HAVA TAŞIMACILIĞI - Deneme Sınavı - 8

Ülkemizdeki sivil havalimanları mülkiyet açısından üç bölümde incelenmektedir. Bunlardan ilki, DHMİ mülkiyetinde bulunan havalimanlarıdır. Atatürk, Esenboğa ve Adnan Menderes havalimanları buna örnektir. İkinci mülkiyet tipi, Silahlı Kuvvetler mülkiyetindeki havalimanlarıdır. Bursa, Diyarbakır, Erzurum havalimanları buna örnek olarak gösterilebilir. Son olarak, özel mülkiyetteki havalimanlarıdır. Eskişehir/Anadolu Üniversitesi Havalimanı, İstanbul Hezarfen Havalimanı bu mülkiyet tipine örnek olarak verilebilir.

Günümüzdeki modern havacılık anlayışını şekillendiren gelişmeler 18. yüzyıla dayanmaktadır.

Hava taşımacılığının oluşumu döneminde yolcu taşımacılığı posta taşımacılığına göre ikinci planda kalmıştır.

Amerikan hükümeti tarafından alınan radikal bir kararla hava taşımacılığı sistemi 1978 yılında tam rekabete açılmıştır.

Çevreci hareketler doğrultusunda hava taşımacılığı sektöründe alınan sıkı önlemler; ses kirliliğinin önlenmesi ve karbondioksit salınımının azaltılmasıdır.

Hava taşımacılığının günümüzde geldiği noktada;politik, ekonomik, sosyal, teknolojik ve çevresel faktörler rol oynamıştır. Kültürel faktörün etkisi yoktur. 

Türkiye’de hava taşımacılığının temelleri 1910'lu yılların başında atılmaya başlanmıştır

Cumhuriyet döneminde kurulan, sivil havacılığın gelişi­minde önemli rol oynayan kuruluş "Türk Tayyare Cemiyeti"dir.

İlk açık semalar anlaşması 1992’de ABD ile Hollanda arasında iki taraflı olarak imzalanmıştır?

Bilet fiyatlarının artması, dolayısıyla kuruluşun karının artması söz konusu değildir. Bilet fiyatlarının düşmesini ve hava taşımacılığını kullanan yolcu sayısının artma­sını sağlamıştır.

Yolcuların değişen seyahat alışkanlıkları, ekonomik değişimlerden değil hava taşımacılığı gelişimine etki eden sosyal faktörlerdendir.

Türkiye’de sivil havacılık faaliyetlerinin sınıflandırması ile ICAO’nun sınıflandırması arasında bir takım farklılıklar bulunmaktadır. ICAO sivil havacılık faaliyetlerini genel itibarıyla aşağıda gösterildiği şekilde sıralamaktadır.

• Hava araçları İmalat, Bakım ve Onarım Faaliyetleri,
• Hava araçları ile İşletmecilik Faaliyetleri,
• Havaalanları Yapım ve İşletme Faaliyetleri,
• Haberleşme, Seyrüsefer ve Hava Trafik Hizmetleri Düzenleme ve İşletme Faaliyetleri,

• Havacılığı İlgilendiren Meteoroloji Faaliyetleri

• Çevre Koruma Faaliyetleri

ICAO’nun sivil havacılık faaliyetlerini 6 başlık altında sını andırdığı görülmektedir. Bunlar, temel olarak hava araçları ile ilgili faaliyetler, havaalanları ile ilgili faaliyetler, seyrüsefer ile ilgili faaliyetler, meteoroloji ile ilgili faaliyetler ve çevre faaliyetleri şeklinde sınıflandırılmaktadır.

Türkiye’de Sivil Havacılık Faaliyetleri ise genel itibarıyla uçuş ile ilgili faaliyetler, imalat ve bakım ile ilgili faaliyetler, destek faaliyetleri olmak üzere üç ana başlık altında sını andırılmaktadır.

