HAVA TRAFİK KONTROL HİZMETLERİ

Manevra sahası,bir meydanın apronlar hariç uçakların kalkış, iniş
ve taksi hareketleri için kullanılan kısmıdır.

Uçuş kontrol hizmeti,uçuşların emniyetli ve verimli bir şekilde
yapılabilmesi için yararlı tavsiye ve bilgileri vermek amacıyla sağlanan bir hizmettir.

SIGMET (Significant Meteorological Information), FIR içerisinde meydana gelen veya meydana gelmesi beklenen ve uçuş emniyetini etkileyebilecek önemli meteorolojik olayların raporlanmasıdır.

ATIS yayınları 24 saat boyunca ya da belirli zaman dilimlerinde yapılır, bu ifade ATIS yayınlarından birisi değildir.

Uçuş bilgi hizmeti yayınları başlıca üç tiptedir. Bunlar:
1. Yüksek Frekans (HF: High Frequency)
2. Çok Yüksek Frekans (VHF: Very Hight Frequency)
3. Otomatik, Terminal Bilgi Hizmeti (ATIS: Automatic Terminal Information Service.

AIRMET (Airmen’s Meteorological Information),FIR içerisinde meydana gelenveya meydana gelmesi beklenen ve alçak seviyedeki uçuşların emniyetini etkileyebilecek önemli meteorolojik olayların raporlanmasıdır.

Serbest Balonlar, genellikle meteorolojik ölçümler için kullanılır.Meteorolojik olarak çeşitli yüksekliklerdeki nem, sıcaklık, basınç, rüzgâr hızı gibi atmosferik özellikleri ölçmek için balonlara çeşitli meteoroloji aletleri yerleştirilir. Bilgiler radyo vericisiyle yere gönderilir veya grafik olarak kaydedilir. Aletlerin
yere çarpıp parçalanmasını önlemek için de paraşüt kullanılır.

İşba sıcaklığı (çiy noktası), havanın içerdiği nem miktarını belirtmek için kullanılır. Örneğin; hava sıcaklığının 15 °C, işba sıcaklığının ise 13 °C olması
durumunda, havanın doyma noktasına yani nem miktarının %100’e çok yakın olduğu söylenebilir. Hava sıcaklığının 2 °C düşmesi hâlinde, havadaki nem
yoğunlaşarak yağış ya da sis gibi uçuşa etki eden hava hadiselerinin oluşmasına sebep olur.

Hava trafik hizmeti; uçuş bilgi hizmeti, ikaz (uyarı) hizmeti, hava trafik tavsiye hizmeti, hava trafik kontrol hizmeti (saha kontrol hizmeti, yaklaşma kontrol hizmeti veya meydan kontrol hizmeti) anlamlarında kullanılan genel bir terimdir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Uçaklar arasındaki çarpışmaları önlemek, manevra sahasındaki uçakların birbirleriyle ve o sahadaki mânialarla (araç, insan vb.) çarpışmalarını önlemek, düzenli bir trafik akışını sürdürmek ve hızlandırmak  amaçları hava trafik kontrol hizmeti bölümüyle ilgilidir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Uçuş bilgi hizmeti (FIS: Flight Information Service), uçuşların emniyetli ve verimli bir şekilde yapılabilmesi için yararlı tavsiye ve bilgileri vermek amacıyla sağlanan bir hizmettir. Doğru cevap B seçeneğidir.

SIGMET (Significant Meteorological Information), FIR içerisinde meydana gelen veya meydana gelmesi beklenen ve uçuş emniyetini etkileyebilecek önemli meteorolojik olayların raporlanmasıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Otomatik, terminal bilgi sistemi (ATIS), kalkan ve inen uçaklar için mevcut rutin bilgilerin otomatik olarak sağlanmasıdır. ATIS yayınları 24 saat boyunca ya da belirli zaman dilimlerinde yapılır. ATIS hava-yer haberleşmesini azaltarak frekans sıkışıklığını önler, hava trafik kontrolörlerinin iş yükünü azaltır, pilotların iniş ve kalkış ile ilgili bilgileri uygun zamanda elde etmelerini sağlar. Doğru cevap D seçeneğidir.

Doğru cevap B'dir. 

