HAVA TRAFİK KONTROL HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 10

HIJACK (Kaçırıldım) şartlar her zaman ne istenenin yapılmasına ne de kullanılmasına izin vermeyebilir.

Varış meydanı değişiyorsa uçak kimliği, talep edilen yenilenmiş varış hava alanına olan yenilenmiş rotanın tarifi, yenilenmiş zaman tahminleri, yedek hava alan(lar)ı ve diğer ilgili bilgiler.Doğru cevap C'dir.

Önleme (interception); bir hava sahasına izinsiz giren uçağın başka bir uçak tarafından bu sahadan çıkarılmaya zorlanmasıdır.

Önleme yapma kararını ve emrini vermeye askeri hava savunma otoritesi yetkilidir. Ancak önleme işlemi ilgili sivil ve askeri havacılık birimlerinin iş birliğiyle yürütülür.
Önleme, bir uçağı;
• Planladığı yola çevirmek,
• Ulusal hava sahası dışına yönlendirmek,
• Yasak, tahditli veya tehlikeli sahalardan uzaklaştırmak,
• Bir meydana inmeye zorlamak şeklinde gerçekleştirilir.
Bunlara gerek yoksa önleme sadece uçağın tanımlanması ile sınırlı kalmalıdır.

Freyz (phrase), hava trafik kontrolörleri ve pilotlar arasındaki haberleşmede standart sağlamak amacıyla kullanılan özel kelime kalıplarıdır. Standart kelime
kalıplarından oluşan bu özel havacılık haberleşme lisanına freyzyoloji (phraseologie) denir. Freyzyoloji, İngilizce temeline dayanmakla birlikte, standart İngilizceden oldukça farklıdır. Örneğin bu lisanda İngilizce dil bilgisi kuralları tam
olarak kullanılmadığı gibi bazı özel anlamlı kelimeler vardır. Çoğu zaman bir kelime anlam olarak bir cümleye eşdeğerdir.

Önleme sırasında tüm emniyet tedbirlerine uyulmalıdır. Sivil uçak üzerinde uçtuğu sahada iniş yapmak istediğinde, iniş için belirlenen havaalanı ilgili uçak tipinin emniyetli şekilde inişine uygun olmalıdır. Etrafındaki saha meydan turu, yaklaşma ve pas geçiş için elverişli olmalıdır. Önlenmiş uçak inmesi istenilen meydana ulaşmaya yetecek yakıta sahip olmalıdır. Önleyen uçakların pilotları önlenen sivil uçağın genel performans kısıtlamalarıyla ilgili bilgilendirilmelidir. Önlenen uçak teknik bir arıza ya da kanunsuz girişim nedeniyle acil durumda ise önleme yapan uçakların pilotları bu durumdan haberdar edilmelidir. Çarpışma tehlikesi nedeniyle, önleme yapan uçak çok yakın geçişlerden kaçınmalıdır. Özellikle önlenen uçak hafif bir uçaksa kuyruk (wake) türbülansı tehlikesi
nedeniyle önlenen uçağın uçuş yolundan geçmekten sakınılmalıdır.

Önleme, bir ülkenin hava sahasının korunması ve havadan gelebilecek her türlü tehdidin engellenmesi bakımından önemlidir.
Bir uçağın başka bir ülkenin hava sahasına hiçbir birimin haberi olmaksızın girmesi ve tehlike teşkil etmesi önlemeyi gerektirecek en önemli nedenlerden biridir.
Yasak sahada uçmak veya tehlikeli ve tahditli sahalardaki uçuşlarda gerekli koşullara uymamak önleme uygulanmasına diğer bir sebeptir.

Hava araçlarının birbirine yakın geçmesi havacılıkta AIRPROX (air/craft proximity) kelimesiyle kodlanır. Airprox; pilot ya da hava trafik hizmet personelinin görüşüne göre, hava aracının içinde bulunduğu duruma bakılarak uçaklar arasındaki mesafe, pozisyon ve hızında, hava aracının emniyetini tehlikeye atan benzeri konumlardır.
Hava araçlarının yakın geçmesi ile ilgili risk derecesini belirtmede kullanılan kavramlar aşağıdaki gibi sınıflandırılır:
a. Çarpışma riski: Hava araçlarının birbirlerine yakınlığında (mesafesinde) tam olarak çarpışma riski mevcuttur.
b. Emniyeti sağlayamama: Hava araçlarının birbirlerine yakınlığında hava aracı emniyetini tehlikeye atma riski mevcuttur.
c. Çarpışma riski yok: Hava araçlarının birbirlerine yakınlığında çarpışma riski mevcut değildir.
d. Riski belirlenememiş: Hava araçlarının birbirlerine yakınlığındaki riski belirlemede yeterli bilgi olmayan durumlardır.

