HAVA TRAFİK KONTROL HİZMETLERİ

II. Dünya Savaşı yıllarında askeri uçaklar için jet motorları geliştirilmiştir. Savaş sonrasında bu motorlar sivil uçaklarda da kullanılmaya başlamıştır. Jet motorlarının kullanımıyla birlikte havacılık bugünkü boyutlarına ulaşabilmiştir.
Doğru yanıt B'dir.

Havayolu ulaştırma sistemini oluşturan bazı alt sistemler vardır. Bu alt sistemler havayolu ulaştırma sisteminde gerçekleştirilen faaliyetler esas alınarak belirlenebilir. Buna göre havayolu ulaştırma sistemini oluşturan alt sistemler şunlardır:
1. Hava taşımacılığı sistemi
2. Havacılık eğitim sistemi
3. Hava aracı üretim sistemi
4. Hava aracı bakım-onarım sistemi
5. Hava alanı sistemi
6. Yer hizmetleri sistemi
7. İkram hizmetleri sistemi
8. Havacılık haberleşme sistemi
9. Havacılık meteoroloji sistemi
10. Havacılık düzenleme ve denetleme sistemi
11. Hava trafik sistemi

 Doğru yanıt D'dir.

Hava trafik sistemi; uçuş faaliyetlerinin emniyetli, verimli ve ekonomik bir şekilde yürütülebilmesi için, hava araçlarının yerdeki ve havadaki sevk ve idarelerinin gerçekleştirildiği sistemdir. Doğru yanıt B'dir.

Hava trafik sisteminin girdileri:
1. Hava sahası,
2. Hava alanı,
3. Teknik donanım,
4. Hava araçları ve
5. İnsan gücüdür.

Doğru yanıt C'dir.

Hava trafik sistemlerinin ürünü olan hava trafik hizmetleri bir nesne olmayıp başarım ya da hareketler olduğu için elle tutulamaz, dokunulamaz. Bu nedenle hava trafik hizmetleri stoklanamaz. Üretimi ve tüketimi eş zamanlıdır. Dolayısıyla, bir hava trafik sisteminde talepteki dalgalanmaların yönetilmesi oldukça zordur. Örneğin, özellikle turizm bölgeleri için yaz aylarında hava trafik talebi önemli bir artış gösterirken kışın bu talep azalır. Ancak bir hava trafik sisteminin kapasitesi yani hizmet verebileceği trafik sayısı yıl boyunca
aynıdır. Hava trafik hizmetleri türdeş değildir. Hava trafik hizmetleri genellikle hava trafik sistemindeki insanlar tarafından üretilen performanslar olduğu için aynı hizmetin iki ayrı sunumu aynı değildir. Hizmeti sunan hava trafik kontrolörüne göre kalite değişebilir. Hatta aynı kontrolörün sunduğu hizmetin kalitesi günden güne, saatten saate farklılık gösterebilir. Ayrıca, aynı hizmetten yararlanan farklı kullanıcılara göre kalite algısı değişebilir. Aynı hava sahasında, aynı yolları kullanarak, aynı kontrolörden ve aynı zaman diliminde
hava trafik hizmeti alan iki pilotun hizmetle ilgili düşünceleri farklı olabilir. Doğru yanıt A'dır.

Radar donanımında meydana gelen bir arıza nedeniyle hava trafik akışının farklı bir şekilde sağlanması söz konusu olabilir. Böyle bir durumda hava trafik kontrolörü uçakları radar ekranından izlemeden sadece telsiz haberleşmesiyle trafik akışını devam ettirir. Doğru yanıt D'dir.

I. Dünya Savaşı yıllarında Almanlar zeplini özellikle askerî amaçlar için kullanmışlar, 1920-1930’lu yıllarda diğer bazı ülkeler de hem askeri hem de sivil amaçlı hava gemilerinin geliştirilmesi çalışmalarına aktif olarak katılmışlardır. Doğru cevap A'dır.

1920-1930’lu yıllarda, özellikle ABD’de havadan daha ağır uçaklar yapılabilmiştir. Bu yıllarda uçakla posta taşımacılığı önem kazanmıştır. Tüm bu gelişmelere karşın 1930’lu yıllara kadar uçakla yolcu taşıma fikri hala genel kabul görememiştir. Pek çok yasal değişiklikten ve sağlanan finansal teşvikten sonra ticari yolcu taşımacılığı gelişme gösterebilmiştir. ABD’de ilk kez 1936’da yolcu taşımacılığından elde edilen gelir, posta taşımacılığından sağlanan geliri aşmıştır. Doğru cevap E'dir.

