HAVA TRAFİK KONTROL HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 12

ICAO bu alanda en önemli yayını olan ve 1946 yılında “Air Traffic Control” adıyla 1. baskısını, 1950 yılında da “Rules of the Air and Air Traffic Control” adıyla 4. baskısını yaptığı Doc.4444’ün adını uzun yıllar sonra 2001 yılındaki 14. baskıda “Air Traffic Management” olarak değiştirmiştir.

Hava trafik kontrol hizmetinin sunulmasında etkili olan diğer temel faktör ise hava sahası sınıfıdır. Farklı sınıftaki hava sahalarında farklı şekillerde hava trafik kontrol hizmeti verilir. Hava trafik kontrol hizmeti;

1. A,B,C,D ve E sınıfı hava sahası içindeki bütün IFR uçuşlara, 2. B,C ve D sınıfı hava sahası içindeki bütün VFR uçuşlara,
3. Bütün özel VFR uçuşlara,
4. Kontrollü meydanlardaki bütün meydan trafiğine sağlanır.

Yaklaşma ve saha kontrol hizmetinden farklı olarak meydan kontrol hizmetinde hava trafik kontrolörü sadece gözüyle görebildiği uçaklara hizmet verebilir. Uçağın radar ekranında olduğu gibi simgesel (etiket) olarak görülmesi yeterli değildir. Uçağın kendisinin cisim olarak görülmesi gerekir.

Meydan trafik paterni şu bölümlerden oluşur:

• Rüzgâr üstü bacağı (up wind leg)

• Rüzgâr yan bacağı (cross wind leg)

• Rüzgâr altı bacağı (down wind leg)

• Esas bacak (süzülüş bacağı) (base leg)

• Son yaklaşma (final approach)

Hava meydanlarında rüzgârın yönü ve şiddetini ölçmek için anemometre (rüzgâr ölçer) cihazı kullanılır

Rüzgâr altı bacağı, iniş yönüne ters yönde ve iniş pistine paralel uçuş yoludur.

Hava trafik kontrolörlerinin İngilizce lisan yeterlilikleri de düzenli olarak değerlendirilir. Kontrolörlerin, ICAO lisan yeterlilik tablosuna göre seviye 4 (operasyonel seviye) veya üzerinde İngilizce bilgisine sahip olması gerekir. ICAO lisan yeterlilik tablosuna göre 4. seviyede (level 4) olanlar her üç yılda bir, 5. seviyede olanlar her altı yılda bir değerlendirmeye tabi tutulur. 6. seviyede lisan yeterliliğine sahip olanlar bu değerlendirmeden muaftır.

“Gör ve görün” prensibi pilotların uçtukları bölgelerdeki bulutlardan uzaklaşarak ve en az 3 mil (5,5 km.) görüş olduğu zaman uçabilmeleri durumu ile açıklanır. Doğru cevap E'dir.

Uydu teknolojisinin gelişmesi, seyrüsefer sistemlerinde de uydunun kullanılabileceğini ve seyrüseferin yere dayalı olmaktan çıkabileceğini ortaya koymuştur. Doğru cevap B'dir.

Hava trafik kontrol hizmetinin sunulmasında temel olarak uçuş şartları ve hava sahası sınıfları faktörleri etkilidir. Doğru cevap C'dir.

A,B,C,D ve E sınıfı hava sahası içindeki bütün IFR uçuşlara hava trafik kontrol hizmeti sunulmaktadır. Doğru cevap A'dir.

Meydan kontrol hizmetinde hava trafik kontrolörü sadece gözüyle görebildiği uçaklara hizmet verebilmektedir. Kalabalık meydanlarda, meydan kontrol hizmetinin verilmesindeki sorumluluk “hava kontrol pozisyonu (tower)” ve “yer hareket kontrol pozisyonu (ground control)” olarak paylaştırılabilir. Meydan çevresindeki bütün uçak ve personelin güvenliğinden sorumludur. Doğru cevap D'dir.

Dağıtım pozisyonunun bulunduğu meydanlarda hava trafik kontrol izinleri dağıtım pozisyonundaki kontrolör tarafından uçaklara bildirilir. Doğru cevap E'dir.

Yaklaşma kontrol ofisi; bir veya birden fazla meydana iniş kalkış yapan kontrollü uçuşlara hava trafik kontrol hizmeti sağlamak için oluşturulmuş ünitedir. Doğru cevap D'dir.

Saha kontrol merkezinin sorumluluk alanı, yani uçaklara hava trafik kontrol hizmeti verdiği hava sahası “uçuş bilgi bölgesi” olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Altı tip derece vardır. Bunlar:
1. Görerek Meydan Kontrol Derecesi,
2. Aletli Meydan Kontrol Derecesi,
3. Radarsız Yaklaşma Kontrol Derecesi,
4. Radarlı Yaklaşma Kontrol Derecesi,
5. Radarsız Saha Kontrol Derecesi ve
6. Radarlı Saha Kontrol Derecesi’dir

Doğru cevap D'dir.

Havadan ağır hava aracı ile ilk başarılı uçuş denemesi 1903 yılında Wright kardeşler tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Havacılıkta yaşanan önemli gelişmelerden biri 1919 yılında tarımsal amaçlar için uçağın kullanılmasıdır. Bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir.

Hava trafik sisteminde gece uçuşlarının yoğunlaşması, seyrüsefer yardımcılarının konum belirleme amaçlı kullanımı ile yerde herhangi bir görsel yardımcı gerektirmeden aletli uçuşların başlaması yeni ihtiyaçları doğurmuştur. Bunun üzerine ilk önceleri yalnız hava alanına inişe gelen veya kalkmakta olan uçakların sıralanması şeklinde verilen meydan kontrol hizmetlerine sırasıyla yaklaşma ve saha kontrol hizmetleri eklenmiştir.

Hava trafik hizmetlerinin amaçları şunlardır:
1. Uçaklar arasındaki çarpışmaları önlemek,
2. Manevra sahasındaki uçakların o sahadaki mânialarla çarpışmasını önlemek,
3. Düzenli bir trafik akışını sürdürmek ve hızlandırmak,
4. Uçuşların emniyetli ve etkili bir şekilde yürütülebilmesi için faydalı tavsiye ve bilgileri sağlamak,
5. Arama-kurtarmaya ihtiyaç duyan uçakla ilgili olarak ilgili kuruluşları uyarmak ve
istenildiğinde bu kuruluşlara yardımcı olmak.

Bölgeler arasındaki farklılıkları azaltmak, hava trafik yönetiminin amaçları arasında yer alır. Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.