HAVA HUKUKU

Asfalt Gecikmesi : Kalkışta, yolcunun uçağa alınmasının başlaması ve kalkış zamanı arasında uçağın zeminde kalma zamanı ya da varışta, uçağın piste (havaalanına) inmesi ile yolcunun indirilmesinin (tahliye edilmesinin) başlaması arasındaki zaman demektir.

Rezervasyon: Yolcunun belirli bir uçuşa hava taşıma işletmesi veya tur operatörü tarafından kabul edildiğini ve kaydedildiğini gösteren bir bilet ya da hava yolu veya tur operatörü tarafından düzenlenmiş ve onaylanmış belgeye sahip olması durumunu ifade eder.

Divert Etme: Uçağın, başka bir hava alanına yönlendirilmesi, son varış noktasının değiştirilmesi.

Check-in (uçuş öncesi kontrol): Uçakta oturulacak yerin belirlenmesi ve varsa bagaj teslimi işlemi.

Terminal İşletmecisi: Sivil hava ulaşımına açık havaalanlarında havaalanı işletmecisi veya yap-işlet-devret modeli, kiralama ve benzeri şekillerde terminal işletmeciliği yapan işletme.

Havaalanı: Hava araçlarının tamamen veya kısmen, inişi, kalkışı ve yer hareketi için kullanılması öngörülen, içerisindeki bina, teçhizat ve tesisat da dâhil olmak üzere karada veya suda belirlenmiş alan.

Son Varış Yeri: Uygun olan bağlantılı uçuşlar dikkate alınmamak şartıyla önceden planlanan varış zamanına uyulabileceği farz edilirse, biletin üzerindeki varış noktasını ya da direkt bağlantılı uçuşlar olması durumunda son uçuşun varış noktasını ifade eder.

Engelli veya hareket kabiliyeti kısıtlı kişilere yardım hizmetini sağlayan tüm personelin engelli veya hareket kısıtlılığı bulunan kişilerin ihtiyaçlarının ne şekilde karşılanacağına ilişkin bilgi sahibi olmaları sağlanmalıdır. Ayrıca personelin, engellilerin eşitliği, engellilik bilinci, engellilere davranış kuralları, işaret dili vb. konularında temel ve tazeleme eğitimi almaları sağlanmalıdır (Talimat m.13).

İptal, önceden planlanmış olan ve en azından bir yerin rezerve edildiği bir uçuşun gerçekleştirilmemesini ifade etmektedir.

Rehber Köpekler: Engelli veya hareket kısıtlılığı bulunan kişiye yardımcı olmak üzere uçuşa kabul edilecek belgeli kılavuz köpekler.

Avrupa Birliğinde hava yoluyla seyahatlerde yolcu haklarına ilişkin ilk düzenleme 1991 yılında yapılmıştır.

Fazla rezervasyon nedeniyle yolcuların bir kısmının uçağa kabul edilmemesi Avrupa Birliği’nde (AB) sürekli şikâyet edilen konulardan biri olması sebebiyle Konsey tarafından bu konunun düzenlenmesi amacıyla 4 Şubat 1991 tarihinde 295/91 sayılı Konsey Tüzüğü çıkarılmıştır. Tüzüğün adı, Tarifeli Hava Taşımacılığında Uçağa Kabul Edilmeme Durumunda Tazminat Sistemine İlişkin Ortak Kurallar Hakkında 4 Şubat 1991 Tarih Ve 295/91 Sayılı Konsey Tüzüğü’dür.

Uçağa kabul edilmeme durumu ortaya çıktığında öncelikle yolcu ile hava yolu işletmesi arasında kararlaştırılan menfaatler karşılığında rezervasyonundan feragat edecek gönüllüler aranır. Gönüllülere menfaatlere ek olarak yardımcı olunur. Buna göre yolcunun seçimine bağlı olarak Yolcuya yedi gün içinde tam bilet parası ödenir veya seyahatin yapılmayan kısmı ile ilgili ödeme yapılır.

Uçuş iptali bütün tedbirler alınsa bile önlenemeyecek olağanüstü koşullar nedeniyle olmuşsa hava yolu işletmesi tazminat ödemekle yükümlü değildir. Bu olağanüstü koşullar; siyasi istikrarsızlık (toplumsal kargaşa, sokağa çıkma yasağı), hava şartları (sis, kar, fırtına, buzlanma), güvenlik riskleri (istisnai yolcular, bagaj ve uçak havaalanı güvenlik önlemleri), beklenmeyen uçuş emniyeti eksiklikleri (teknik problemler, pist kapatılması veya sınırlamaları gibi havaalanı sorunları), uçuşu etkileyen grevler, hava trafik yönetimi kararları (tarifeli slotların uygunsuzluğu) vb. gibidir.

Tazminatlar km’ye göre üç gruba ayrılmaktadır. Tazminat miktarları, 1500 km’ye kadar olan uçuşlar için 250 €, 1500 km’den 3500 km’ye kadar olan uçuşlar için 400 €, 3500 km’nin üzerindeki uçuşlar için 600 € olarak belirlenmiştir.

Yolcu hakları kapsamında ele alınabilecek diğer bir düzenleme de Hava Yolu Bilet Satışları Genelgesi’dir. 36738619-501.98/E.1067 sayılı Hava Yolu Bilet Fiyatları, Rezervasyon, Satın Alma ve Tanıtım Faaliyetleri Genelgesi kısaca Hava Yolu Bilet Satışları Genelgesi 27.07.2015 tarihinde yayımlanmıştır.

Yolcu Hakları Yönetmeliği çıkarılmadan önce TSHK’daki taşıyıcının kaza veya gecikme nedeniyle sorumluluğu dışında, özellikle yolcu haklarına ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Uçuş iptali, gecikmeleri ve yolcunun uçağa kabul edilmemesi durumunda ortaya çıkan sorunlar SHK’nun 106. maddesine göre Türk Ticaret Kanunu ve genel hükümler olan Borçlar Kanunu hükümlerine göre çözümlenmekteydi.

Yönetmelik, ilgili uçuş için onaylanmış rezervasyona sahip olan ve hava yolu işletmesinin bilet satışı sırasında belirttiği saatte veya belirttiği süreden önce veya herhangi bir zaman belirtilmediği takdirde ilan edilen hareket saatinden en geç kırk beş dakika önce uçuş öncesi kontrole (check-in) başvuran yolcuları kapsamaktadır. Ücretsiz seyahat eden yolcular ve doğrudan veya dolaylı olarak halka açık olmayan indirimli biletle seyahat eden yolcular ile mil veya puanlarla seyahat eden yolcular, ücretle seyahat eden yolcularla aynı haklara haizdir.

Uçağa kabul edilmeme durumunda yolculara alternatif uçuş temin edilirse ve alternatif uçuşun varış zamanı rezervasyonu yapılmış uçuşun varış zamanını, 1500 kilometre ve daha kısa uçuşlarda iki saati geçmiyorsa, 1500 ile 3500 kilometre arasındaki uçuşlarda üç saati geçmiyorsa, 3500 kilometreden daha uzun uçuşlarda dört saati geçmiyorsa, yolcuya ödenecek tazminat miktarlarında yüzde %50 indirim yapılır.

Havaalanı: Hava araçlarının tamamen veya kısmen, inişi, kalkışı ve yer hareketi için kullanılması öngörülen, içerisindeki bina, teçhizat ve tesisat da dâhil olmak üzere karada veya suda belirlenmiş alan.