HAVAALANI SİSTEMİ - Deneme Sınavı - 10

Bir pistin genişliğinde;

Uçağın inişte tekerlek koyduğu noktanın merkezden uzak kalması,

Yan rüzgâr koşulları,

Yağmur, kar, buzlanma gibi pist yüzey koşulları,

Pist üzerindeki lastik tortusu,

Uçak yaklaşma hızları,

Pist görüş mesafesi ve

İnsan faktörü gibi birçok faktör belirleyici rol oynamaktadır.

Sıcaklık artışı beraberinde düşük hava yoğunluğunu getirir, bu ise uçağın itiş gü- cünde ve havanın kaldırma kuvvetinde düşüşe neden olur.

Eğer bir pist D veya E sınıfı ve pist genişliği 60 metreden daha az ise; pistin her iki kenarına kaplamalı veya kaplamasız olarak, pist merkez hattından itibaren en az 60 metre sonra sonlanan bir alanın oluşturulması tavsiye edilmektedir.

Ucağın ağırlığı ile pist mesafesi arasında doğru bir orantı vardır. Uçağın ağırlığı arttıkça havalanabilmesi için gereken pist mesafesi de artmaktadır. Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.

Rüzgâr ve sıcaklık durumu, pist uzunluğunu etkileyen meteorolojik şartlar içinde en önemli iki faktördür. Karşı rüzgâr ne kadar şiddetli
eserse bir uçağın kalkış ve inişte ihtiyacı olan pist uzunluğu o kadar azalmaktadır. Tersine, arka rüzgâr şiddeti arttıkça ihtiyaç duyulan iniş ve kalkış mesafesi ise artmaktadır. Hava sıcaklığı arttıkça iniş ve kalkış için daha uzun bir piste ihtiyaç duyulmaktadır. Çünkü sıcaklık artışı beraberinde düşük hava yoğunluğunu getirir, bu ise uçağın itiş gücünde ve havanın kaldırma kuvvetinde düşüşe neden olur. Bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir.

Bir pistin genişliğinde;
• Uçağın inişte tekerlek koyduğu noktanın merkezden uzak kalması,
• Yan rüzgâr koşulları,
• Yağmur, kar, buzlanma gibi pist yüzey koşulları,
• Pist üzerindeki lastik tortusu,
• Uçak yaklaşma hızları,
• Pist görüş mesafesi ve
• İnsan faktörü gibi birçok faktör belirleyici rol oynamaktadır.

Bunlar içerisinde yan rüzgar koşulları ve yağmur, kar, buzlanma gibi pist yüzey koşulları meteoroloji ile ilgilidir.

Apronla pistin birbirine bağlanmasını sağlayan en temel taksiyolu pist bağlantı taksiyoludur.

Pistle bağlantıları da pistin tek veya her iki ucundan dik açılı pist bağlantı taksiyollarıyla veya ara noktalardan dar açılı hızlı çıkış taksiyolları  ile sağlanır. Bu tip taksiyolları daha yoğun trafiğe sahip hava alanlarında uçak rotalarının çakışmasını engelleyerek trafik akış hızının artmasını sağlar. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Uçak sayısı  apron boyutlarını belirleyen en önemli faktördür.

Mânia sınırlama yüzeyleri şunlardır: 

Bunlar arasında Kalkış tırmanma yüzeyi;  bir uçağın emniyetli kalkışı için mümkünse mânialardan arındırılması, mümkün değilse mâniaların işaretlenip ışıklandırılması gereken bölgeyi tanımlamaktadır. Bu yüzeyin boyutları ve eğimleri havaalanı referans koduna bağlı olarak değişmektedir. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Bir uçağın emniyetli bir şekilde piste inebilmesi ve kalkış yapabilmesi için ihtiyaç duyduğu pist uzunluk değerleri: Meteorolojik şartlar, pistin eğim ve yüzey koşulları, havaalanının denizden yüksekliği, topoğrafik şartlar, hizmet verilen uçağın performans özellikleri ve ağırlığına göre değişim göstermektedir. Pist üzerindeki lastik tortusu ise pistin genişliğini etkiler. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Bir pistin genişliğinde;
• Uçağın inişte tekerlek koyduğu noktanın merkezden uzak kalması,
• Yan rüzgâr koşulları,
• Yağmur, kar, buzlanma gibi pist yüzey koşulları,
• Pist üzerindeki lastik tortusu,
• Uçak yaklaşma hızları,
• Pist görüş mesafesi ve
• İnsan faktörü gibi birçok faktör belirleyici rol oynamaktadır.

Bu özellikler bağlamında doğru cevap C seçeneğidir. Diğer seçeneklerdeki ifadeler ise pistin uzunluk değerlerini ifade eder.

