HAVA HUKUKU

1992 yılında ABD ve Hollanda arasında yapılan ikili anlaşma açık gökler (open skies) anlaşması olarak adlandırılan yeni bir modelin başlamasına sebep olmuştur. Açık gökler anlaşması, iki ülke arasında herhangi bir rotaya serbest giriş hakkı sağlamaktadır, her iki tarafta atanan taşıyıcıların sayısında bir sınırlama yoktur. Kapasite ve uçuş sıklığı sınırlaması yoktur, fiyat pazar güçleri tarafından (her iki taraf hükümetinin onayı olmaksızın) serbestçe belirlenmektedir. Anlaşma aynı zamanda kargo taşımacılığında 7.trafik hakkının kullanılmasına izin verir. Buna göre, hava yolunun kendi ülkesi ile bağlantılı uçuşu olmaksızın başka ülke ve üçüncü ülke arasında bütün kargo uçuşları yapılabilmektedir

SHGM’nün ikili havacılık anlaşmalarına yönelik hedefinde, Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO)’na üye 191 ülkenin tümüyle ikili havacılık anlaşması imzalamak yer almaktadır.

GATS Hava Taşıma Eki sadece üç hava taşıma faaliyetini kapsamaktadır. Havada ticari serbestlik ilkesi ile bu faaliyetler şunlardır:• Hava aracı tamir ve muhafaza hizmetleri. • Hava taşıma hizmetlerinin satışı ve pazarlanması. İlgili hava taşıyıcıları için hava taşıma hizmetlerinin serbestçe satılması ve pazarlanması için fırsatlar, pazarlamanın bütün yönleri, araştırma, reklam ve dağıtım gibi. Bu faaliyetlere hava taşıma hizmetlerinin fiyatlanması ya da koşulların uygulanması dahil değildir. • Bilgisayar rezervasyon sistemleri hizmetleri. Hava taşıyıcıları tarifeleri, mevcudiyet, ücretler ve ücret kuralları, hakkında bilgi içeren bilgisayar sistemi tarafından sağlanan hizmetler. Bu hizmetlerin sağlanması rezervasyon yoluyla ya da biletin çıkarılması ile olabilir.

15 Nisan 1994 tarihinde Marakeş’te imzalanan Uruguay Görüşme Turu Sonuç
Belgesi kapsamında GATT’a ilave edilen Hizmet Ticareti Genel Anlaşması (GATS) uluslar
arası hizmet ticaretine ilişkin temel kavram, kural ve ilkeleri ortaya koyan ilk çok taraflı
anlaşmadır.

Reasürans: Sigorta şirketlerinin üstlerindeki riskleri tekrar sigortalatarak kendilerini güvence altına almasıdır.

1994 yılında yapılan Dördüncü Dünya Hava Taşıma Konferansı’nda olduğu gibi, 2003 yılında yapılan Konferansta da 1944 tarihli Şikago Konferansı’nda oluşturulan egemenliğin temel ilkeleri, dürüst ve eşit fırsat, ayrımcılık yapmama, dayanışma, uyum, iş birliği teyit edilmiştir. ICAO ve anlaşmaya üye ülkeler, hava taşımacılığı sektöründekiler ve sivil havacılıktaki diğer paydaşlar, tanınan genel prensiplere göre: • Emniyet ve güvenlik düzeyini yükseltmeyi ve geliştirmeyi sağlamalıdır. • Uluslararası hava taşımacılığında, egemenlik, fırsat eşitliği ile ilgili etkili ve sürdürülebilir katılım teşvik edilmelidir. • Çevresel etkileri sınırlamak için çaba gösterilmelidir. • Dürüst rekabet yeterli ve etkili olarak korunmalıdır. • Kaynak sağlama özellikle gelişmekte olan ülkeler için kolaylaştırılmalıdır