Manevra sahası, bir meydanın apronlar hariç uçakların kalkış, iniş ve taksi hareketleri için kullanılan kısmıdır.

SIGMET (Significant Meteorological Information), FIR içerisinde meydana gelen veya meydana gelmesi beklenen ve uçuş emniyetini etkileyebilecek önemli meteorolojik olayların raporlanmasıdır.

AIRMET (Airmen’s Meteorological Information), FIR içerisinde meydana gelen veya meydana gelmesi beklenen ve alçak seviyedeki uçuşların emniyetini etkileyebilecek önemli meteorolojik olayların raporlanmasıdır.

UTC (Coordinated Universal Time-Koordine Edilmiş Evrensel Zaman), havacılıkta zamanda uyum sağlamak amacıyla kullanılan uluslararası saattir. UTC zaman sistemi Zulu zaman ya da GMT (Greenwich Mean Time) olarak da bilinir. Örneğin; Türkiye’de yaz saati uygulamasında geçerli olan zaman UTC’ye göre üç saat ileri, kış döneminde geçerli olan zaman ise UTC’ye göre iki saat ileridir. Yani UTC olarak saat 10:00 iken; Türkiye’de yazın saat 13:00, kışın ise 12:00’dir.

Altimetre (altitude meter = altimeter), en basit anlamıyla, hava aracının irtifasını ölçmeye yarayan alettir.

Doğru cevap E'dir.Uçuş bilgi hizmeti aşağıda sayılan bilgileri kapsar:

1. SIGMET ve AIRMET bilgileri,

2. Patlamadan önceki volkanik aktiviteler, volkanik patlamalar ve volkanik kül bulutları ile ilgili bilgiler,

3. Atmosfere bırakılmış olan radyoaktif maddeler ve zehirli kimyasallarla ilgili bilgiler,

4. Seyrüsefer yardımcılarının çalışma durumlarındaki değişikliklerle ilgili bilgiler, 5. Kar, buz veya fazla miktarda suyun etkilediği meydan manevra sahalarının durumları ile ilgili bilgiler dâhil olmak üzere meydan ve meydandaki kolaylıkların durumlarındaki değişiklikler ile ilgili bilgiler,

6. İçinde insan olmayan serbest balonlarla ilgili bilgiler,

7. Emniyeti etkileyebilecek diğer bilgiler,

8. Kalkış meydanı, varış meydanı ve yedek meydanlarda mevcut (o andaki) ve ilerisi için tahmin edilen hava durumları ile ilgili bilgiler,

9. C,D,E,F ve G sınıfı hava sahalarında uçan uçakların çarpışma tehlikelerine ait bilgiler,

10. Deniz üzerindeki uçuşlarda, pilot tarafından talep edildiğinde ve mümkün olduğunda, bu sahada bulunan teknelerin (gemilerin) çağrı adları, pozisyonları, hakiki rotaları, hızları ile ilgili bilgiler,

11. VFR uçuşlarda, uçuş yolu boyunca VFR uçuşu imkânsız hale getirebilecek trafik ve hava durumuyla ilgili bilgiler.

Doğru cevap C'dir. ATIS, kalkan ve inen uçaklar için mevcut rutin bilgilerin otomatik olarak sağlanmasıdır. ATIS yayınları 24 saat boyunca ya da belirli zaman dilimlerinde yapılır. ATIS hava-yer haberleşmesini azaltarak frekans sıkışıklığını önler, hava trafik kontrolörlerinin iş yükünü azaltır, pilotların iniş ve kalkış ile ilgili bilgileri uygun zamanda elde etmelerini sağlarİki tip ATIS yayını vardır:

1. Sesli ATIS (Voice-ATIS), (V-ATIS)

2. Veri hatlı ATIS (Data link-ATIS) (Digital ATIS) (D-ATIS)

Sesli ATIS’te sürekli ve tekrarlanan şekilde ses yayını yapılır. Veri hatlı ATIS’te ise bilgiler veri hattı üzerinden gönderilir.

