 100 milyon pound (yaklaşık 220.000 ton) ve üzerinde kargo inişi gerçekleşen havaalanlarıdır.
• Trafiği rahatlatıcı havaalanları: Ticari havaalanlarında yaşanan tıkanıklığı hafifletmek ve genel havacılığın gelişimine katkı sağlamak için kullanılan havaalanlarıdır. Bu havaalanları kamu veya özel sahiplikte olabilir.
• Genel havacılık havaalanları: Genel havacılık havaalanları tarifeli olmayan veya yıllık 2.500 yolcudan az çıkışı olan havaalanlarıdır.

ICAO havaalanı referans kodlarına göre havaalanları 6 kategoriye ayrılmıştır. Her kategori bir referans kodu ile gösterilir. Bu kod, bir sayı ve bir harften oluşur. Havaalanı kod rakamları (1-4) havaalanını kullanması muhtemel en büyük uçağın havaaracı referans saha uzunluğunu gösterir. Buna göre referans saha uzunluğu;

NOTAM’lar aşağıda görüldüğü gibi 2 temel bölümde yayınlanır:
12 Havaalanı Sistemi
• Uluslararası NOTAM serileri
- A Serisi NOTAM
- B Serisi NOTAM
- C Serisi NOTAM
- D Serisi NOTAM
- S Serisi NOTAM (SNOWTAM)
• Ulusal NOTAM serileri
- E Serisi NOTAM
- G Serisi NOTAM
- H Serisi NOTAM
- M Serisi NOTAM (MILITARY)

AIP, ülkelerin havacılık bilgilerinin uluslararası alanda karşılıklı değişimini amaçlayan havacılık yayınlarından biridir. AIP’de uluslararası hava seyrüseferine temel teşkil eden kalıcı nitelikteki havacılık bilgileri yer alır. Ayrıca bir havaalanında yeni pist inşaatı veya yeni terminal binası yapımı gibi uzun süren geçici değişiklikler de AIP’de yayınlanır. AIP, Türk hava sahası ve havaalanlarına ilişkin, hava seyrüseferine temel teşkil eden ve işletme açısından önem arz eden tüm havacılık bilgilerini içermektedir. AIP’ler kâğıda dayalı, CD ve web olmak üzere 3 ayrı ortamda  yayınlanmaktadır

NOTAM’lar Avrupa AIS veri tabanına (EAD) gönderilerek Avrupa hava sahasına ve dünyaya yayınlanır. Türkiye’de NOTAM’lar aşağıda görüldüğü gibi 2 temel bölümde yayınlanır:
• Uluslararası NOTAM serileri
- A Serisi NOTAM
- B Serisi NOTAM
- C Serisi NOTAM
- D Serisi NOTAM
- S Serisi NOTAM (SNOWTAM)
• Ulusal NOTAM serileri
- E Serisi NOTAM
- G Serisi NOTAM
- H Serisi NOTAM
- M Serisi NOTAM (MILITARY)

Yönetmeliğe göre havaalanları için ICAO doküman 9774 AN969’da öngörülen standartlara göre “Havaalanı Kılavuzu” hazırlanır. Bu kılavuzda havaalanına ait aşağıdaki bilgiler yer alır:
• Havaalanı sahası,
• Tesisleri,
• Servisleri,
• Ekipmanları,
• İşletme prosedürleri,
• Organizasyon yönetimi,
• Emniyet yönetim bilgi sistemi.
Bu bilgilere ek olarak havacılık bilgileri ve bunların yayınlanmasına ilişkin prosedürler, uçak bilgileri kayıt sistemi ve havaalanı işletmecisinin yükümlülükleri de bu kılavuzda
bulunmalıdır.