HAVA TRAFİK OLAYLARI

Önleme (interception); bir hava sahasına izinsiz giren uçağın başka bir uçak tarafından bu sahadan çıkarılmaya zorlanmasıdır

Önleme, bombardıman ve yüksek manevra yeteneğine sahip savaş uçaklarıyla yapılır.

Önleme savaş uçaklarının hava sahasına izinsiz giren uçaklara eskortluk yapmasıyla başlar. Daha sonra hava sahasına izinsiz giren uçak eskortların tavsiyelerine uyup kontrollü bir şekilde hava sahasını terk eder ya da verilen diğer talimatları (bir havaalanına inmek gibi) yerine getirir. Eskortların talimatlarına uymayıp hava sahasını terk etmeyen uçaklar son çare olarak düşürülebilirler.

Önleme, bir ülkenin hava sahasının korunması ve havadan gelebilecek her türlü tehdidin engellenmesi bakımından önemlidir.

Önleme, bir uçağı;
• Planladığı yola çevirmek,
• Ulusal hava sahası dışına yönlendirmek,
• Yasak, tahditli veya tehlikeli sahalardan uzaklaştırmak,
• Bir meydana inmeye zorlamak şeklinde gerçekleştirilir.

Önleme işlemi genellikle iki savaş uçağı kullanılarak yapılmakla birlikte tek uçakla da
önleme yapılabilir. Önlemede iki uçak kullanılması durumunda, uçaklardan biri “lider
uçak” görevini üstlenir

Çarpışma riski, emniyeti sağlayamama, çarpışma riski yok ve riski belirlenememiş 

Kuşlar, hava araçlarının motorları başta olmak üzere çeşitli parçalarına çarpmak ya da
yuvalanmak şeklinde zarar vererek uçuş emniyetini önemli ölçüde etkilemekte ve zaman
zaman çeşitli olaylara ve hatta kazalara neden olabilmektedirler

Kuş yoğunluğuna ilişkin duyurular şunlardan oluşur: 

• Kuş risk ikazları
• Yayınlayan istasyon
•  Tarih-zaman gurubu
• Koordinatlar ve yoğunluğu
• Yükseklik bandı
• Geçerlilik süresi
• Kuş cinsleri

VMC şartlarda iken haberleşme kaybı yaşayan kontrollü bir uçak sırasıyla şunları
yapmalıdır:

• Transponderine kod 7600 bağlamalı,
• VMC şartlarda uçmaya devam etmeli,
• En yakındaki uygun bir meydana iniş yapmalı,
• İnişini uygun ATS ünitesine en kısa sürede bildirmelidir

IMC şartlarda iken haberleşme kaybı yaşayan kontrollü bir uçak sırasıyla şunları
yapmalıdır

• Transponderine kod 7600 bağlamalı,
• 7 dakikalık bir süreç boyunca en son müsaade edildiği hız ve seviyeyi ya da
  minimum uçuş irtifasını muhafaza etmeli (eğer minimum uçuş irtifası en son
  müsaade edildiği seviyeden yüksek ise), 
• Bu süreçten sonra seviye ve hızını doldurulmuş uçuş planına göre ayarlamalı,
  (Bir limit belirtmeksizin radarla vektör edilmişse veya RNAV’a dayalı olarak
  off set uçuşa devam ediliyorsa, mümkün olan en kestirme şekilde ve önündeki
  ilk rapor noktasından daha geç olmamak şartıyla, kullanılacak minimum uçuş
  irtifası da dikkate alınarak cari) uçuş planında belirtilen yola yeniden dâhil
  olmalı,
• Cari uçuş planındaki gidiş meydanına hizmet veren seyrüsefer yardımcısına
  yönelmeli ve eğer gerekli ise alçalmaya başlama zamanına kadar bu seyrüsefer
  yardımcısının üzerinde beklemeli,
• En son alınan ve onaylanan muhtemel yaklaşma zamanında veya buna mümkün olan en yakın zamanda belirtilen seyrüsefer yardımcısından alçalmaya
  başlamalıdır. Eğer hiç muhtemel yaklaşma zamanı verilmemiş veya onaylanmamışsa, mevcut uçuş planındaki tahmini varış (iniş) zamanında veya buna
  mümkün olan en yakın bir zamanda alçalmaya başlamalı,
• O seyrüsefer yardımcı cihazı için belirlenmiş normal aletli yaklaşma usulünü
  tamamlamalı,
• Eğer mümkünse en son onaylanan muhtemel yaklaşma zamanından veya tahmini varış zamanından (hangisi daha geç ise) itibaren 30 dakika içinde inmelidir

Önleme yapan uçak önlenen uçakla radyo (telsiz) teması kuramıyorsa bazı manevralar ve hareketler yaparak ilgili talimatları önlenen uçağa aktarır. Buna “görsel tanımlama
(kimlik tespiti)” adı verilir.

Görsel tanımlamanın önleme sonrası aşamasında lider uçak ya da tek başına önleme yapan uçak,
önlenen uçaktan yavaşça ayrılarak pike dalışı yapmalıdır 

Freyz (phrase), hava trafik kontrolörleri ve pilotlar arasındaki haberleşmede standart sağlamak
amacıyla kullanılan özel kelime kalıplarıdır. Standart kelime kalıplarından oluşan bu özel havacılık haberleşme lisanına freyzyoloji (phraseologie) denir. 

Önleme işlemindeki görsel tanımlama aşamaları şunlardır:

• Yaklaşma aşaması 
• Tanımlama aşaması 
• Önleme sonrası aşama 

Hava trafik olayları iki başlık altında incelenir. Bunlar:
1. Hava aracının yakınlığı (airprox-yakın geçme)
2. Hava araçlarının neden olduğu bir tehlike sonucundaki zorluklar

Yoğun kuş göçünü teşvik eden en önemli faktörler; sıcaklığın düşmesi, kuzeyden güneydoğu yönüne esen rüzgârlar, havanın az bulutlarla kaplı olması ve yüksek basınçtır.

Eğer kuş yoğunluğu 5 derece veya üzerinde ise, ilgili havacılık bilgi hizmet birimi bir duyuru yayınlar. Aynı duyuru brifing (bilgilendirme) ofislerinde de olmalı ve şunlardan oluşmalıdır:

Kuş risk ikazları
Yayınlayan istasyon
Tarih-zaman gurubu
Koordinatlar ve yoğunluğu
Yükseklik bandı
Geçerlilik süresi
Kuş cinsleri

Alıcı-verici ve transponderden oluşan, sorgulama metodu ile çalışan radar gözlem sistemidir.

Off set uçuş, hava yolunun dışında, yola paralel şekilde yapılan uçuştur.