HAVA TAŞIMACILIĞI

fiyat esnekliği

Türkiye’de sivil havacılık faaliyetlerinin sınıflandırması ile ICAO’nun sınıflandırması arasında bir takım farklılıklar bulunmaktadır. ICAO sivil havacılık faaliyetlerini genel itibarıyla aşağıda gösterildiği şekilde sıralamaktadır.

• Hava araçları İmalat, Bakım ve Onarım Faaliyetleri,
• Hava araçları ile İşletmecilik Faaliyetleri,
• Havaalanları Yapım ve İşletme Faaliyetleri,
• Haberleşme, Seyrüsefer ve Hava Trafik Hizmetleri Düzenleme ve İşletme Faaliyetleri,

• Havacılığı İlgilendiren Meteoroloji Faaliyetleri

• Çevre Koruma Faaliyetleri

ICAO’nun sivil havacılık faaliyetlerini 6 başlık altında sını andırdığı görülmektedir. Bunlar, temel olarak hava araçları ile ilgili faaliyetler, havaalanları ile ilgili faaliyetler, seyrüsefer ile ilgili faaliyetler, meteoroloji ile ilgili faaliyetler ve çevre faaliyetleri şeklinde sınıflandırılmaktadır.

Türkiye’de Sivil Havacılık Faaliyetleri ise genel itibarıyla uçuş ile ilgili faaliyetler, imalat ve bakım ile ilgili faaliyetler, destek faaliyetleri olmak üzere üç ana başlık altında sını andırılmaktadır.

Hava yolu taşımacılığını genel havacılıktan ayıran temel özellik onun ticari bir amaç güdülerek ücret karşılığında ya da kira yoluyla yapılmasıdır. Diğer bir ifade ile hava yolu taşımacılığı, canlı veya cansız varlıkların bir hava aracı vasıtasıyla zaman ve yer faydası sağlayacak şekilde ticari bir amaç güdülerek, ücret karşılığında yer değiştirmesi işlemidir. Yapılan ayrımdan da an- laşılacağı üzere hava taşımacılığı faaliyeti ile kastedilen, ticari amaçlı yapılan, genel hava- cılık faaliyetlerine göre daha büyük ölçekli olan, nispeten kapasitesi daha büyük uçaklarla gerçekleştirilen ve kapsamı daha geniş olan taşımacılık faaliyetidir.

Kişisel ve sportif amaçlı taşımacılık faaliyetleri; sportif amaçlı olup dalış, paraşütle atlama gibi faaliyetlerin yerine getirilmesi amacıyla yapılan havacılık faaliyetleri bu kapsamda değerlendirilmektedir.

Ticari ve Endüstriyel Amaçlı Taşımacılık > Havadan Gözlem ve Uygulama Faaliyetleri > Havadan Reklam Faaliyetleri

Havacılık Faaliyetlerinin Sınıflandırılması bakınız Şekil 2.2

1983 yılında çıkarılan 2920 Sayılı Türk Havacılık Kanunu ile özel hava yolu şirketlerinin kurulmasına ve taşıma hizmeti gerçekleştirmesine izin verilmesi suretiyle serbestleşerek özel teşebbüsün bu alanda faaliyette bulunmasının önü açılmıştır.

DHMİ 2017 yılı faaliyet raporunda belirtildiği üzere, 2017 yılında Türkiye genelindesivil ticari uçak trafiğine açık 55 havalimanına gelen-giden yolcu trafiği 109.511.390 iç hat ve 83.533.953 dış hat olmak üzere toplam 193.045.323 olarak gerçekleşmiş olup, 2016 yılına göre ( direkt transit hariç ) toplam yolcu trafiğinde % 11,1 oranında artış olmuştur.

Havacılık sektöründe talebin ölçülmesinde aşağıda sıralanan ölçüm araçları sıkça kullanılmaktadır.

• Yolcu sayısı (the number of passengers)
• Ücretli Yolcu-mil (Revenue passenger-miles): Ücret karşılığında taşınan yolcu sayısı ile mil cinsinden uçulan mesafenin çarpımıyla elde edilir.
• Ücretli Yolcu-kilometre (Revenue passenger-kilometres): Ücret karşılığında taşınan yolcu sayısı ile kilometre cinsinden uçulan mesafesinin çarpımıyla elde edilir.• Ücretli Mil-ton (Revenue ton miles): Ücretli olarak taşınan yük miktarı ile mil cinsinden uçulan mesafenin çarpımıyla elde edilir.
• Ücretli Ton-kilometre (Revenue tonne-kilometres): Ücretli olarak taşınan yükmiktarı ile kilometre cinsinden uçulan mesafesinin çarpımıyla elde edilir.

Fiyat, diğer sektörlerde olduğu gibi havacılık sektöründe de talebin temel belirleyicisi olmasına karşın havacılık sektöründe fiyat dışı bir takım belirleyiciler mevcuttur. Söz konusu belirleyiciler aşağıdaki gibi sıralanmaktadır.

• Bilet fiyatları,
• Yolcuların finansal durumu ve gelir seviyeleri,
• Rakiplerin ve ikame ulaşım araçlarının fiyatları,
• Belirli bir pazardaki yolcu sayısı,
• Gelecekte yolcuların fiyat ile ilgili beklentileri,
• Ekonomik koşulların durumu,
• Yolcu tercihleri,
• Müşteri sadakati,
• Uçuşta sağlanan kolaylıklar,
• Uçuş sıklığı,
• Emniyet,
• Sıra dışı gelişen SARS, 11 Eylül terör saldırısı gibi durumlar

Sektöre Giriş Koşullarının Zor Olması

Raylı sistemlerin bakımı hava yolu ulaştırma sektörü faaliyetlerinden biri değildir. Doğru cevap C'dir.

Mamul hava yolu taşımacılığı sisteminin çıktılarından biridir. Doğru cevap A'dır.

Hava alanı yer hizmetleri sivil havacılık faaliyetlerinden hangisi destek ile ilgili faaliyetlerindendir. Doğru cevap B'dir.

Hava araçlarının kullanım eğitimine yönelik verilen hizmetlerin yer aldığı genel havacılık faaliyetine Uçuş eğitimi amaçlı taşımacılık faaliyetleri denir. Doğru cevap E'dir.

Reklam faaliyetleri havadan gözlem ve uygulama faaliyetlerinden biridir. Doğru cevap D'dir.

Ücretli Ton-mil ücretli olarak taşınan yük miktarı ile mil cinsinden uçulan mesafenin çarpımıyla elde edilir.

Ücretli Yolcu-kilometre ücret karşılığı taşınan tüm yolcuların kilometre cinsinden kat ettikleri mesafeyi ifade etmektedir. Doğru cevap B'dir.

Sektöre girişin kolaylığı Hava taşımacılığının taşıdığı oligopolistik özelliklerden biri değildir. Sektöre giriş zordur. Doğru cevap B'dir.

Düşük yakıt ve iş gücü maliyetleri hava yolu taşımacılığının sektörel özelliklerinden biri değildir. Yüksek yakıt ve iş gücü maliyetleri söz konusudur. Doğru cevap C'dir.

Altyapı yatırımlarının ek kaynak kullanmadan yapılmasını sağlaması hava taşımacılığının ekonomik açıdan sağladığı katkılardan biridir. Doğru cevap E'dir.