Sigortacıların uluslararası hakları 1934 yılında Uluslararası Havacılık Sigortaları Birliği’nin yaratılmasına yol açmıştır. Bu organizasyon hava hukuku alanında uluslararası konvansiyonların tasarı aşamasında danışma niteliğinde rol oynamaktadır. Politik olmayan bir birliktir ve dünyanın her yerinden kayıtlı sigorta şirketlerine açıktır. Amaçları; havacılık sigortaları adına konuşmak ve görüşmeler yapmak, üyeler arasında bilgi sirkülasyonu için merkezî bir büro kurmak, havacılık sigortalarının uygulanması ve daha iyi düzenlenmesi için iş birliği yapmak ve genellikle havacılık sigortalarının uygulanması ve gelişimine faydalı olabilecek herhangi bir şeyi yapmaktır. Organizasyon bir kartel değildir. Bir sigorta şirketinin üyeliğe kabul edilebilmesi için ulusal pazarda büyük bir paya sahip olduğunu göstermesi zorunludur. Prim miktarları Birlik’te asla tartışılmaz.

ABD-Hollanda

Özel Çekme Hakkı (SDR): Uluslar Arası Para Fonu tarafından kullanılan kaydi para birimini ifade eder. Özel Çekme Hakkının diğer para birimlerine dönüştürülmesinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından Resmi Gazetede ilan edilen kurlar esas alınır.

Hava aracının işletme el kitabında ve tip sertifikasında kalkmasına yetki verilen yakıt ve her türlü yükü ihtiva eden azami ağırlığı ifade etmektedir.

Havacılık sigortaları Birinci Dünya Savaşı’ndan hemen önce başlamış fakat gelişimi Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra olmuştur. Londra Lloyd’da bulunan sigortacılar havacılık sigortalarının öncülerini oluşturmaktadır.

İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) arasında Bermuda adalarında 11 Şubat 1946 tarihinde ikili hava taşımacılığı anlaşması yapılmıştır. Bermuda Anlaşması ABD’nin sınırsız ve tam bir hava seyrüsefer serbestisi isteği ile İngiltere’nin tarifeli hizmetlerin ekonomik olarak planlanması isteğinin bir karışımıdır.

1970’li yıllarda petrol krizi ve ekonomik durgunluk da hava taşımacılığını önemli
ölçüde etkilemiştir. Bu gelişmeler üzerine İngiltere, 1975 yılında Bermuda Anlaşması’na daha kısıtlayıcı uygulamalara dönüştürmek üzere son vermiştir.

ABD ve Avrupa Birliği arasında açık gökler anlaşması 25 Nisan 2007 tarihinde
Brüksel’de ve 30 Nisan 2007 tarihinde Washington’ da imzalanmıştır. Bu anlaşma 30 Mart 2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Ulusal Muamele İlkesi: Yabancı yatırımcılara yerliler ile aynı, eşit hakların uygulanması

En Çok Kayrılan Ülke Kuralı: Bir ülkenin çeşitli ekonomik, siyasi ya da kültürel ortaklıklar dolayısıyla farklı bir ülkeye tanıdığı yatırım ve ticaret ayrıcalıklarını aynen bütün GATS üyesi ülkelere de tanımak zorunda olması.

Ticari uçuşlarda, kayıp, zarar ve gecikme riskleri için; bagajla ilgili olarak asgari
sigorta yükümlülüğü yolcu başına 1.131 SDR' dir.

Sigortalı; sigorta şirketinin bir tarafı olarak, teminat kapsamındaki tehlikelerden herhangi birinin gerçekleşmesi durumunda, meydana gelen hasarın tazmini talebinde bulunmaya yasal yetkili olan kişidir.

Sigorta primi nakden ödenir. Sigorta primi, sigorta ettirenin, sözleşmede gösterilen adresinde ödenir. (TTK m.1432)

Kazanın zarar doğurma ihtimaline tehlike veya riziko adı verilir. Zarar doğurma olasılığı bulunan olaylar riziko olarak kabul edilir ve sigorta edilebilir. Bir olayın sigorta açısından riziko niteliği taşıyabilmesi için meydana gelip gelmeyeceğinin belirsiz olması veya ne zaman meydana geleceğinin bilinmemesi gerekir.