HAVA TRAFİK KONTROL HİZMETLERİ

Ulaştırma, insanların ve eşyaların bir yerden başka bir yere fiziksel olarak hareket etmesidir.

Ulaştırma, insanların ve eşyaların bir yerden başka bir yere fiziksel olarak hareket etmesidir. Bu hareket mümkün olan en kısa sürede ve en az maliyetle gerçekleşmelidir. Süredeki kısalma hızlı ulaşımı, maliyetlerdeki azalma da ulaştırma ücretindeki ucuzluğu ifade eder. Bu iki unsur, yani süre ve maliyet ulaştırma işletmeciliğinin başlıca ölçütleri olmuştur.

Ulaştırma çeşitli vasıtalarla (araçlarla) gerçekleştirilebilir.  Buna göre başlıca ulaştırma tipleri şunlardır:

Yaşanan büyük gelişmelerle birlikte havayolu ulaştırması günümüzde bir hizmet üretim sistemi hâline gelmiştir. Bu sistemde en temel anlamda üretilen hizmet; yolcu ve/veya yükün bir yerden başka bir yere bir hava aracı ile taşınmasıdır.

Havayolu ulaştırma sistemini oluşturan bazı alt sistemler vardır. Bu alt sistemler havayolu ulaştırma sisteminde gerçekleştirilen faaliyetler esas alınarak belirlenebilir. Buna göre havayolu ulaştırma sistemini oluşturan alt sistemler şunlardır:

Hava aracı üretim sistemi, uçuş faaliyetlerinin yapılabilmesi için gerekli olan hava araçlarının ve bunların yedek parçalarının üretiminin gerçekleştirildiği sistemdir.

Hava trafik sistemi, havayolu ulaştırma sistemini oluşturan en önemli alt sistemlerden biridir. Sistemler, bir sistem hiyerarşisi şeklindedirler. Bu nedenle, hava trafik başlı başına bir sistem oluştururken, havayolu ulaştırma sistemi içinde bir alt sistem olarak karşımıza çıkar.

Hava trafik sistemi; uçuş faaliyetlerinin emniyetli, verimli ve ekonomik bir şekilde yürütülebilmesi için, hava araçlarının yerdeki ve havadaki sevk ve idarelerinin gerçekleştirildiği bir sistemdir.

Hava trafik sistemi, hava trafik hizmetlerinin sağlanabilmesi için hava sahası, hava alanı, hava seyrüseferi teknik donanımı, hava araçları ve insan gücü unsurlarını bir araya getiren bir hizmet üretim sistemidir.

Hava trafik sistemi, belirli girdileri alan ve bu girdileri belirli bir süreçte işleyip çevresine belirli çıktılar sunan bir hizmet üretim sistemidir. Bu nedenle tüm sistemlerde olduğu gibi hava trafik sisteminde de bir girdi-süreç-çıktı akışı, geri bildirim ve çevre söz konusudur. Girdi-süreç-çıktı akışı açısından hava trafik sisteminin girdileri:

Hava alanı; kısmen veya tamamen uçakların iniş-kalkış ve yerdeki hareketleri için kullanılmak amacıyla karada veya suda oluşturulmuş, binalar, tesisler ve araç-gereçlere sahip olan belirli bir sahadır. Belirli noktalar arasında taşımacılık yapılabilmesi için, hava araçlarının teknik yapıları gereği, kalkış ve varış noktalarında pist, apron, taksi yolu gibi özel alanlara ihtiyaç duyulur. Bu özel alanlar ise hava alanını oluşturur.

Hava sahasında gerek hava yollarını oluşturmak gerekse uçakların işletilmesine olanak sağlamak amacıyla radyo seyrüsefer yardımcıları adı verilen cihazlar kullanılır. Hava yollarının büyük bir kısmı bu radyo seyrüsefer yardımcıları ile oluşturulur. Bu cihazların çok kapsamlı bir çalışma ve kullanım prensipleri vardır. Günümüzde, sivil havacılıkta kullanılan radyo seyrüsefer cihazlarından en yaygın olanları VOR, DME, NDB ve ILS’tir.

Hava trafik sisteminin süreç aşamasında, hava trafiğinin akışını sağlamak amacıyla hava trafik işlemleri yürütülür. Bu işlemlerin bütünü “hava trafik hizmetleri”ni oluşturur.