HAVA TAŞIMACILIĞI - Deneme Sınavı - 11

Hava taşımacılığı kavramının ilk olarak ortaya çıkışı 15 Mayıs 1918’de ABD’de New York ile Washington D.C. şehirleri arasında 218 mil uzunluğundaki rotada hava postası taşınmasıdır.

Günümüzdeki modern havacılık anlayışını şekillendiren gelişmeler 18. yüzyıla dayanmaktadır. 1783 yılında Montgolfier kardeşler ilk sıcak hava balonu uçuşunu gerçekleştirmişlerdir. Sonrasında 1852 yılında Henri Giffard’ın ilk zeplin uçuşu yer almaktadır. 1908 yılında ise zeplinler ticari amaçlı olarak kullanılmaya başlamıştır. 1937 yılında yaşanan zeplin tarihinin en büyük faciası Hindenburg kazası ile birlikte zeplinlerin yolcu taşıma amaçlı kullanımı neredeyse sona ermiştir.

1927 yılında Juan Trippe adında eski bir donanma pilotunun Pan American World Hava yollarını kurmasıyla birlikte yolcu taşımaya yönelik faaliyetler başlamıştır.

İlerleyen dönemde bu otoritenin emniyet üzerine yoğunlaşması ve sonrasında yetkilerinin dağıtılması üzerine, Sivil Havacılık Kurulu (Civil Aeronautics Board-CAB) hava taşımacılığı konusundaki denetim mekanizması hâline gelmiştir.

Bunun üzerine hava taşımacılığı sistemi içerisinde yer alan kuruluşlar kaygılarını aşağıdaki maddeler ile dile getirerek serbestleşmeye zemin hazırlamışlardır:

• Endüstrinin emniyet kayıtlarının kötüye gitmesi,
• Trafiğin yoğun olduğu rotalar dışındaki küçük yerleşim yerlerinde hizmetin yeterli düzey ve kalitede olmaması,
• Hava taşımacılığı sistemindeki yer hizmeti, biletleme gibi konularda entegrasyonun sağlanamaması,
• Artan fiyat düzenlemeleri ve uygunsuz rekabet koşullarıyla birlikte gelirin azalması,

• Yeni donanımlara ve diğer teknolojilere yatırım olanaklarının azalması,
• Hava yolu çalışanları üzerinde olumsuz etkilerin oluşması.

Türkiye’de hava taşımacılığının temelleri 1910’lu yılların başında atılmaya başlanmıştır.

Dış hat hava taşımacılığı alanında ise 1920’li yılların başından itibaren faaliyet gös- terilmekte olup, 1946 yılında Birleşik Krallık ile ülkemiz arasında ilk ikili hava yolu ta- şımacılığı anlaşması yapılmıştır.

Serbestleşme hareketinin dünyadaki hava taşımacılığı gelişimine katkılarını aşağıdaki maddeler hâlinde sıralayabiliriz:

Pazara giriş ve erişim konusundaki kısıtlamaların kaldırılarak hava taşımacılığısektöründe rekabetin artırılmasını sağlamıştır.

Bilet fiyatlarının düşmesini ve hava taşımacılığını kullanan yolcu sayısının artmasını sağlamıştır.

Topla-dağıt (hub and spoke) uçuş ağı yapısının oluşumunu tetikleyerek havayolu doluluk oranlarının artmasını sağlamıştır. Dolayısıyla hava taşıyıcıları ölçek ekonomisinden yararlanabilir hâle gelmiş ve bu durum fiyatlandırma stratejilerine de yansımıştır.

Uçuş ağının küreselleşmesini sağlamıştır.

Sunulan hizmetin kalitesinin artmasını sağlamıştır.

Hava yolu işletmelerindeki verimliliğin artmasını sağlamıştır.

Ülkeler arasında yaşanan siyasi krizler hava taşımacılığını yakından ilgilendirmektedir. Özellikle geçmişte yaşanan bu krizler sonrasında meydana gelen durumlar ve daha da kötüsü bu durumların ötesine neden olan savaşlar hava taşımacılığı sektörünün durgunlaşmasına neden olmaktadır. Örneğin 1990-1991 yıllarında yaşanan Körfez krizi ve sonrasında meydana gelen Körfez Savaşı hava taşımacılığı sektörü faaliyetlerini tüm dünyada olumsuz etkilemiştir

Ekonomik açıdan hava taşımacılığını etkileyen küresel çaplı olaylara aşağıdaki örnekleri verebiliriz:

• 1973 Petrol Krizi: OPEC ülkelerinin ABD’ye karşı ilan ettiği petrol ambargosu

• 1979 Petrol Krizi: İran Devrimi sonrasında yaşanan petrol krizi
• 1997 Doğu Asya Mali Krizi
• 2008 Global Finansal Kriz

Ülkeler arasında yaşanan siyasi krizler hava taşımacılığını yakından ilgilendirmektedir.

Ulaştırma, “insanların veya eşyaların bir yerden başka bir yere taşınma hareketi veya süreci" olarak ifade edilmiştir. Doğru cevap B'dir.

Ulaştırma sistemi sisteme bütünlük katan birtakım unsurlardan meydana gelmektedir. Bu unsurlar, ulaştırmanın gerçekleştirilebilmesi için gerekli olan yol, ulaşım aracı, yolcu, yük, taşımacı ve taşıma senedidir. Doğru cevap D'dir.

Ulaştırma yatırımlarının maliyetleri düşürücü etkisi vardır. Diğer ifadeler doğrudur. Doğru cevap A'dır.

Ulaştırma sistemine yakın olan bölgelerde kentsel gelişim daha fazla olacaktır. Burada çevre yoluna en yakın konumda bulunan E bölgesinin daha fazla gelişme göstermesi beklenir. Doğru cevap E'dir.

Bu sistemin en temel özelliği, deniz yolu ve diğer alt sistemlerle yapılan taşımaların başında ve sonunda kullanılması zorunlu olması nedeniyle bu sistemlerden ayrılmasıdır. Yolcu ulaşımının başlangıcını ve sonunu oluşturur. Doğru cevap C'dir.

Kara yolu taşımacılığı, sahip olduğu kara yolu altyapısı ile eşya ve yolcunun istenilen noktaya ulaşımına imkân tanıyan, dünya çapında kullanımı en yaygın ulaştırma alt sistemidir. En hızlı taşımacılık türü havayolu taşımacılığıdır. Doğru cevap E'dir.

Denizyoluyla büyük miktarlarda yük taşınabilir. Demiryolu taşımacılığının da taşıma kapasitesi yüksektir. Havayolu taşımacılığının yük taşıma kapasitesi düşüktür. Doğru cevap D'dir.

Ulaştırma sistemi sisteme bütünlük katan birtakım unsurlardan meydana gelmektedir. Bu unsurlar ulaştırmanın gerçekleştirilebilmesi için gerekli olan yol, ulaşım aracı, yolcu,yük,taşımacı ve taşıma senedidir.

“Sürdürülebilir Ulaştırma” ilkeleri kapsamında ulaştırma fonksiyonunda bulunması gereken özellikler;
• Çevre-dostu ulaştırma,
• Verimli ulaştırma,
• Yüksek güvenlik özelliklerine sahip ulaştırma
• Sosyal olarak kabul edilebilir ulaştırma olarak belirlenmektedir.

Ulaşımın hızından ziyade verimli,ekonomik ve çevre dostu olmasına daha çok önem verilmiştir.

Tek sistemli taşımacılık, entegre taşımacılığın hızla gelişmesinden dolayı gerileme eğilimine girmiştir. Doğru cevap B'dir.