HAVA KARGO VE TEHLİKELİ MADDELER - Deneme Sınavı - 8

Uçaklar sahip oldukları motorlarına göre, piston motorlar ve jet türbinli motorlar olmak üzere iki kısımda incelenebilir.

Jet türbinli motorlar da kendi içinde turboprop, turbojet ve turbofan olarak üç kısımda incelenebilir.

Gövde boyutuna göre uçak sınıflandırmasının temel olarak yolcu uçaklarının esas ayrım parametresi olsa bile kargo uçakları için de böyle bir sınıflandırma yapılabilir. Bu sınıflandırma altında dar gövdeli ve geniş gövdeli olmak üzere iki sınıfta inceleme yapılabilir.

Uçaklar kargo kapasitelerine göre 3 farklı kategoride sınıflandırılmaktadır. Standart gövdeli uçaklar kategorisinde 45 tondan daha az kargo kapasitesine sahip uçak tiplerinin yer aldığı görülmektedir. Orta gövdeli uçak kategorisinde 40 ile 80 ton arasında kargo kapasitesine sahip uçakların yer aldığı görülmektedir. Geniş gövdeli uçak kategorisinde ise 80 tondan daha fazla kargo taşıma kapasitesine sahip, geniş gövdeli kargo uçaklarının listelendiği görülmektedir.

Taşıma kapasitesi bakımından en fazla taşıma kapasitesi olan Antonov 225 dir.

Kombi uçaklar, “Main deck”te yolcu ile birlikte kargo taşıyabilme özelliği olan uçaklardır. Normal yolcu uçaklarından farklı olarak zemini güçlendirilmiş, zeminini yükleme ve boşaltma işlemleri için dizayn edilmiş ve büyük kargo kapısının olmasıdır. Yolcu ve kargo talebinin sınırlı olduğu hatlarda, ikisine birden hizmet vermek amacıyla kullanılır.

Hava kargo taşımacılındaki yükler; kontenyer, palet ya da iglo’lar ile (ULD olarak isimlendirilir) paketlenmekte uçağın ilgili bölümüne yerleştirilmektedir.

Hava kargo işletmeleri için ağırlık limitli bir ücretlendirme yoktur. Ücretlendirmede esas olan hacimsel kapasitedir.

Kargo yüklemesi yapılırken brüt ağırlık üzerinden işlemlerin yapılması gerekmektedir.

Bir paketleme şekli olan iglo ise, belirli konfigürasyonlarda palet ve ağ mekanizmasından oluşan yükleme ünitesi olarak tanımlanabilir.

Hava kargo taşımacılığında kullanılan uçaklar farklı şekillerde sınıflandırılabilmektedir. En çok kullanılan sınıflandırmaları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;

Jet türbinli motorlar da kendi içinde turboprop, turbojet ve turbofan olarak üç kısımda incelenebilir

Gövde boyutuna göre uçak sınıflandırmasının temel olarak yolcu uçaklarının esas ayrım parametresi olsa bile kargo uçakları için de böyle bir sınıflandırma yapılabilir. Bu sınıflandırma altında dar gövdeli ve geniş gövdeli olmak üzere iki sınıfta inceleme yapılabilir.

Dar gövdeli veya tek koridorlu uçaklar kabin genişliği 3-4 metre arasında olan ve genellikle kısa ve orta mesafeli uçuşlarda kullanılan uçaklardır.

Geniş gövdeli uçaklar, çift koridorlu olan ve kabin genişliği genellikle 5-7 metre arası olan uçaklardır. Orta ve uzun mesefeli uçuşlarda, 35-100 ton arası kargoyu, 5.000-8.000 km mesafeye taşıyabilirler.

Geniş gövdeli uçaklar için tam yük değerleri ve ulaşabilecekleri en uzun menziller aşağıda listelenmiştir.
• MD-10-10F: Maksimum faydalı yükü yaklaşık 59 ton ve tam yükteki en uzun menzili yaklaşık 3.200 km’dir.
• Airbus A300-600F: Maksimum faydalı yükü yaklaşık 48 ton ve tam yükteki en uzun menzili yaklaşık 4.200 km’dir.
• Boeing 767F: Maksimum faydalı yükü yaklaşık 52 ton ve tam yükteki en uzun menzili yaklaşık 5.200 km’dir.
• Boeing 767-300BCF: Maksimum faydalı yükü yaklaşık 52 ton ve tam yükteki en uzun menzili yaklaşık 5.300 km’dir.
• Airbus A310-200F: Maksimum faydalı yükü yaklaşık 36 ton ve tam yükteki en uzun menzili yaklaşık 5.600 km’dir.
• Airbus A330-200F: Maksimum faydalı yükü yaklaşık 70 ton ve tam yükteki en uzun menzili yaklaşık 6.400 km’dir.
• Boeing 747-400BCF: Maksimum faydalı yükü yaklaşık 108 ton ve tam yükteki en uzun menzili yaklaşık 6.580 km’dir.
• Boeing 747-8F: Maksimum faydalı yükü yaklaşık 138 ton ve tam yükteki en uzun menzili yaklaşık 6.630 km’dir.
• Airbus A310-300F: Maksimum faydalı yükü yaklaşık 39 ton ve tam yükteki en uzun menzili yaklaşık 7.250 km’dir.
• Boeing 777F: Maksimum faydalı yükü yaklaşık 102 ton ve tam yükteki en uzun menzili yaklaşık 8.000 km’dir

Taşıma kapasitelerine göre uçakların sınıflandırılması şu şekildedir?

Hızlı değişebilen “quick change” diye adlandırılan uçaklar, hem kargo hem de yolcu taşımacılığında kullanılabilen uçaklardır. Bu uçaklar normal yolcu taşımacılığında kullanılan uçaklardan farklıdır. Koltukları çabuk bir şekilde uçaktan ayrılmasını sağlayacak şekilde üretilmiştir. Genellikle kısa ve orta mesafeli uçaklarda kullanılır. Gündüz yolcu, akşam kargo taşıyarak uçağın kullanım oranı arttırılır

Taşımacılık geneline bakıldığında (deniz, tren ve kara) taşınacak olan yüklerin belirli bir düzen içinde tutulabilmesi ve istenilen koşullar altında hedeflenen noktaya ulaştırılabilmesi için belirli bir planlama yapılması, en azından bir taşıma sisteminin olması gerekmektedir. Bu durum, hava kargo taşımacılığında da geçerlidir. Yüklerin uygun formlara sokulabilmesi, gerekli ise özel taşıma koşullarının sağlanabilmesi, ilgili otoritenin kurallarına uygun olacak ve istenilen güvenlik düzeyini sağlayan taşıma üniteleri kullanılır.

Hava kargo taşımacığındaki yükler; kontenyer, palet ya da iglo’lar ile (ULD olarak isimlendirilir) paketlenmekte uçağın ilgili bölümüne yerleştirilmektedir.