HAVA KARGO VE TEHLİKELİ MADDELER

Tehlikeli maddelerin handling süreci aşağıdaki adımlardan oluşmaktadır:

Tehlikeli maddelerin kabulü

Tehlikeli maddelerin depolanması

Tehlikeli maddelerin uçağa yüklenmesi

Tehlikeli madde denetimlerinin yapılması

Tehlikeli maddeler ile ilgili taraflara gerekli bilgilendirmelerin yapılması

Taşıyıcının raporlama sorumlulukları

A Sınıfı Kargo Kompartımanı Özellikleri

E Sınıfı Kargo Kompartımanı Özellikleri

Kargo IMP kodu: Hava kargo taşımacılığında taraflar arasında kritik kargo operasyon bilgisi alışverişinde kullanılan standart üçlü kodlardır.

Taşıyıcı, taşınan tehlikeli maddeler ile ilgili olarak sorumlu kaptana bilgi vermelidir. Bu bilgilendirme NOTOC (Special Load Notification to Captain) formu ile kaptana iletilir. NOTOC’da yer alması gereken bilgiler şunlardır:

Dolayısıyla paketleme grubu varsa bilgi verilmelidir.

Tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili yolcuların bilgilendirilmesi gereken noktalar,

Acil durumlarda raporlanması gereken durumlar,

Tehlikeli maddenin listede bulunmaması durumunda aşağıdaki adımlar izlenmelidir:

Tehlikeli maddelerin taşınması sürecinde taşınan tehlikeli maddeler ile ilgili olarak taşıyıcı tarafından ilgili taraflara bilgilendirme yapılmalıdır. Bilgilendirme yapılması gerekli konular şunlardır:

Fissile maddelerin depolanmasında ise paket, paket grubu (overpack) ya da konteynerin kritik emniyet indisi (CSI) 50’yi aşmamalıdır.

Tehlikeli maddelerin handling süreci aşağıdaki adımlardan oluşmaktadır:
• Tehlikeli maddelerin kabulü
• Tehlikeli maddelerin depolanması
• Tehlikeli maddelerin uçağa yüklenmesi
• Tehlikeli madde denetimlerinin yapılması
• Tehlikeli maddeler ile ilgili taraflara gerekli bilgilendirmelerin yapılması
• Taşıyıcının raporlama sorumlulukları

Kontrol listesinde bulunan başlıca sorular şu şekildedir:
• Radyoaktif maddeler ve diğer tehlikeli maddeler dâhil olmak üzere gerekli dokümantasyon detaylı bir şekilde hazırlanmış mı?
• Gönderici beyan formunda belirtilen tehlikeli madde miktarları yolcu ya da kargo
uçağı için belirlenen paket başına limitler içerisinde mi?
• Tehlikeli madde paketinin, birleşik paketinin, bir araya getirilmiş paketin (overpack) ya da kargo konteynerinin üzerindeki işaretlemeler kolay görülebilir şekilde
mi ve gönderici beyan formu ile uyuşuyor mu?
• Paket performans kodu ve tehlikeli maddenin paketleme grubu uyuşuyor mu?
• UN/ID numarası, uygun gönderi adı (PSN), etiketler ve özel handling talimatları
kolay görülebilir ve uygun şekilde mi?
• Varsa radyoaktif madde etiketlemeleri gerektiği şekilde yapılmış mı?
• Dış kap kullanımı yapılmışsa uygun paket seçimi yapılmış mı?
• Aralarında ayrım yapılması gereken tehlikeli maddeler bir arada paketlenmiş mi?
8. Ünite - Tehlikeli Maddelerin Handling Süreci ve Tehlikeli Madde Uygulamaları 173
• Tehlikeli madde paketinde hasar ya da sızdırma mevcut mu?
• Bir araya getirilmiş paket gurubu (overpack) sadece kargo uçağında taşınacak paket içeriyor mu?