Sonbahar göçü ekim ayında doruk noktasına ulaşır. Yoğun kuş göçünü teşvik eden en önemli faktörler; sıcaklığın düşmesi, kuzeyden güneydoğu yönüne esen rüzgârlar, havanın az bulutlarla kaplı olması ve yüksek basınçtır.

RNAV, “Area Navigation” ifadesinin kısaltmasıdır ve “arnav” şeklinde telaffuz edilir.

Off set uçuş, hava yolunun dışında, yola paralel şekilde yapılan uçuştur.

Görerek Meteorolojik Şartlarda (VMC) haberleşme kaybı yaşayan pilotun yapacakları
a. Transponderine kod 7600 bağlamalı,
b. VMC şartlarda uçmaya devam etmeli,
c. En yakındaki uygun bir meydana iniş yapmalı,
d. İnişini uygun ATS ünitesine en kısa sürede bildirmelidir.

Uygun otorite tarafından belirtilen bazı şartların oluşup uygun hava trafik hizmetleri biriminin bilgilendirme, tavsiye veya müsaadesine göre yapılması haricinde:

• Havadaki bir uçaktan hiçbir şey atılamaz ya da püskürtülemez,

• Bir uçak tarafından hiçbir uçak ya da nesne çekilemez,

• Acil durum haricinde paraşüt alçalışı yapılamaz,

• Akrobatik uçuş yapılamaz.

Eğer kol uçuşu yapılmak isteniyorsa uygun hava trafik hizmetleri otoritesi tarafından belirlenmiş olan aşağıdaki şartlara uyulmalıdır:

• Uçakların kaptan pilotları arasında ön anlaşma yapılmalı,

• Seyrüsefer ve pozisyon raporlama tek bir uçak gibi yapılmalı,

• Uçaklar arası ayırma sorumluluğu uçuş lideri ve diğer uçakların kaptan pilotlarında olmalı. (Bu sorumluluk, kol uçuşunda yer alan uçaklar arası ayırmayı sağlamak, formasyona katılmak ve çıkmak için uçakların yaptıkları manevra sırasındaki geçiş sürecini de kapsamaktadır.)

• Her uçak tarafından uçuş lideri ile arasında yanlamasına ve uzunlamasına 1 km.,dikey olarak ise 30 m.’lik bir mesafe korunmalıdır.

• Uçuş, kontrolsüz hava sahalarında olmalıdır.

Karşılıklı yaklaşma: Karşılıklı olarak zıt yönlerden birbirlerine yaklaşan uçaklar çarpışma tehlikesi altındaysa her ikisi de sağa dönmelidir.

Kesişen Rotalar

Aşağıdaki durumlar haricinde yaklaşık aynı seviyede birbirlerine kesişen rotalardan yaklaşırken, soldaki uçak sağındakine yol vermelidir:

Güç kaynağı olan havadan ağır uçaklar hava gemileri, planörler ve balonlara yol vermelidir.

Hava gemileri planör ve balonlara yol vermelidir.

Planörler balonlara yol vermelidir.

Güç kaynağı olan uçaklar, uçak ya da başka bir nesne çeken uçaklara yol vermelidir.

İniş sırasında yol hakkının nasıl değişiklik gösterdiği aşağıdaki maddelerde anlatılmıştır.

Havadaki, yerdeki ya da sudaki uçak, inmekte olan ya da son yaklaşma safhasındaki uçağa yol vermelidir.

Uçuş seviyesi, değeri 1013,2 hPa (hektopaskal) olan basınç kıyas noktası ile ilişkili bir “sabit” basınç yüzeyidir. Basınç türündeki altimetre standart atmosfere göre kalibre edildiğinde; bir altimetre QNH olarak ayarlanırsa irtifa elde edilir, 1013,2 hPa olarak ayarlanırsa uçuş seviyesi elde edilir.

Uygun otorite tarafından belirtilen bazı şartların oluşup uygun hava trafik hizmetleri biriminin bilgilendirme, tavsiye veya müsaadesine göre yapılması haricinde: • Havadaki bir uçaktan hiçbir şey atılamaz ya da püskürtülemez, • Bir uçak tarafından hiçbir uçak ya da nesne çekilemez, • Acil durum haricinde paraşüt alçalışı yapılamaz, • Akrobatik uçuş yapılamaz.

Eğer kol uçuşu yapılmak isteniyorsa, her uçak tarafından uçuş lideri ile arasında yanlamasına ve uzunlamasına 1 km., dikey olarak ise 30 m.’lik bir mesafe korunmalıdır.