Havayolu ulaştırma sistemini oluşturan bazı alt sistemler vardır. Bu alt sistemler havayolu ulaştırma sisteminde gerçekleştirilen faaliyetler esas alınarak belirlenebilir. Buna göre havayolu ulaştırma sistemini oluşturan alt sistemler şunlardır:
1. Hava taşımacılığı sistemi
2. Havacılık eğitim sistemi
3. Hava aracı üretim sistemi
4. Hava aracı bakım-onarım sistemi
5. Hava alanı sistemi
6. Yer hizmetleri sistemi
7. İkram hizmetleri sistemi
8. Havacılık haberleşme sistemi
9. Havacılık meteoroloji sistemi
10. Havacılık düzenleme ve denetleme sistemi
11. Hava trafik sistemi

Hava aracı üretim sistemi, uçuş faaliyetlerinin yapılabilmesi için gerekli olan hava araçlarının ve bunların yedek parçalarının üretiminin gerçekleştirildiği sistemdir. Doğru cevap B'dir.

Hava trafik sistemi; uçuş faaliyetlerinin emniyetli, verimli ve ekonomik bir şekilde yürütülebilmesi
için, hava araçlarının yerdeki ve havadaki sevk ve idarelerinin gerçekleştirildiği bir sistemdir.

Şekilde görüldüğü gibi hava trafik sisteminin girdileri:
1. Hava sahası,
2. Hava alanı,
3. Teknik donanım,
4. Hava araçları ve
5. İnsan gücüdür.
Süreç aşamasında bu girdiler bir araya getirilerek gerekli hava trafik işlemleri yürütülür.

Mesafe Ölçüm Cihazı (DME: Distance Measuring Equipment), pilota yer istasyonu ile uçak arasındaki mesafeyi veren bir sistemdir. Genellikle VOR ile birlikte konumlandırılır ve kullanılır. Böylece pilot aynı anda hem yön hem de mesafe bilgisini elde edebilir.

Kategori A: Gösterge hava hızı (IAS: Indicated Air Speed) 169 km/s (91 knot)’dan az olan uçakları ifade eder.

1930’lu yıllarda kullanılan uçaklar saatte 100 mil (185.2 km.) hız yapabiliyorlardı. 1936-1937 yıllarında DC-3 uçaklarının üretilmesiyle saatte hız 200 mile (370.4 km.) ulaştı. 1947-1949 yıllarında DC-6 gibi uçakların üretilmesiyle de hava ulaşımında hız, saatte 300 mile (555.6 km.) çıktı. Günümüzde modern jet uçakları saatte 600 mil (1111.2 km.) hıza ulaşmış durumdadır.

Hava trafik sisteminin süreci sonrası;

Hava Trafik İşlemleri
Hava trafik kontrol hizmeti
Uçuş bilgi hizmeti
İkaz hizmeti, sonrası çıktı olarak hava trafik akışı elde edilmektedir.

Havayolu ulaştırma sisteminin gelişebilmesi için, hava trafik sisteminin kapasitesi artan trafik talebini karşılayabilmelidir. Doğru yanıt E'dir.

Havayolu ulaştırma sisteminin gelişebilmesi için, hava trafik sisteminin kapasitesi artan trafik talebini karşılayabilmelidir. Yani, uçakların tümüne hizmet
verilebilmelidir. Sistemde kapasite yetersizliği söz konusu olursa tıkanıklık, gecikme ve hizmet aksaklıkları ortaya çıkar. Bu durum havayolu işletmeleri için
yolcu tatminsizliklerine ve maliyet artışlarına neden olur. Örneğin, kapasite yetersizliği nedeniyle uçakların yerdeki ve havadaki beklemeleri (rötarlar) yolcu
memnuniyetini olumsuz yönde etkiler ve aynı zamanda havayolu işletmelerinin maliyetlerini arttırır. Doğru yanıt A'dır.

1900’lü yıllarda kontrol edilebilir ilk hava gemisi (zeplin) yapılmış ve hava taşımacılığında kullanılmıştır.

Ulaştırma çeşitli vasıtalarla (araçlarla) gerçekleştirilebilir. Buna göre başlıca ulaştırma
tipleri şunlardır:
1. Karayolu ulaştırması
2. Demiryolu (raylı sistem) ulaştırması
3. Denizyolu (suyolu) ulaştırması
4. Boru hattı ulaştırması
5. Havayolu ulaştırması