Doğru cevap A'dır.Her iki ATIS yayını da aşağıdaki koşullara uygun olarak yapılmalıdır:

1. Yayımlanan bilgiler tek bir meydanla ilgili olmalıdır.

2. Değişen bilgiler hemen yenilenmelidir.

3. ATIS mesajlarının hazırlanması ve yayınlanması, hava trafik hizmetlerinin sorumluluğundadır.

4. Her bir ATIS mesajı ICAO havacılık alfabesindeki bir harfle temsil edilmelidir. ATIS mesajlarına verilen harfler alfabetik sıraya uygun olmalıdır. Her günün başlangıcında (saat 00:00 UTC) A (alfa) harfinden başlayarak değişen her ATIS yayınına alfabetik sıraya göre bir harf verilir.

5. Uçaklar meydan kontrol hizmeti veya yaklaşma kontrol hizmeti sağlayan ünitelerle ilk haberleşme bağlantısı kurduklarında, ATIS yayınını aldıklarını bu ünitelere bildirmelidirler.

6. İniş için gelen uçaklar, iniş yapacakları meydana ait son altimetre değerini (basınç değerini) ATIS yayınından almış olsalar bile, ilgili hava trafik ünitesi tarafından da son altimetre değeri gelen uçaklara bildirilmelidir. Altimetre değeri ilgili hava trafik hizmetleri otoritesi tarafından belirlenen başka zamanlarda da uçaklara bildirilebilir.

7. Meteorolojik bilgiler, rutin veya özel olarak yayınlanan yerel meteorolojik raporlardan elde edilmelidir.

Doğru cevap C'dir.Hem iniş hem de kalkış bilgilerini içeren ATIS yayınlarındaki bilgiler aşağıdaki sıraya göre verilir:

1. Meydan adı

2. İniş ve/veya kalkış göstergesi

3. Yayın şekli (eğer D-ATIS varsa)

4. Yayın tanımlayıcısı

5. Gözlem yapılan saat

6. Yaklaşma tipi

7. Kullanılan pist(ler) ve varsa tehlike oluşturabilecek durum

8. Pist yüzeyindeki koşullar, eğer gerekiyorsa frenleme durumu

9. Bekleme (holding) gecikmeleri ya da kalkış gecikmeleri

10. Eğer uygulanıyorsa geçiş (intikal) seviyesi

11. Diğer temel işletim (operasyonel) bilgileri

12. Rüzgâr yönü ve hızı

13. Görüş ve mümkünse RVR (Runway Visual Range-Pist Görüş Mesafesi)

14. Geçerli hava durumu

15. 1500 m. (5000 feet) veya en yüksek minimum sektör irtifası altındaki bulutlar (hangisi daha yüksekse), cumulonimbus bulutları ve mümkünse dikey görüş

16. Hava sıcaklığı

17. İşba sıcaklığı (çiy noktası)

18. Altimetre değeri

19. Yaklaşma ve tırmanma sahalarındaki wind shear (rüzgâr kırılması) gibi son meteorolojik olaylarla ilgili bilgiler

20. Mümkünse, meteorolojik şartlarda beklenen değişiklikler

21. Özel ATIS talimatları

Doğru cevap D'dir.Her meydan için bir geçiş (intikal) seviyesi (TL: Transition Level) vardır. Geçiş seviyesi; ilgili meydan(lar) için tespit edilen geçiş irtifası (TA: Transition Altitude) üzerindeki kullanılabilir en düşük ilk uçuş seviyesidir. Örneğin İstanbul-Atatürk Meydanı için geçiş irtifası 10000 feet, Antalya Meydanı için geçiş irtifası 15000 feet olarak tespit edilmiştir. Geçiş seviyesi ise yaklaşma kontrol ofisi veya meydan kontrol kulesi tarafından, o anki altimetre basınç değerine göre hesaplama yapılarak ve ilgili meydan için belirli bir zaman diliminde geçerli olmak üzere belirlenir.

Doğru cevap E'dir.İkaz hizmeti;

1. Hava trafik kontrol hizmeti sağlanan tüm uçaklara,

2. Uygulanabildiği kadar, uçuş planı doldurmuş olan veya hava trafik hizmet ünitelerince bilinen diğer tüm uçaklara,

3. Kanunsuz girişime uğramış olduğu bilinen veya kanunsuz girişime uğramış olduğuna inanılan her uçağa sağlanır.