HAVA TRAFİK KONTROL HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 7

IFR ve VFR uçuşlar arasındaki en önemli farklılık ayırma sorumluluğudur. IFR ve VFR uçuşlar arasındaki bir diğer farklılıkta bu uçuşlara tahsis edilecek uçuş seviyeleridir. VFR uçuşlara “tek bin+500 feet (3500 feet, 5500 feet gibi) ya da çift bin+500 feet (4500 feet, 6500 feet gibi)” şeklinde seviyeler tahsis edilir. Doğru cevap D'dir.

1940’lı yılların ortalarında II. Dünya Savaşı sona ererken, bütün dünyada sivil havacılık sektöründe bir patlama yaşandı. Bunun sonucunda daha fazla hava trafik kontrol donanımına ve personeline ihtiyaç doğdu. Bu ihtiyacın karşılanabilmesi ve havacılıkla ilgili diğer sorunların çözümlenebilmesi için ABD’nin önderliğinde Şikago’da bir araya gelen çeşitli dünya devletleri 7 Aralık 1944 tarihinde “Uluslararası Sivil Havacılık Anlaşması (Şikago Anlaşması-Chicago Convention)”nı imzaladılar. Şikago Anlaşması hava trafik sistemlerinin örgütlenmesi açısından da önemli bir dönüm noktası olmuştur.

Hava kuralları, Uluslararası Sivil Havacılık Kuruluşu (ICAO: International Civil Aviation Organisation) tarafından yayımlanan Annex 2’de tanımlanmıştır. Ülkemiz de dünyadaki ülkelerin çoğu gibi bu kuruluşa üyedir. Dolayısıyla bu kurallara uymakla mükelleftir.

Genel kurallar şu başlıklar altında incelenecektedir;

Uçak operasyonunun hava kurallarına uyumlu olmasından uçağın kaptan pilotu sorumludur. Uçağı bizzat kullanan kişinin başka pilot (yardımcı pilot) olması bu durumu değiştirmez. Ancak emniyet için gerekli olduğuna kanaat getirdiği durumlarda kaptan pilot bu kuralların dışına çıkabilir.

Uçuşa başlamadan önce kaptan pilot uçuşla ilgili olan gerekli her şeyi bilmelidir. Bir hava alanının uzağına gerçekleşecek olan uçuşlardan ve tüm aletli uçuş kuralları uçuşlarından önce güncel hava raporları ve tahminleri üzerinde titiz bir inceleme yapılmalıdır. Bu inceleme, eğer uçuş planlandığı gibi tamamlanamazsa gerekli olacak yakıt ve alternatif bir eylem planını göz önünde bulundurarak yapılmalıdır.

Uçağın kullanılması konusunda en üst yetki ilgili uçuşta görevli olan kaptan pilota aittir.

İnsan performansını düşürdüğü için psikoaktif maddelerin etkisi altındayken havacılığın emniyetinde kritik bir işleve sahip olan hiç kimse ilgili görevi üstlenemez. Bu kişiler böyle bir problemli madde kullanımına kalkışmamalıdır.

Uygun otorite tarafından belirtilen bazı şartların oluşup uygun hava trafik hizmetleri biriminin bilgilendirme, tavsiye veya müsaadesine göre yapılması haricinde:

Eğer kol uçuşu yapılmak isteniyorsa uygun hava trafik hizmetleri otoritesi tarafından belirlenmiş olan aşağıdaki şartlara uyulmalıdır:

Aşağıdaki durumlar haricinde yaklaşık aynı seviyede birbirlerine kesişen rotalardan yaklaşırken, soldaki uçak sağındakine yol vermelidir:

Bir diğerinin simetri düzlemine 70 dereceden daha küçük bir açı oluşturan hat boyunca arkadan yaklaşan uçak sollayan uçaktır. Böyle bir pozisyonda arkadaki uçak gece saatlerinde diğerinin sol ya da sağ seyrüsefer ışıklarından birini göremez. Sollanan uçak yol hakkına sahiptir ve sollayan uçak uçuş başını sağa çevirerek diğer uçağın yolundan çekilmelidir.

İniş sırasında yol hakkının nasıl değişiklik gösterdiği aşağıdaki maddelerde anlatılmıştır.

