HAVA KARGO VE TEHLİKELİ MADDELER

Hava kargo taşımacılığı yapılıyor denilebilmesi için; i. malların (posta ve bagaj hariç) paketlenmesi, ii. etiketlenmesi, iii. evraklarının uygun bir şekilde hazırlanması ve iv. en önemlisi bir hava aracı ile sevk edilmesi gerekmektedir. Malların paketlenmesi işlemi ICAO ve IATA kurallarına ve ülkelerin kısıtlamalarına bağlı olarak yapılmalıdır. Bu faaliyetleri gerçekleştirenlere ise “hava kargo taşıyıcıları” denir.

Dry-lease: Hava aracının,kiracının işletme ruhsatı kapsamında işletildiği kiralama operasyonudur.

Hava kargo taşımacılığı sektöründe açık bir şekilde en önemli grubu, hem yolcu hem de kargo taşımacılığı yapan tarifeli hava yolu işletmeleri oluşturmaktadır. Söz konusu bu işletmelere kombine taşıyıcılar adı da verilmektedir.

Cargojet (Kanada), Gemini Air Cargo (ABD), Cargolux (Luxemburg), Martinair Cargo (Hollanda) ve Polar Air Cargo (ABD) bu sınıf içinde değerlendirilebilir. Bu sınıftaki en büyük hava kargo işletmelerinden birisi toplam (iç hat ve dış hat) kargo taşımasında 2014 yılında 5.74 milyar FTK ile Cargolux’tür. Cargolux geniş küresel uçuş ağı ile Avrupanın en büyük sadece kargo taşıyan hava yolu işletmesidir.

FedEX: Açılımı “Federal Express” olan işletmenin merkezi Amerika Birleşik Devletleri, Memphis, Tennessee’dir bütünleşik taşıyıcılar sınıfı içinde değerlendirilir.

IATA verileri incelendiğinde en büyük hava kargo taşıyıcıları olan FedEx (2014 yılı için 8,485 FTK) ve UPS (2014 yılı için 5,282 FTK) bütünleşik taşıyıcılar sınıfı içinde değerlendirilir. Bu iki bütünleşik taşıyıcı yerel pazarın %60’ına sahiptir. Bunların haricinde daha küçük bir filoya sahip olmasına rağmen DHL ve TNT’de bütünleşik taşıyıcı kategorisindedir.

Ülkemizdeki mevzuat kapsamında, 19/07/2005  tarih ve SHT-150.11 Hava Kargo Acentelerinin Görev Yetki ve Sorumlulukları Hakkında Özel Kurallar adlı talimat uyarınca acentalar; “Ulaştırma Bakanlığınca yetkilendirilen, kargo, kurye, hızlı paket veya posta taşınması ile ilgili istenen şartları sağlayan bir acenta, hava yolu kuruluşu veya hava yolu işleticisi ile iş ilişkisi kuran kuruluş” şeklinde tanımlanmışlardır.

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü mevzuat kapsamında hava kargo taşımacılığı alanında hizmet vermek isteyen toplamda 151 adet aracı hava kargo işletmelerine havalimanı bazında yetkilendirilmiştir (http://web.shgm.gov.tr).Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Adana (15 adet), Adnan Menderes (56 adet), Antalya (8 adet), Atatürk (143 adet), Çarşamba (1 adet), Esenboğa (32 adet) ve Gaziantep (3 adet) olmak üzere toplamda yedi havalimanı yetkilendirilmiştir.

Emirates 1985 yılında kiraladığı B737 ve A300 ile faaliyetlere başlayan işletme, günümüzde dünyanın en büyük geniş gövdeli filosuna sahiptir. Yaklaşık 150 B777 ve 60 A380 olmak üzere toplamda 230’dan uçakla faaliyetlerini sürdürmektedir. 160 milletten 84 binden fazla çalışanı olan işletme gelirlerinin yaklaşık %15’ini kargodan elde etmektedir. Tamamı geniş gövdeli uçaklardan oluşan filoda 12 tanesi B777F ve 2 tanesi B747-400F olmak üzere 14 tane kargo uçağı vardır.

Cargolux Avrupa’nın en büyük B747-400F ve B747-8F filosuna sahip olan Lüksemburg merkezli işletme 1970 yılında kurulmuştur. Modern tır filosu ile birlikte 90’a yakın noktaya hizmet vermektedir. 50 ülkede, 85’den fazla ofisi vardır. Sahiplik yapısı Luxair %35,1, HNCA %35, BCEE %10,51, SNCI %10,67 ve Lüksemburg Devletinin %8.32 payı vardır. Lüksemburg’daki hangarında ayrıca bakım hizmeti de vermektedir.

Dry-lease: Hava aracının, kiracının işletme ruhsatı kapsamında işletildiği kiralama operasyonu. Doğru cevap A şıkkıdır.

IATA 2014 verilerine bakıldığında dünyadaki en büyük kargo taşıyıcılarının yedisini kombine taşımacılık yapan hava kargo işletmelerinin oluşturduğu görülmektedir.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Cargolux geniş küresel uçuş ağı ile Avrupanın en büyük sadece kargo taşıyan hava yolu işletmesidir. Doğru cevap C şıkkıdır.

UPS: Açılımı “United Parcel Service” olan işletmenin merkezi Amerika Birleşik Devletleri, Louisville, Kentucky’dir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü mevzuat kapsamında hava kargo taşımacılığı alanında hizmet vermek isteyen toplamda 151 adet aracı hava kargo işletmelerine havalimanı bazında yetkilendirilmiştir (http://web.shgm.gov.tr). Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Adana (15 adet), Adnan Menderes (56 adet), Antalya (8 adet), Atatürk (143 adet), Çarşamba (1 adet), Esenboğa (32 adet) ve Gaziantep (3 adet) olmak üzere toplamda yedi havalimanı yetkilendirilmiştir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Piston motorlu Cessna 208B’nin taşıma kapasitesi 2.830 libre’dir. 1 libre 0.45 kg olduğuna göre, yaklaşık 1.270 kg’dir. Tuboprop ATR-72’nin 17.970 libre yani, 8.086 kg, jet motorluMD11’in 192.600 libre, yani 86.670 kg’dir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Fred Smith’in 1971 yılının ortalarında kendisinin ve kız kardeşinin mirasından gelen 500,000 $’lık yatırım ile Federal Express şirketinin temelini atmıştır. Doğru cevap C şıkkıdır.

FedEx’in 2014 yılında filosunda yer alan ve havada kalma süresini tamamlayan bir Boeing 727-200F model uçağını, Anadolu Üniversitesinin Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesine bağışladı. Bundan sonraki dönemde eğitim amacıyla yerde hizmet verecek olan kargo uçağı, FedEx temsilcileri tarafından Eskişehir Anadolu Havalimanında gerçekleştirilen törenle yetkililere teslim edildi. Doğru cevap D şıkkıdır.

Tamamı geniş gövdeli 200’den fazla sayıdaki filosuyla zaten büyük bir  kargo taşıma kapasitesine sahip olan işletme bunu olumlu yönde değerlendirerek, gelirlerinin yaklaşık %15’ini kargo taşımacılığından elde eder hâle gelmiştir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Kapıdan kapıya taşımacılıkta dünya lideri olan; her tipten 650’ye yakın uçağı, onbinlerce kara aracı ve yüzbinlerce çalışanı olan FedEx Corporation pek çok işletmenin birleşmesiyle oluşmuş bir şirkettir.  Doğru cevap E şıkkıdır.