HAVA TRAFİK KONTROL HİZMETLERİ

Aletli Uçuş Kuralları: IFR (Instrument Flight Rules)

Şekil 4.5'e göre doğru cevap A'dır.

Emniyet, pist konumu veya hava trafik şartları farklı yönde bir seçimi gerektirmedikçe normal olarak bir uçak rüzgâr içine doğru (önden rüzgâr alarak) iniş ve kalkış yapar. Doğru cevap B'dir.

Bu talep ilk aşamada gerçekleştiği için doğru cevap A'dır.

Rüzgâr çorabındaki her bir şerit (bant) yaklaşık 5 knots rüzgâra karşılık gelir. Bu
soruda 2 şerit görüldüğünü söylüyor. O zaman 10 Knot rüzgardır.

Türk Hava Sahası sadece iki FIR’dan oluşmaktadır. Bu FIR’lar, Göynük (Toker)’den geçen ve Eskişehir Meydanı batıda, Afyon ve Antalya Meydanları doğuda kalacak şekilde, kuzeyde sınır dışından başlayıp güneyde sınır dışına kadar uzanan izafi bir hatla birbirinden ayrılmıştır. Bu hattın batısı İstanbul FIR, doğusu ise Ankara FIR olarak adlandırılır. (

Sofya, Atina, Lefkoşa, Şam, Bağdat, Tahran, Erivan, Tiflis, Rostov ve Simferepol olmak üzere toplamda 10 adet komşu FIR vardır.

Derece; lisansa işlenen ve lisansa ait özel koşulları, ayrıcalıkları ve kısıtlamaları belirten yetkilendirmeyi ifade eder. Altı tip derece vardır. Bunlar:
1. Görerek Meydan Kontrol Derecesi,
2. Aletli Meydan Kontrol Derecesi,
3. Radarsız Yaklaşma Kontrol Derecesi,
4. Radarlı Yaklaşma Kontrol Derecesi,
5. Radarsız Saha Kontrol Derecesi ve
6. Radarlı Saha Kontrol Derecesi’dir.

Derecelerin geçerlilik süresi ise en fazla 1 yıl olup gerektiğinde en fazla 120 gün uzatılabilir.

Sağlık raporları 2 yıl süreyle geçerlidir. Fakat 50 yaşını dolduran hava trafik kontrolörleri sağlık raporlarını her yıl yenilemek zorundadır.

ABD’nin önderliğinde Şikago’da bir araya gelen çeşitli dünya devletleri 7 Aralık 1944 tarihinde “Uluslararası Sivil Havacılık Anlaşması (Şikago Anlaşması-Chicago Convention)”nı imzaladılar. Şikago Anlaşması hava trafik sistemlerinin örgütlenmesi açısından da önemli bir dönüm noktası olmuştur.

1950 yılında ilk sivil amaçlı radar tesisi kuruldu. Böylece, daha önceleri herhangi bir yardımcı cihaz olmadan çeşitli yöntemler kullanılarak elle yapılan hava trafik kontrolünde ilk defa karar destek sistemi kullanılmaya başlandı.

Hava sahası kapasitesini arttırmaya yönelik olarak 2002 yılında “Azaltılmış Dikey Ayırma Miniması (RVSM: Reduced Vertical Seperation Minima)” uygulamasına geçilmiştir.

ICAO bu alanda en önemli yayını olan ve 1946 yılında “Air Traffic Control” adıyla 1. baskısını, 1950 yılında da “Rules of the Air and Air Traffic Control” adıyla 4. baskısını yaptığı Doc.4444’ün adını uzun yıllar sonra 2001 yılındaki 14. baskıda “Air Traffic Management” olarak değiştirmiştir.

Hava trafik kontrol hizmetinin sunulmasında etkili olan diğer temel faktör ise hava sahası sınıfıdır. Farklı sınıftaki hava sahalarında farklı şekillerde hava trafik kontrol hizmeti verilir. Hava trafik kontrol hizmeti;

1. A,B,C,D ve E sınıfı hava sahası içindeki bütün IFR uçuşlara, 2. B,C ve D sınıfı hava sahası içindeki bütün VFR uçuşlara,
3. Bütün özel VFR uçuşlara,
4. Kontrollü meydanlardaki bütün meydan trafiğine sağlanır.

Meydan trafik paterni şu bölümlerden oluşur:

• Rüzgâr üstü bacağı (up wind leg)

• Rüzgâr yan bacağı (cross wind leg)

• Rüzgâr altı bacağı (down wind leg)

• Esas bacak (süzülüş bacağı) (base leg)

• Son yaklaşma (final approach)

Hava meydanlarında rüzgârın yönü ve şiddetini ölçmek için anemometre (rüzgâr ölçer) cihazı kullanılır

Rüzgâr altı bacağı, iniş yönüne ters yönde ve iniş pistine paralel uçuş yoludur.

Hava trafik kontrolörlerinin İngilizce lisan yeterlilikleri de düzenli olarak değerlendirilir. Kontrolörlerin, ICAO lisan yeterlilik tablosuna göre seviye 4 (operasyonel seviye) veya üzerinde İngilizce bilgisine sahip olması gerekir. ICAO lisan yeterlilik tablosuna göre 4. seviyede (level 4) olanlar her üç yılda bir, 5. seviyede olanlar her altı yılda bir değerlendirmeye tabi tutulur. 6. seviyede lisan yeterliliğine sahip olanlar bu değerlendirmeden muaftır.

“Gör ve görün” prensibi pilotların uçtukları bölgelerdeki bulutlardan uzaklaşarak ve en az 3 mil (5,5 km.) görüş olduğu zaman uçabilmeleri durumu ile açıklanır. Doğru cevap E'dir.