HAVA KARGO VE TEHLİKELİ MADDELER

FedEx 2014’te uluslararası ve iç hat tarifeli seferleriyle FTK cinsinden 16 milyardan fazla yük taşıyarak dünyanın en fazla kargo taşıyan hava yolu işletmesi olmuştur.

Depolama ve stoklama alanı yeterliyse hava kargo taşımacılığına ihtiyaç duyulmayabilir. Diğer durumlarda hava kargo taşımacılığı gerekli görülmektedir.

Bunun yanı sıra hava kargo taşımacılığı, her türlü yükün nakli için uygun değildir. Deniz yolu, demir yolu vb. gibi taşımacılık modlarında rahatlıkla taşınan büyük miktarlardaki yüklerin taşınmasında hava kargo taşımacılığı kullanılamamaktadır.

Kargo taşımacılığı pasiftir. Yani yolcu taşımacılığında, yolcular uçaklara biniş ve inişte kendi sorumlulukları dâhilinde havaalanında dolaşabilirken, hava kargo ta- şımacılığında yükler fiziksel olarak taşınabilir, yüklenebilir ve boşaltılabilirdir.

Hafif ancak büyük paketlenmiş bir kargonun maliyet hesaplanmasında ağırlık değil boyut esas alınmaktadır

Bu fiyat, kalkış ve varış arasındaki iki veya daha fazla hava yolu üzerinde taşınan gönderiler için uygulanmaktadır. Birleşik fiyat, genellikle iki nokta arasında direkt olarak taşınan ürüne uygulanan fiyatla aynıdır. Birleşik fiyat, aynı fiyattaki bir dizi farklı rotaların kullanılabilirliği avantajını sağlar.

Hızlı paket fiyatları, havaalanından havaalanına taşınan küçük paketler için uygulanmaktadır

Stoklama ve depolama ihtiyacı ve hizmeti hava kargo taşımacılığındaki fiyatlandırmayı etkilememektedir.

Her hava yolu konşimentosu onu düzenleyen hava yolu şirketinin seri numarası ve üç basamaklı kodu ile tanımlanma durumu kargonun hazırlanış amacıyla ilgili değildir.

2014 yılında,  hava kargo taşımacılığıyla 51,3 milyon metrik ton mal taşınmıştır. Taşınan bu mallar dünya ticaretinde %1’den daha az bir hacim oluşturmakta fakat değer olarak dünya toplam mal ticaretinin %35’ten fazla kısmını oluşturmaktadır.

İlaç endüstrisi; özellikle aşı gibi yüksek değerli, zaman ve ısıya duyarlı kargoların taşınmasında, hız ve verimlilik açısından hava taşımacılığında önemli bir rol oynamaktadır. Günümüz modern dünyasında, hava yoluyla canlı hayvanların taşınması, uzun mesafelerdeki ulaşımın en uygun yöntemi olarak kabul edilmektedir. Elektronik cihazların birleştirilmesinde Apple ve Samsung gibi elektronik piyasasının önemli üreticileri hava kargonun hız ve zaman faydasından yararlanmaktadır. Boeing’in raporuna göre önümüzdeki 20 yıl içinde Dünya ekonomisinin (GSYİH) yılda %3,2 büyüyeceği tahmin edilirken dünya hava kargo trafiğinin (FTK) yılda %4,7 büyüyeceği ifade edilmektedir. Bu tahmin dünya hava kargo trafiğinin, dünya ekonomisinden daha fazla büyümesinin beklendiğini göstermektedir.

GSYİH (Gayrisafi Yurt içi Hâsıla): Ülke sınırları içerisinde belli bir zaman içinde, üretilen tüm nihai mal ve hizmetlerin para birimi cinsinden değeridir.

Hava kargo taşımacılığında da dezavantajlar mevcuttur. Hava kargo taşımacılığında kullanılan uçakların ağırlık ve hacim sınırları nedeniyle diğer taşıma türlerine oranla daha yüksek taşıma maliyeti ortaya çıkmaktadır. Bunun yanı sıra hava kargo taşımacılığı, her türlü yükün nakli için uygun değildir. Deniz yolu, demir yolu gibi taşımacılık modlarında rahatlıkla taşınan büyük miktarlardaki yüklerin taşınmasında hava kargo taşımacılığı kullanılamamaktadır. Çoğunlukla hava yolu ile nakledilen bir yükün alıcının deposuna iletiminde kara yolunun kullanılması hava yolunun olmadığı durumlarda zorunludur.

Hava kargo neredeyse her zaman tek yönlü iken, yolcu taşımacılığı genellikle çift yönlüdür.