Serbest Piyasa Ekonomisi Yaklaşımının Hâkim Olduğu Havacılık Sistemi

Bu tür bir havacılık sisteminde havayolu işletmeleri pazara koşulsuz girebilmekte, devletin kontrolü ve işletmecilikteki etkinliği en aza inmektedir. Hem özel, hem de kamu sektöründen finansman imkânı sağlanabilmesi, rekabet ortamının yaratılması, yolcuya en düşük maliyetle en iyi hizmetin verilmesi, pazarın yolcu memnuniyeti doğrultusunda geliştirilmesi sistemin en önemli artıları olarak ortaya çıkmaktadır. Havacılık sektöründe tamamen serbest piyasa ekonomisi yaklaşımının benimsendiği bir örnek olmamakla birlikte, günümüzde bu yaklaşıma yakın örneklerde aşağıdaki problemlerin ortaya çıktığı görülmüştür:

• Havayolu işletmeleri uzun süre aynı hatta uçmamakta, bu da sistemde doğal olarak belirsizlik ortamı oluşturmaktadır.

• Havayolu işletmelerinin çok kısa sürelerde kurulması ve kapanması, sistemde kısa vadede büyük değişimlerin yaşanmasına neden olmaktadır.

• Aşırı rekabetin söz konusu olduğu küçük işletmelerden çok, büyük havayolu işletmelerinin gelişimi yönünde bir eğilim görülmekte, küçük şirketler kendilerini acımasız bir rekabet ortamının içinde bulmaktadırlar.

• Çoğu havaalanı, havayolu işletmelerinin isteklerine boyun eğmek zorunda kalmakta, bölgenin havacılık ihtiyaçları doğrultusunda hizmet verememektedirler.

Yukarıda belirtilen sebeplerden dolayı serbest piyasa ekonomisi yaklaşımının egemen olduğu havacılık sistemlerinde, geleceğe dönük orta ve uzun vadeli planlama yapmak oldukça zordur. Sistemde ortaya çıkan hızlı değişimler, hazırlanan planın sık sık güncellenmesini gerektirir.

Planlamanın Aşamaları Planlama bir süreç olarak değerlendirildiğinde planlamanın birbirini izleyen bir dizi aşamadan oluştuğu görülür. Bu aşamaları aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür:

• Amaç ve hedefler belirlenir,

• Belirlenen amaçlara ulaşmayı sağlayacak alternatif çözümler ortaya konur,

• Alternatifler arasından belirlenmiş bulunan hedeflere ulaştıracak uygun seçenek veya seçenekler saptanır,

• Gerçekleştirilecek adımları ve zaman içerisindeki sırasını gösteren yol haritası çıkartılır.

Planlama Kavramı: İçinde bulunulan durum ve gelecekteki muhtemel gelişmeler dikkate alınarak, belirli bir amaca ulaşmak için yerine getirilmesi gereken faaliyetlerin belirlendiği süreçtir. Doğru cevap D'dir.

Planlama faaliyetinin neden yapıldığını genel olarak dört başlıkta açıklamak mümkündür: 1- Planlama, işletmelere ve çalışanlarına hedeflerine ulaşmak için takip edecekleri bir yön sağlar, 2- Hızlı değişen koşulların işletme üzerinde etkisini en aza indirger, 3- İşletmede kaynak israfını ve fazlalığını engeller, 4- Hedeflerle gerçekleşen sonuçlar karşılaştırılarak eksiklikler ya da doğru yönler kolayca tespit edilebilir. 

Doğru cevap C'dir.

Planlama bir süreç olarak değerlendirildiğinde planlamanın birbirini izleyen bir dizi aşamadan oluştuğu görülür. Bu aşamaları aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür: • Amaç ve hedefler belirlenir, • Belirlenen amaçlara ulaşmayı sağlayacak alternatif çözümler ortaya konur, • Alternatifler arasından belirlenmiş bulunan hedeflere ulaştıracak uygun seçenek veya seçenekler saptanır, • Gerçekleştirilecek adımları ve zaman içerisindeki sırasını gösteren yol haritası çıkartılır.

Doğru cevap E'dir.

Süreleri açısından planları gruplandıracak olursak; 5 yıldan daha uzun yapılan planlar uzun süreli, 1-5 yıl arasında süreyle yapılanlar orta süreli, 1 yıldan daha az süreli olanlar ise kısa süreli planlardır. Doğru cevap A'dır.

Havaalanı Sistem Planı: Bölge veya ülke çapında şimdiki ve gelecekteki ihtiyaçları karşılamak üzere, gerekli havaalanı tesislerinin birbirleri ile etkileşimli olarak tanımlandığı uzun vadeli stratejik planlardır. Doğru cevap B'dir.

Sektör paydaşları: Havayolu ve havaalanı işletmeleri, yolcular, hava trafik hizmet sağlayıcıları, yer hizmetleri işletmeleri, uçak üreticileri gibi hava taşımacılığı sektöründe faaliyet gösteren kuruluşlardır. Doğru cevap C'dir.