Uygun hava trafik hizmetleri otoritesi tarafından aksi belirtilmediği sürece; hava trafik kontrol hizmeti ya da hava trafik tavsiye hizmetine haiz bir uçuş planı, kalkıştan en az 60 dakika önce sunulmalı ya da uçuş sırasında sunuluyorsa, uçağın aşağıda belirtilen herhangi bir noktaya varışından en az 10 dakika önce ilgili hava trafik hizmetleri birimine iletilmiş olmasını sağlamalıdır:

Uygun hava trafik hizmetleri otoritesi ya da hava trafik hizmetleri birimi tarafından muaf tutulmadığı (ayrıcalık tanınmadığı) sürece, bir kontrollü uçuş en kısa sürede uygun hava trafik hizmetleri birimine diğer tüm gerekli bilgilerle birlikte tahsis edilmiş her bir zorunlu rapor noktasını geçiş zamanlarını ve geçiş seviyelerini (yüksekliklerini) rapor etmelidir. Uygun hava trafik hizmetleri birimi tarafından talep edildiğinde başka noktalarda da benzer şekilde pozisyon raporları verilmelidir. Tahsis edilmiş rapor noktaları yoksa uygun hava trafik hizmetleri otoritesi tarafından zorunlu kılınan ya da uygun hava trafik hizmetleri birimi tarafından belirlenen aralıklarla pozisyon raporu verilmelidir.

Uygun hava trafik hizmetleri birimine veri hattı iletişimini kullanarak pozisyon bilgisi veren kontrollü uçuşlar, sesli raporları sadece talep edilirse vermelidir.

Uçak tarafından verilen varış raporu aşağıdaki bilgileri içermelidir:

Aletli uçuş kurallarına göre uçuş yapacak uçağın, uçacağı rotaya uygun aletler ve sey­rüsefer ekipmanı ile donatılmış olması gerekmektedir. Kontrollü hava sahaları içerisinde IFR uçuşun gerçekleştirilebilmesi için bazı kurallara ve talimatlara uyulması gerekmekte­dir. Bunlar şu şekildedir:

İniş kalkış için gerekli olduğu durumlar ve ilgili otorite tarafından özel olarak bildi­rildiği durumlar hariç olmak üzere, uçaklara ülke tarafından belirlenen minimum uçuş irtifaları altındaki seyir seviyelerinde IFR uçuş izni verilmemektedir. Başka bir deyişle, ilgili ülke tarafından aksi bildirilmedikçe kullanılabilen en alt seviye, belirlenmiş mini­mum uçuş irtifasına ya da bunun hemen üzerine denk gelen uçuş seviyesidir. Eğer uçuşun gerçekleştiği ülke tarafından minimum uçuş irtifası belirlenmemişse pilotlar;

Uçuşunu VFR olarak sürdüren pilot, ilgili ATC ünitesi tarafından aksi bildirilmedikçe VFR uçuşlar için belirlenen bazı kriter ve minimalara uymak zorundadır. Bu kriter ve minimalar VFR uçuş için gerekli Görerek Meteorolojik Şartlar (VMC- Visual Meteoro­logical Conditions) olarak da isimlendirilir. Başka bir deyişle VMC; bir uçağa görerek kontrol ve seyrüsefer olanağı sağlayan uçuş görüşü, bulutlardan mesafe ve tavan olarak ifade edilen asgari değerlere uygun veya bunun üzerindeki meteorolojik şartların tümüdür.

Tüm hava sahaları içerisinde 10000 feet ya da üzerindeki VFR uçuşlar için minimum uçuş görüşü 8 km., 10000 feet altında ise 5 km. olmak zorundadır.

Tüm hava sahaları içerisinde 10000 feet ya da üzerindeki VFR uçuşlar için minimum uçuş görüşü 8 km., 10000 feet altında ise 5 km. olmak zorundadır.

İlgili hava trafik hizmet ünitesinin izni olmadıkça aşağıdaki durumlarda VFR uçuşlar yapılamaz;

Bazı durumlarda VFR bir uçak, hava trafik kontrol otoritesinin müsaadesi ile bir kont­rol sahası içerisinde görerek meteorolojik şartlardan daha düşük değerlerde uçabilir. Bu tür VFR uçuşlara özel VFR uçuş adı verilir. Özel VFR uçuşun gerçekleştirilebilmesi için yer görüşünün minimum 1500 m. olması gerekmektedir.

Dünya genelinde kabul edilen yarım daire kuralına göre uçuşlar, uçuşun durumuna göre batı ve doğu olmak üzere ikiye ayrılır. Buna göre, uçuş başı 0° ile 179° arasındaki uçuşlar doğu yönlü, uçuş başı 180° ile 359° arasındaki uçuşlar ise batı yönlü olarak kabul edilir.

Aynı türdeki (IFR-IFR ya da VFR-VFR) uçuşlar arasındaki uçuş seviyelerinin ayrıla­bilmesi için uçuş seviyeleri çift ve tek olarak iki kategoriye ayrılmıştır. Buna göre doğu yönlü uçuşlara tek uçuş seviyesi (FL 50, FL 70 vb.), batı yönlü uçuşlara da çift uçuş seviyesi (FL 80, FL 100 vb.) tahsis edilir. Böylelikle, ya­rım daire kuralının uygulanmasıyla bir uçağın karşı yönünden gelen uçak ile arasında en az 1000 feet ayırma sağlanmış olur.