Hava kargo taşımacılığında genellikle gece seyahati tercih edilirken, yolcu taşımacılığında daha çok gündüz seyahati tercih edilmektedir

Yolcu taşımacılığında, her bir yolcu bir koltuk olarak belirlenirken, kargo taşımacılığında yük; ağırlık, hacim ve konteyner numarası ve pozisyonu olarak karakterize edilmektedir

Kargo taşımacılığı pasiftir.

Yolcu taşımacılığında, yolcular aktarmalı rotalar veya uçak değişikliklerini tercih etmezken, kargo taşımacılığında kargo göndericileri ve alıcıları, kargo beklenen zamanda geldiği sürece uçak değişikliği ve aktarmalı rotalarla ilgilenmezler.

Yolcu taşımacılığında, yeni uçaklar tercih edilirken ve kabinin temizliği ve dekoru önemli iken, kargo taşımacılığında yük; kabin konforunun önemsenmediği eski uçaklarda taşınabilir.

İstifleme Kayıpları: Hacim kaybı yaratan düzensiz yük biçimlerinin doğurduğu problemler istifleme kayıpları olarak bilinir. Uçaklarda hacim çok önemli olup kargo alanlarının etkin bir şekilde kullanılması gerekmektedir.

Hacim = uzunluk x genişlik x yükseklik (4 x 3 x 3) = 36 m³ Bu kargo formülde yerine koyulan değerlerle 36 m³’lük bir hacme sahiptir. 36/6 = 6 (6: 1 oranı esas olduğu için) x 1.000= 6000

İstisnai Fiyatlar: İstisnai fiyatlar, her zaman standart fiyatlardan daha yüksektir ve özel işlem gerektiren gönderilerin belirli türleri için geçerlidir. Örneğin; özel elleçleme gerektiren canlı hayvanlar ve paketlenmemiş mobilyalar bu kapsama girmektedir. İstisnai fiyat, bazı hatlarda geçerli olmayabilir.

Hava yolu konşimentosu (Air Waybill-AWB); bir noktadan başka bir noktaya hava yolu ile gönderilen kargoyla ilgili bilgileri içerir. Hava yolu Konşimentosu aynı zamanda bir fatura ve sigorta poliçesidir. Hava yolu konşimentosu genellikle üç asıl, yedi kopyadan meydana gelmektedir. Bunlar; 1. Birinci nüsha (Yeşil): Hava taşıyıcısı, 2. İkinci nüsha (Kırmızı): Alıcı, 3. Üçüncü nüsha (Mavi): Gönderici için düzenlenmektedir. İlk nüsha gönderici tarafından imzalanmalıdır. İkinci nüsha kargoyla birlikte gider. Bu nüsha gönderici ve hava yolu taşıyıcısı tarafından imzalanmalıdır. Üçüncü nüsha, taşıyıcı tarafından kargonun kabulünün ardından imzalanmalıdır. Bu nüsha teslimin kanıtıdır ve taşıma sözleşmesinin sonuçlandırıldığı anlamını taşır. Her hava yolu konşimentosu onu düzenleyen hava yolu şirketinin seri numarası ve üç basamaklı kodu ile tanımlanmaktadır. Örneğin Türk Hava Yolları’nın kodu 235’tir.

Hava yolu konşimentosu taşıyıcı ve kargo acentesi tarafından düzenlenen en önemli kargo belgesidir. Gönderici, taşıyıcıya teslim ettiği mallarla ilgili bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Taşımacı ise taşıma sırasında oluşabilecek hasar ve kayıplardan sorumludur. Bu belgenin hazırlanış amacının temel özellikleri aşağıdaki gibidir:

Kargo sözleşmesinin imzalandığının ve taşıma şartlarının taraflarca kabul edildiğinin belgesidir.

Kargonun teslim alındığına dair bir ispat belgesidir.

Kargoya eşlik eden ve taşıma işinin yapılmasında önemli talimatları içeren bir belgedir.

Bütün taşıma boyunca göndericinin talimatlarının göz önünde tutulabilmesi için, konşimento kargo ile birlikte seyahat eder

Uluslararası Hava Kargo Birliği (TIACA) hava kargo taşımacılığındaki gelişimin temel nedenlerini aşağıdaki gibi sıralamıştır:
• Hava yolu taşımacılığındaki liberalleşme süreci,
• Dünya ticaretindeki gelişmeler,
• Ürünlerin ve hizmetlerin uluslararası satışı ve üretimi,
• Tam zamanında üretim, stok gibi yeni stok yönetim modelleri,
• Hava yolu taşımacılığına uygun yeni ürünler,
• Yüksek değerli ve kısıtlı tüketim ömrü olan ürünlerin hızlı gelişimidir.