Tehlikeli maddelerin kabulü ile ilgili olarak aşağıdaki durumlarda taşıyıcı ve ilgili
personel düzenlemelerde belirtilen özel durumları da göz önünde bulundurarak duruma göre hareket etmelidir:
• Tehlikeli madde içeren kargo konteyneri ve ULD (yükleme ünitesi),
• Bulaşıcı madde içeren gönderiler,
• Kendiliğinden tepkimeye giren tehlikeli maddeler,
• Üzerinde tehlike işareti bulunan tüketici ürünleri,
• Konsolide gönderiler

Tehlikeli maddelerin taşınabileceği uçaklardaki kargo kompartımanlarının B ya da C sınıfı gerekliliklerini karşılaması gereklidir.

Üzerinde “Cargo Aircraft Only” etiketi bulunan tehlikeli madde paketleri C sınıfı gerekliliklerini kargo kompartımanında taşınmalıdır

C Sınıfı Kargo Kompartımanı Özellikleri
• Kompartıman içerisinde pilota ya da uçuş mühendisine uyarı veren duman ya da yangın detektörü bulunmalıdır.
• Kompartıman içerisinde pilot ya da uçuş mühendisi tarafından kontrol edilebilen,
onaylı yangın söndürme ya da önleme sistemi bulunmalıdır.
• Kompartıman içerisinde yolcu ya da uçuş kabinine alev, duman ya da yangın söndürme maddesi girmesini önleyen gerekli araçlar bulunmalıdır.
• Kompartıman içerisindeki havalandırmayı kontrol eden cihazlar bulunmalıdır.

D Sınıfı Kargo Kompartımanı Özellikleri
• Kompartıman içerisinde meydana gelebilecek yangın uçuş emniyetini ve uçakta
bulunanları hiçbir şekilde tehlikeye atmayacak şekilde sınırlandırılmış olmalıdır.
• Kompartıman içerisinde yolcu ya da uçuş kabinine tehlikeli miktarda alev, duman ya da zehirli gaz girmesini önleyen gerekli araçlar bulunmalıdır.
• Kompartıman içerisindeki havalandırmayı yangın emniyet limitleri dâhilinde
kontrol eden cihazlar bulunmalıdır.
• Kompartıman içerisinde meydana gelebilecek ısıdan kritik uçak parçaları etkilenmemelidir.

• Toksik ve bulaşıcı maddelerin istiflenmesi
• Manyetik maddelerin yüklenmesi
• Kuru buz yüklenmesi
• Soğutularak sıvılaştırılmış gazların yüklenmesi
• Genişleyebilen polimerik destek malzemelerinin ve plastik kalıp bileşimlerinin
yüklenmesi
• Canlı hayvanların tehlikeli maddelerle birlikte yüklenmesi
• Tekerlekli sandalye ve diğer akülü hareket yardım cihazlarının yüklenmesi
• Radyoaktif maddelerin tab edilmemiş filmlerle yüklenmesi
• Fissile maddelerin yüklenmesi

• Tehlikeli maddelerin yüklendiği nokta
• Tehlikeli maddenin uçaktan boşaltılacağı nokta
• Konşimento (AWB) numarası
• Uygun gönderi adı (PSN)
• Tehlike sınıfı ve bölüm kodu
• UN/ID numarası
• Yan risk sınıfı ve bölüm kodu
• Paket sayısı ve paket başına miktarlar
• Radyoaktif maddeler için kategori ve taşıma indisi
• Varsa paketleme grubu
• Kargo IMP kodu
• Acil durum rehberi kodu (ERG)
• Tehlikeli maddenin kargo uçağında taşınmasının zorunlu olup olmadığı

Tehlikeli maddenin listede bulunmaması durumunda aşağıdaki adımlar izlenmelidir:
• Yapılacak olan testler doğrultusunda maddenin karakteristik özellikleri öğrenilmelidir.
• Maddenin hava yolu ile taşınmasının yasak olmadığından emin olunmalıdır.
• Maddenin IATA-DGR kitabı tablolarına göre paketleme grubu belirlenmelidir.
• Maddenin tanımlanması yapılmalıdır.