Hava yolu taşımacılığını genel havacılıktan ayıran temel özellik onun ticari bir amaç güdülerek ücret karşılığında ya da kira yoluyla yapılmasıdır. Diğer bir ifade ile hava yolu taşımacılığı, canlı veya cansız varlıkların bir hava aracı vasıtasıyla zaman ve yer faydası sağlayacak şekilde ticari bir amaç güdülerek, ücret karşılığında yer değiştirmesi işlemidir. Yapılan ayrımdan da an- laşılacağı üzere hava taşımacılığı faaliyeti ile kastedilen, ticari amaçlı yapılan, genel hava- cılık faaliyetlerine göre daha büyük ölçekli olan, nispeten kapasitesi daha büyük uçaklarla gerçekleştirilen ve kapsamı daha geniş olan taşımacılık faaliyetidir.

Kişisel ve sportif amaçlı taşımacılık faaliyetleri; sportif amaçlı olup dalış, paraşütle atlama gibi faaliyetlerin yerine getirilmesi amacıyla yapılan havacılık faaliyetleri bu kapsamda değerlendirilmektedir.

Ticari ve Endüstriyel Amaçlı Taşımacılık > Havadan Gözlem ve Uygulama Faaliyetleri > Havadan Reklam Faaliyetleri

Havacılık Faaliyetlerinin Sınıflandırılması bakınız Şekil 2.2

1983 yılında çıkarılan 2920 Sayılı Türk Havacılık Kanunu ile özel hava yolu şirketlerinin kurulmasına ve taşıma hizmeti gerçekleştirmesine izin verilmesi suretiyle serbestleşerek özel teşebbüsün bu alanda faaliyette bulunmasının önü açılmıştır.

DHMİ 2017 yılı faaliyet raporunda belirtildiği üzere, 2017 yılında Türkiye genelindesivil ticari uçak trafiğine açık 55 havalimanına gelen-giden yolcu trafiği 109.511.390 iç hat ve 83.533.953 dış hat olmak üzere toplam 193.045.323 olarak gerçekleşmiş olup, 2016 yılına göre ( direkt transit hariç ) toplam yolcu trafiğinde % 11,1 oranında artış olmuştur.

Havacılık sektöründe talebin ölçülmesinde aşağıda sıralanan ölçüm araçları sıkça kullanılmaktadır.

• Yolcu sayısı (the number of passengers)
• Ücretli Yolcu-mil (Revenue passenger-miles): Ücret karşılığında taşınan yolcu sayısı ile mil cinsinden uçulan mesafenin çarpımıyla elde edilir.
• Ücretli Yolcu-kilometre (Revenue passenger-kilometres): Ücret karşılığında taşınan yolcu sayısı ile kilometre cinsinden uçulan mesafesinin çarpımıyla elde edilir.• Ücretli Mil-ton (Revenue ton miles): Ücretli olarak taşınan yük miktarı ile mil cinsinden uçulan mesafenin çarpımıyla elde edilir.
• Ücretli Ton-kilometre (Revenue tonne-kilometres): Ücretli olarak taşınan yükmiktarı ile kilometre cinsinden uçulan mesafesinin çarpımıyla elde edilir.

Fiyat, diğer sektörlerde olduğu gibi havacılık sektöründe de talebin temel belirleyicisi olmasına karşın havacılık sektöründe fiyat dışı bir takım belirleyiciler mevcuttur. Söz konusu belirleyiciler aşağıdaki gibi sıralanmaktadır.

• Bilet fiyatları,
• Yolcuların finansal durumu ve gelir seviyeleri,
• Rakiplerin ve ikame ulaşım araçlarının fiyatları,
• Belirli bir pazardaki yolcu sayısı,
• Gelecekte yolcuların fiyat ile ilgili beklentileri,
• Ekonomik koşulların durumu,
• Yolcu tercihleri,
• Müşteri sadakati,
• Uçuşta sağlanan kolaylıklar,
• Uçuş sıklığı,
• Emniyet,
• Sıra dışı gelişen SARS, 11 Eylül terör saldırısı gibi durumlar

Sektöre Giriş Koşullarının Zor Olması