HAVA KARGO VE TEHLİKELİ MADDELER - Deneme Sınavı - 13

Dünyada yüksek öneme sahip ürünlerin hızlı, güvenli ve güvenilir bir şekilde taşınmasında hava kargo taşımacılığı çok önemli bir fonksiyonu yerine getirmektedir. 2013 yılı verilerine göre dünya ticaretinde taşınan malların parasal değer olarak %33’ü hava kargo taşıyıcıları aracılığıyla taşınmıştır. Bu sebeple, doğru yanıt B seçeneğidir.

2007-2013 yıllarında hava kargo taşımacılığının bölgelere göre oransal dağılımına yer verilmektedir. Buna göre 2007 yılı itibariyle hava kargo ile taşınan toplam yük miktarının %42’si Asya/Pasifik bölgesinde, %25’i Kuzey Amerika’da %23’ü Avrupa ve %6’sı ise Orta Doğu bölgelerinde gerçekleşmiştir. Bu sebeple doğru yanıt A seçeneğidir.

Kargo geliri verilerine göre dünyanın en büyük hava yolu şirketleri FedEx Express ve UPS Airlines'dir. Doğru cevap C seçeneğidir.

2014 yılı itibariyle dünyada en fazla kargo taşınan havalimanı Hong Kong International havalimanıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Hava kargo işletmelerinin uçak sayılarına  göre FedEx Express 688 uçak ile en fazla uçağa sahip hava kargo işletmesidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü bu sınıflandırmayı; iç ve dış hatlarda tarifeli ve tarifesiz seferlerle yolcu ve yük taşımacılığı yapan hava yolu işletmeleri, iç ve dış hatlarda tarifeli/tarifesiz seferlerle kargo taşımacılığı yapan hava yolu işletmeleri şeklinde yapmıştır. Doğru cevap A seçeneğidir.

T.C. tescilinde kargo taşımacılığı yapan; THY Kargo, MNG Kargo, ULS Kargo ve ACT Kargo olmak üzere 4 işletme ve bunların 25 kargo uçağı vardır. THY, MNG, ULS ve ATC kargo taşımacılığı yaparken IHY (İZMİR Hava Yolları) kargo taşımacılığı yapmamaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

2014-2015 verilerine göre Türkiye'de iç hat, dış hat ve toplam yük trafiğine ilişkin bilgilere bakıldığında en fazla yük trafiğinin gerçekleştiği havalimanı İstanbul Atatürk havalimanıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

2014 yılı itibariyle Türkiye'nin dünya hava kargo taşımacılığındaki payı %1,47’ye yükselmiştir. Doğru cevap A seçeneğidir.

IATA’ya göre önümüzdeki 5 yılda hava kargodaki yıllık büyüme oranı ortalama %4.1 olacaktır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Tehlikeli madde kavramı en genel anlamıyla sahip olduğu kimyasal, fiziksel ve biyolojik birtakım özelliklerinde dolayı canlı cansız varlıklar ve çevre için risk oluşturan madde ve nesneler olarak tanımlanmaktadır. Havacılıkta tehlikeli madde kavramı ise taşınması esnasında sağlığa, emniyete, diğer varlıklara ve çevreye zarar verme riski taşıyan madde veya nesneler olarak ifade edilmektedir. Aslında günlük hayatta kullandığımız basit şeyler dâhi hava yoluyla taşınması esnasında risk oluşturabilmektedir. Çakmaklar, kibritler, saç spreyleri, deodorantlar, lityum-iyon bataryalar gibi maddeler bu duruma verilebilecek örneklerdendir.

Uluslararası Atom Enerji Ajansı (International Atomic Energy Agency) kısaltması IAEA'dır.

ICAO,  Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu (International Civil Aviation Organisation) kısaltmasıdır.

Yolcu ve ekip beraberinde taşınabilen tehlikeli maddeler listesine göre, emniyetli evrak çantası, para kutusu, nakit çantaları vb hiçbir şart altında uçakta taşınamazlar grubuna girerler.

Medikal amaçlı oksijen ve hava silindirleri taşınmasında sorumlu kaptan pilot bu nesnelerin uçaktaki yeri konusunda bilgilendirilmelidir.

Tehlikeli maddelerin emniyetle taşınabilmeleri için kullanılan paketler özel olarak üretilmiş ve belirli testlerden geçmiş olma ya da belirli şartları yerine getirme özelliğine sahiptirler. Birleşmiş Milletler (UN) önerileri doğrultusunda performans testlerine tabi tutulan veya belirli şartları yerine getiren bu paketlere UN tipi paket de denilmektedir. Ancak bazı tehlikeli maddelerin IATA-DGR’da belirtilen sınırlandırılmış miktarları sıradan paketler içerisinde taşınabilmektedir. Yani UN tipi paket kullanımı gerekli olmamaktadır. Ancak tehlikeli maddeler yine de IATA-DGR içerisindeki paketleme kuralları dâhilinde iyi kalitede iç ve dış kap kullanılarak paketlenmelidir. Sınırlandırılmış miktardaki tehlikeli maddelerin paketlerinde “Y” harfi ile gösterilen işaretleme yapılmalıdır. Taşımaya hazır hâldeki bir tehlikeli maddenin sınırlandırılmış miktarı hiçbir koşulda 30 kg üzerinde olamaz. Sınırlandırılmış miktardaki tehlikeli maddeler için gönderici beyan formu hazırlanmalıdır.

Tehlikeli maddelerin tanımlanmasında diğer konularda olduğu gibi en önemli kaynak IATA-DGR’dır. Bu kuralların olduğu el kitabında  bulunan Tehlikeli Maddeler Listesi, bu amaçla kullanılmaktadır.

B Sütunu: Tehlikeli maddenin uygun gönderi adının ya da açıklamasının yer aldığı sütundur. Bu sütundaki koyu yazımlar maddenin gönderide kullanılacak adıdır. Koyu olmayan diğer yazımlar isin maddenin tanımlanmasını kolaylaştırıcı açıklamalardır. Bu sütun içerisinde
çoğunlukla karşılaşılan n.o.s. (not otherwise specified - başka türlü tanımlanmadıkça) kısaltması mevcuttur.

H Sütunu: Tehlikeli maddenin yolcu ve kargo uçağında paket başına olan sınırlandırılmış miktarı için belirtilen maksimum net madde miktarıdır. Eğer parantez içerisinde G harfi var ise belirtilen limit maddenin brüt ağırlığı (gross weight) içindir. Eğer burada “Forbidden” ifadesi var ise tehlikeli madde sınırlandırılmış miktarda taşınamaz.

U: Paketin özel olduğunu, bulaşıcı maddenin paket içerisinde test edilmeye gerek kalmadan taşınabileceğini gösterir.